De laatste weken is de media vooral geobsedeerd geraakt over de Nederlandse “verkiezingen”. Er zou wat te kiezen zijn. Voor mij is dit weer een kwestie van zand in de ogen strooien van burgers. De ontwikkeling van de Nederlandse economie wordt in hoge mate bepaald door de internationale conjunctuur. Het verbaast me dan dat er relatief weinig aandacht is besteed aan de bijeenkomst van de G-20, De groep van twintig meest ontwikkelde economieën.
In een verklaring stelt de G-20 dat de wereldeconomie sneller herstelt dan verwacht. Het belangrijkste deel van het bericht is echter dat landen nu de broekriem moeten aanhalen. De recente ontwikkelingen in Europa tonen volgens de organisatie aan dat er nog altijd ”substantiële uitdagingen” bestaan. Daarmee geeft G-20 de startschot aan van de zogenaamde exit-strategie van landen.
De ministers van Financiën van de toonaangevende economieën hebben als reactie op de verheviging van de mondiale financiele crisis, een U-bocht op begrotingsgebied.
De verklaring stelt dat de stimuleringspakketen, opgezet na de val van zakenbank Lehman Brothers, stopgezet moet worden. Er moet begonnen worden met het saneren van de staatsschulden.
In april luidde de verklaring nog: “Landen met een relatief grote publieke sector en een economische groei die nog steeds sterk afhankelijk is van overheidssteun moeten de stimuleringspakketen nog handhaven todat er sprake is van een stevig herstel van de particuliere sector”.
Deze verandering van beleid is een signaal van de enorme kracht van de financiële markten en de invloed die zij uitoefenen op de begroting van landen. De verklaring kreeg bijval van de Hongaarse premier. Die waarschuwde dat zijn land afstevent op een soortgelijke crisis als die van Griekenland.
Dilemma
De bezuinigingen zullen de economie van landen onderling beïnvloeden. De export van het ene land is namelijk de import van het andere land. Zo waarschuwde De Amerikaanse minister van Financiën, Tim Geithner, dat de afbouw van de stimuleringspakketen het herstel in de kiem kan smoren.
De landen zitten dus in een spagaat. Als de overheidsdoping van de economie gestopt wordt kan het herstel van de wereldeconomie in gevaar komen. De groei van de particliere sector is onvoldoende om de krimp van de publieke sector op te vangen.
Ook de Chinese minister Xie Xuren drong op voorzichtigheid aan. Het land zal volgens hem de geldkraan openhouden en het gematigde monetaire beleid doorzetten.
Aan de andere kant betekent het handhaven van de stimuleringspakketen dat de tekorten nog hoger oplopen en uiteindelijk ook de groei kunnen drukken. Zie mijn column Staatsschuld en beleggingen.
Overnameprooien
Naast de onenigheid over de aanpak van de crisis waren de ministers het ook oneens over de hervormingen van het internationale bankwezen. De VS en Engeland dringen aan op strengere regelgeving op het gebied van het vermogen en liquiditeit die banken moeten aanhouden.
De Europese landen zijn hier echter niets in. Deze regelgeving kan leiden tot een herkapitalisatie van hun banken, een daling van de kredietverlening en mogelijk zouden de Europese banken overnameprooien voor Amerikaanse en Engelse branchegenoten worden.
Vorige maand bracht de Brusselde denktank Bruegel een rapport uit waarin bleek dat de Europse banken in zeer slechte staat verkeerden. Volgens Nicolas Vernon proberen de centrale banken dit te verhullen. Elke duidelijkheid hierover kan leiden dat de Europese banken overnameprooien worden. Lees ook de column van Franke Burink op deze site: Europese bankenangst.
Conclusie
In het licht van de uitspraken van de G-20 moeten ook de verkiezingen in Nederland worden bezien. Mijn inziens zal het niet uitmaken welke partij “gaat winnen”. De boodschap is duidelijk: de broekriem moet worden aangehaald. Tegelijkertijd brengt dit het prille herstel van de economie in gevaar. Een andere keuze, namelijk die van het oplopen van de tekorten is evenmin aantrekkelijk. Ik verwacht daarom dat de komende jaren geen jaren van hoge groei zullen zijn.
Start met Automatisch Beleggen
Hoewel een herhaling van de stagflatie van de jaren zeventig onwaarschijnlijk lijkt, houdt het huidige klimaat een aantal risico's in die we niet mogen onderschatten.
Een tijdperk loopt ten einde. Alweer 40 jaar geleden kreeg het neoliberale denken vaste grond onder de voet in de wereldeconomie. Het was het denken van Ayn Ryan. Alles draaide om de markt en financië...
De huizenmarkt kenmerkte zich de afgelopen jaren door twee elementen: stijgende huizenprijzen en dalende hypotheekrentes.
En weer gaan centrale banken de rente verlagen. Ditmaal om de effecten van het coronavirus in te dammen. Maar heeft het eigenlijk wel zin ?
