U.S.A.: cry wolf?

De financiële markten kunnen zich in de eerste dagen van de nieuwe handelsweek zorgen maken over het bereiken van een akkoord over het begrotingstekort in Amerika en later in de maand de verhoging van het schuldenplafond (door acties van de Tea Party zijn beide afzonderlijke items met elkaar verbonden). Zonder verruiming mag de regering in Washington niet méér lenen en dreigt  een sluiting van overheidsdiensten. Uiteindelijk zou dit kunnen uitlopen op onvoldoende middelen om  de rente op US Treasuries te betalen en dan komt een financieel armageddon met wereldwijde consequenties naderbij.

Waar hebben wij deze angst meer gezien? Ja inderdaad, het is een terugkerend fenomeen elke keer dat er over tekort en schuldenplafond moet worden gesproken. Democraten en Republikeinen staan telkens haaks tegenover elkaar. Dit is gebeurd in oktober vorig jaar (zie: In de begrotingsafgrond: nu of nooit) en opnieuw in februari van dit jaar toen de  sequestration (de automatische verlaging van alle uitgaven met een vast percentage) van kracht werd..

Maar elke keer wordt er toch op het laatste moment een akkoord bereikt, waardoor het ergste kan worden afgewend. Is er dan sprake van cry wolf ? De uitdrukking die verwijst naar het jongetje uit de fabel die zo vaak riep dat de wolven eraan kwamen, dat niemand hem meer geloofde. Ook niet toen ze er echt aankwamen. Hoe groot is de kans dat het nu wel misgaat?

De Republikeinen hangen dit keer hun medewerking op aan het al dan niet doorgaan van “Obamacare” , het ambitieuze hervormingsprogramma voor de sociale zekerheid. 48 miljoen onverzekerde Amerikanen zouden hierbij onder een verplichte verzekering komen te vallen. Het geeft vooral aan hoe gepolariseerd de politiek in de V.S. is geworden. Toen men er bij de onderhandelingen in februari niet uitkwam, traden allerlei automatische bezuinigingen in werking ter grootte van $ 85 mrd aan uitgaven, i.e. 2% van het totaal aan federale uitgaven. Door uitzonderingen zijn individuele onderdelen van de begroting vaak veel sterker getroffen. Naar schatting heeft dit in 2013 1,5% aan economische groei gekost, maar het tekort is teruggebracht van $ 1.087 mrd in fiscaal jaar 2012 naar $ 642 mrd in 2013 (een tekort onder 5%).

Hoewel er dus is gebeurd wat de Republikeinen wilden, namelijk een terugdringen van het tekort, heeft dit de partijen niet nader tot elkaar gebracht. De verplichte ziekteverzekering wordt als een onaanvaardbare aantasting van de individuele vrijheid van de burger gezien.

Een  shutdown van de overheid lijkt nu waarschijnlijker dan in maart van dit jaar. De laatste keer dat een shutdown plaatsvond was eind 1995 onder President Clinton en die duurde 28 dagen. Een sluiting van – in eerste instantie – niet-essentiële overheidsdiensten in oktober is overkomelijk. Echter in combinatie met de weigering om het schuldenplafond te verhogen kan dit tot dramatische gevolgen leiden. Op 17 oktober moet er overeenstemming zijn om de limiet van $ 16.700 mrd voor de federale schuld te verhogen.

Nu er op zondagavond geen last minute akkoord is, lijkt  de shutdown onvermijdelijk. Dit zal veel extra onrust op de markten brengen. Naarmate de tijd voorschrijdt zal de nervositeit toenemen met de kans op lagere koersen. Wie zal het eerste met de ogen knipperen? Waarschijnlijk de Republikeinen die de zwarte piet krijgen toegespeeld. En het compromis dat dan wordt gevonden, geeft rust tot de volgende keer dat er begrotingsonderhandelingen nodig zijn. Of gaat het dit keer anders?

Franke J. Burink
Castanje Vermogensbeheer
www.castanje.nl