De laatste vergadering van de Federal Reserve, het Amerikaanse stelsel van centrale banken, laat er geen twijfel over bestaan: wanneer de economische groei terugvalt, is de voorzitter, Ben Bernanke, bereidt om additionele maatregelen te nemen (lees: geld bij te drukken). Hierdoor kan hij uiteindelijk zijn bijnaam als Helikopter Ben, eer aan doen.
Deze bijnaam heeft hij te danken aan een lezing die hij in november 2002 hield vanwege het risico op dalende prijzen na het uiteenspatten van de ICT-zeepbel twee jaar eerder. In deze lezing gaf hij een handleiding over de manier waarop de centrale bank in het huidige monetaire systeem, waarin geld niet meer gedekt wordt door goud, altijd stijgende prijzen kan genereren. In het uiterste geval zou Ben Bernanke zelfs met een helikopter op kunnen stijgen om geld over het land uit te strooien. Hierdoor zal de waarde van de dollar gegarandeerd dalen.
Hoewel dit slechts een hypothetisch voorbeeld is, bestaan er wel degelijk manieren om geld in de economie te pompen in het geval consumenten geen geld uit willen geven. Zo zouden de centrale bank en overheid in dit uiterste geval spaarders kunnen laten betalen om geld op de spaarrekening bij een bank te parkeren. Nu dient zich een volgend probleem aan: spaarders zullen het geld weghalen van deze spaarrekening en dit onder de matras verstoppen. In academische kringen is druk vergaderd over deze ongewenste spaarmethode totdat econoom Mankiw met een verlossend idee kwam. Ieder jaar wordt op 31 december een loting georganiseerd, waarbij één van de tien eindcijfers van het papieren biljet ongeldig wordt verklaard. Je zou er niet aan moeten denken dat je alleen bankbiljetten bezit met dit eindcijfer!
Deze voorbeelden laten duidelijk zien dat alles uit de kast zal worden getrokken om de consumptie gedreven economische groeimotor draaiende te houden via inflatie zonder stil te staan bij alle negatieve consequenties, zoals het uithollen van obligatiehouders en spaarders. Daarnaast is spaargeld juist een noodzakelijke voorwaarde voor investeringen in een productieve kapitaalbasis, maar dit wordt voor het gemak maar even vergeten.
Alles staat in het teken van het voorkomen van dalende prijzen. Bij de vergadering van 10 augustus heeft Bernanke dan ook een nieuwe doelstelling bekendgemaakt, namelijk een balansdoelstelling. De balans van de centrale bank mag niet krimpen tot onder de 2000 miljard dollar. Dit is slechts een eerste stap in de richting van meer stimuleringsmaatregelen, want als het economisch herstel niet doorzet en de angst voor dalende prijzen weer terugkeert, zullen hoogstwaarschijnlijk meer stimuleringsmaatregelen volgen van zowel de Amerikaanse overheid als van de Federal Reserve. Hierdoor zal de staatsschuld verder oplopen en zal de drukpers overuren gaan draaien.
Ben Bernanke houdt ook de aandelenmarkten nauwlettend in de gaten, want een scherpe daling van de aandelenkoersen ziet hij als teken van economische zwakte. In dit geval zal hij veel liquiditeiten in het financieel-economische systeem pompen, waarvan ook een deel richting aandelen zal stromen (vandaar de term ‘Bernanke-Put’). Het is dan ook belangrijk om te realiseren dat de Amerikaanse dollar meedoet aan de race naar de bodem van papieren valuta en edelmetalen en grondstoffen bescherming bieden tegen deze buitensporige geldcreatie.
Robert Rosenau
Econoom en onafhankelijk financieel-economisch analist
Start met Automatisch Beleggen
Er valt niet te ontkomen aan klimaatverandering. Ook de financiële markten moeten op hun tellen passen, aldus de consultants van McKinsey.
De wereldeconomie en het bedrijfsleven worden momenteel met tal van problemen geconfronteerd: hoge inflatiecijfers, monetaire verkrapping en de oorlog in Oekraïne.
Deze week gingen de internationale beurzen fors onderuit. Ter verklaring keek menigeen naar het dreigend omvallen van de Chinese vastgoedreus Evergrande.
Op de internationale beurzen gaan de koersen weer voorzichtig omhoog. Financiële markten zien schijnbaar het einde van de crisis alweer gloren.
