Buitenlandse beleggers liepen er tegen te hoop. Ze hadden er een hekel aan, dat de Japanse corporates maar op hun geld bleven zitten in plaats van het terug te geven aan de belegger. Vooral de Amerikaanse beleggers verafschuwen de zuinigheid van het Japanse bedrijfsleven.
Het verschil in opvattingen tussen Angelsaksen en Japanners laat zich gemakkelijk in cijfers uitdrukken. De 434 non-financial companies hebben een gezamenlijke marktkapitalisatie van $ 18,8 biljoen. De tangible book value (net assets minus intangible assets en goodwil) bedraagt echter slechts $ 880 miljard. De 451 non-financial bedrijven in de Topix 500 hebben een gezamenlijke marktkapitalisatie van $ 3,6 biljoen, maar hun tangible book value komt uit op $ 2,6 biljoen.
Veel beleggers zagen de afgelopen jaren dan ook veel verborgen waarde in de Japanse bedrijven. Die waarde zou en moest ontsloten worden en uitgekeerd, zo was de gedachte. Het coronavirus lijkt korte metten te maken met dit opportunisme van beleggers. Bedrijven, die zich zwaar in de schulden hebben gestoken, betalen daar nu de rekening voor. Ze wankelen. Japanse bedrijven zien hierin een rechtvaardiging van hun oppotbeleid.
Het is daarom niet ondenkbaar dat dankzij het coronavirus de meer extreme vormen van beleggersactivisme op hun retour raken. Het kan zijn dat de roep om meer en meer terugkoop van eigen aandelen en een op schulden gebaseerde expansie gaat verstommen. Daarvoor in de plaats kan een herwaardering komen voor het aanhouden van financiële buffers, het bekende appeltje voor de dorst.
Sommige Japanse bedrijven denken dat ook andere kenmerken van het Japanse bedrijfsleven voor de rest van de wereld een voorbeeld kunnen worden. Zo gaan de Japanse bedrijven wat voorzichtiger om met hun werknemers. Ze worden niet bij het minste of geringste op straat gezet, zoals in de VS nu massaal gebeurt. In Japan denken ze, dat door het coronavirus toch anders gaat aangekeken worden tegen deze meedogenloze Amerikaanse aanpak in deze slechte tijden.
De eerste beleggers lijken de Japanse aanpak te herwaarderen. De Topix Index is de afgelopen tijd minder hard gedaald dan bijvoorbeeld de S&P 500 en de FTSE 100. Vooral Japanse banken doen het goed in vergelijking met hun westerse concurrenten. Beleggers zien dat ze weinig kredietrisico lopen, omdat hun corporate clients leunen op een sterke balans.
Het coronavirus kwam voor de Japanse corporates wel als geroepen. Activistische beleggers doken steeds vaker op in Japan en wisten zich min of meer gesteund door de regering van Shinzo Abe. Die wilde de manier van werken in Japan moderniseren. Dat wilde hij doen door onder meer leidinggevenden uit andere landen binnen te halen en door institutionele beleggers meer armslag te geven. Dat heeft erin geresulteerd dat bij veel bedrijven de activistische belegger een stevige voet aan de grond heeft gekregen. Hoe ondergewaardeerder het bedrijf, hoe groter de stapel liquiditeiten en hoe groter het portfolio met non-core assets, hoe begeriger de activistische belegger.
Het al 5 jaar durend beleid van de overheid om het Japanse bedrijfsleven aan te passen aan ‘de moderne tijd’ is ook ‘vruchten’ gaan afwerpen. Steeds meer bedrijven hebben programma’s ingevoerd voor terugkoop eigen aandelen. Steeds vaker deelt het management de opvatting van de belegger dat het bedrijf ondergewaardeerd is. Het is echter nog maar de vraag of ze dat con amore doen en of de Angelsaksische aanpak echt wortel zal schieten.
Sterker nog, het kan zomaar dat het tegenovergestelde gaat gebeuren. In het westen is geleidelijk aan twijfel aan het groeien of de westerse overtuiging van aandeelhouderswaarde wel zo zaligmakend is. In 2019 oordeelde de Amerikaanse Business Rountable nog, dat het primaire doel van een bedrijf is om de belangen van alle stakeholders te behartigen en niet alleen die van de aandeelhouder. Het zou zomaar kunnen, dat het coronavirus ervoor zorgt dat deze meer ‘Japanse’ opvattingen vastere voet aan de grond gaan krijgen in de Angelsaksische wereld. Het zou de wereld op zijn kop zijn, maar het is niet langer uit te sluiten!
