Duitsland heeft de sleutel in handen

Hoe lang sleept de Europese schuldencrisis zich al voort? Wie kan zich nog herinneren dat er in het najaar van 2009 vraagtekens gezet werden bij Griekse tekortcijfers? Wat ooit begon als een probleem in een klein land in een uithoek van Europa, is in drie jaar tijd uitgegroeid tot een crisis die de hele wereldeconomie bedreigt. En de oplossing? Is er iets van een oplossing in zicht? In zekere zin wel en de oplossing is nog steeds dezelfde als drie jaar geleden en luister naar de naam Duitsland. De toekomst van de periferie van de eurozone, maar eigenlijk van heel de eurozone is afhankelijk van de beleidskeuzen die Duitsland maakt.

Ongekende bedragen

Tot dusverre heeft Duitsland gekozen voor een aanpassingsproces in de periferie op basis van grootschalige bezuinigingen en interne devaluatie. Daardoor moeten de kosten omlaag en moet het competitief vermogen van de periferie hersteld worden. De schuld kan zo omlaag naar een dragelijk niveau.

Het is een beleid dat jaren gaat duren en waarvan de kosten niet te ramen zijn, maar waarschijnlijk in de biljoenen euro’s gaat lopen. Daar waarschuwt althans Nouriel – dr. Doom – Roubini voor. Alleen al de financiële steun ter compensatie van de kapitaalvlucht uit de periferie zal jarenlang om ongekende bedragen vragen. Niet alleen het aanpassingsproces duurt jaren, maar datzelfde geldt voor het herstel van het vertrouwen van de markt in de perifere landen.

De financiering van het aanpassingsproces in de periferie en het overeind houden van economisch/financieel zwakke landen zal volgens Roubini meer en meer op het bordje komen liggen van de ECB. Daar hoort het eigenlijk niet, maar politiek onvermogen en politieke onwil verhinderen om de Noodfondsen voldoende voor hun taak toe te rusten.

Ongeloofwaardig  scenario

Volgens optimisten duurt dit aanpassingsproces inderdaad lang, maar zal het de integratie van de zone en de unie op verschillende terreinen bevorderen. Er zal waarschijnlijk een fiscale unie groeien, evenals een bankenunie en wie weet eindigt het hele proces met de komst van een politieke unie. Voor Roubini is dit een onwaarschijnlijk scenario. De problemen en de beren op de weg naar dit doel in de verte zijn groot en bijna ontelbaar. Hoe lang zal het bijvoorbeeld duren en hoeveel zal het kosten aan euro’s en menselijk leed voordat de perifere landen hun competitief vermogen hersteld hebben met behulp van interne devaluatie en een deflatoir beleid, zo vraagt Roubini zich af. Hoe lang zal het nog duren voordat de bevolking in de kernlanden genoeg heeft van de hoge financiële overdrachtskosten en nee zeggen tegen verdere hulp. Hoe lang zal het nog duren voordat de grootste economische verschillen tussen de lidstaten zijn weggewerkt. Hoe diep zal de huidige recessie Europa nog kunnen gaan treffen voordat het eindelijk beter wordt?

Desintegratie

Uit bovenstaande opsomming spreekt, dat Roubini niet in de huidige Duitse aanpak gelooft. De grote problemen, de zich verscherpende tegenstellingen tussen landen maken een geleidelijke desintegratie waarschijnlijker dan een verdere integratie. De rekening hiervoor zal hoog zijn. De grootschalige overdrachten van noord naar zuid zullen het evenwicht op de balans van de centrale baken van de noordelijke lidstaten voor langere tijd verstoren. Bovendien is de kans op massieve verliezen groot, als de garanties, die afgegeven zijn, opgeëist gaan worden. Dat kan de schuldenlast van de noordelijke lidstaten scherp verhogen. Als zaken zo gaan verlopen, dat zal er zich een ‘lelijke scheiding’ voltrekken tussen de huidige lidstaten en bondgenoten. Dat zou weer het einde van de Europese Unie kunnen inluiden.