Wat mag een broodje kaas kosten?

Voor veel mensen is inflatie, ja zelfs veel inflatie, een natuurlijk gegeven. Laatst had ik een discussie met iemand aan de bar van een sportcentrum. Op de bar stond een kaart met daarop onder meer de prijs van een broodje kaas: € 2,75. In onze discussie over geld en de uitholling van de koopkracht van de euro, rekende ik voor dat dit overeenkomt met iets meer dan fl. 6,00. Op mijn vraag of hij in 2002, bij de invoering van de euro, ook dat bedrag in guldens voor een broodje kaas betaald zou hebben, zei mijn discussiepartner: ja maar dat is alweer 9 jaar geleden. Vrij vertaald door mij: inflatie is een gegeven en dat de prijzen na 9 jaar (meer dan) verdubbelen, is logisch en hoort er nu eenmaal bij. Waarop ik onmiddellijk zei: gesteld dat een broodje kaas destijds fl. 2,75 kostte, is jouw inkomen sinds 2002 dan ook met zo’n 110% (of meer) toegenomen? Nee, dat bleek niet het geval. Maar dan ben je toch op de een of andere manier ‘beroofd’ van de koopkracht van je geld?

Sinds de loskoppeling van de dollar van goud in 1971 zijn enkele generaties inmiddels opgegroeid met een fenomeen dat we geld noemen. Geld hoort onder meer een opslagplaats van waarde te zijn. Maar die waarde raken de dollar en de euro steeds verder kwijt. Volgens sommigen is zelfs hyperinflatie in aantocht. Ik sluit het niet uit, maar ik probeer me wel zoveel mogelijk te baseren op de feiten. De gedachte dat hyperinflatie mogelijk is, is ingegeven door het feit dat we momenteel ons basisgeld enorm opblazen. Zie hieronder de grafiek van het M0-cijfer.

Sinds september 2008 is het basisgeld geëxplodeerd als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door de Fed. Met de komst van het tweede pakket van kwantitatieve verruiming, QE2, zien we dat een nieuwe sterke opwaartse beweging gestart is. Inmiddels is het basisgeld driemaal zoveel als de hoeveelheid M0 in september 2008. Dit geld, of hoe we het ook willen noemen, bevindt zich nu in het bancaire systeem en staat gestald bij de Fed die daarover een rentevergoeding van 0 tot 0,25% betaalt. Het nieuw gecreëerde basisgeld weet nog niet in het maatschappelijk verkeer terecht te komen. De jaarlijkse mutatie van het M3-cijfer blijft op dit moment namelijk negatief, wat betekent dat de ruimste definitie van de geldvoorraad eerder krimpt dan toeneemt:

Het enige wat we niet weten is of we in de toekomst in staat zullen zijn om deze basisreserves weer uit het bancaire stelsel te verwijderen zonder dat een verwoestend inflatoir effect kan optreden op het moment dat banken de bedragen gaan uitlenen aan bedrijven en burgers. Afgelopen vrijdag deed Charles Plosser, voorzitter van de Federal Reserve Bank van Philadelphia, op persoonlijke titel voorstellen voor een exitstrategie. Hij suggereerde onder meer de rente met 0,50% te verhogen en om tussen de vergaderingen van de Fed door steeds een plukje van de opgekochte staatsobligaties weer te verkopen. Plosser geeft zelf al aan dat er ongetwijfeld kritiek op deze voorstellen zal komen. Op zich is dat niet onlogisch want deze exitstrategie heeft uiteraard nadelen. Wanneer het opkopen van staatsobligaties de marktrente weet te drukken, zal de verkoop van die obligaties tot een hogere marktrente gaan leiden. Bij een wereld die drijft op schulden is een hogere rente het laatste waar we op zitten te wachten. Het laat in elk geval zien in wat voor lastig parket we ons bevinden.

Wanneer geld in de vorm van M0 zo massaal ‘verzonnen’ kan worden, kun je je afvragen of de dollar nog wel geld is. Geld is per definitie schaars en als het niet schaars meer is, is het geen geld meer, aldus het gezegde. Dat dit een gedachte is die bij meer burgers leeft, wordt de laatste maanden zichtbaar in Amerika. Inmiddels zijn in dertien staten, te weten Georgia, Montana, Missouri, Colorado, Indiana, Iowa, New Hampshire, South Carolina, Tennessee, Washington, Vermont, Oklahoma en Utah voorstellen in behandeling om goud en zilver weer als geld in te voeren.

In Virginia is onlangs een wet door het parlement geaccepteerd die deze staat de bevoegdheid geeft om gouden, zilveren en platina munten te slaan. En afgelopen week heeft het parlement van Utah een wet aangenomen, de Utah Sound Money Act, die het mogelijk maakt voor burgers om bijvoorbeeld hun belastingen behalve met dollars voortaan ook te betalen met goud of zilver. Op zich al uniek om te zien dat de wet is aangenomen, het wachten is nu alleen nog op de ondertekening door de gouverneur, Gary R. Herbert.

Ook wanneer de gouverneur de wet onverhoopt niet zou ondertekenen, zijn wel de eerste stappen gezet op weg naar een nieuw financieel stelsel waarin goud weer een monetaire rol gaat vervullen. Goud is namelijk geld en niets anders. Voor een willekeurige lezer zal deze stelling vaak moeilijk te begrijpen zijn. Wanneer ik naar de groenteboer ga, zal hij mijn betaling met 1 ounce goud toch zeker niet willen accepteren? Dat klopt en is ook een logische reactie aangezien goud inmiddels zo’n 40 jaar niet meer in ons denkpatroon zit. Goud heeft echter duizenden jaren als betaalmiddel gefungeerd en kan die rol op elk moment weer aannemen. De geschiedenis (John Law, Weimar, de Franse Revolutie, Zimbabwe etc) laat bovendien zien dat iedere keer dat een fiatgeldsysteem de bietenburg opgaat, we steeds weer terugvallen op goud als basis van ons stelsel. Hoe lang zou het nog duren voordat een broodje kaas weer 1/1000 ounce goud kost?

Elmer Hogervorst
http://weblog.goudtekoop.nl