De Nederlander is een Griek

Al tientallen jaren leeft Europa boven zijn stand. De huiveringwekkende rekening wordt nu gepresenteerd.

De stringente criteria van het Verdrag van Maastricht liggen al weer ver achter ons. De financiële crisis breekt wetten, toch?  Meer uitgeven dan binnenkomt is een tijdelijke noodoplossing, toch? Dit is al decennia structureel beleid. Frustrerend: schuldigen zijn moeilijk aan te wijzen. Geen enkele politicus maakt zich populair door bezuinigingen aan te kondigen. “No new taxes” & “de hypotheekrenteaftrek blijft onaantastbaar” doen het oneindig veel beter dan “bezuinigingen zijn onvermijdelijk”. De zich aan zijn kiezers spiegelende politicus, en daardoor succesvolle politicus, is van nature opportunistisch en gericht op korte termijn overleving. Met name de sociaal democraten gaven Europa een sympathiek en vooruitstrevend gezicht: de welvaartsstaat. Kritische tegengeluiden werden verworpen als zijnde Amerikaanse toestanden. Ondertussen is wel de economische toekomst van ons continent op het spel gezet.

Zelfs Noord Europese politici die in het verleden, met hun calvinistische achtergrond, een succesvol beroep tot  financiele terughoudendheid gehonoreerd zagen worden door hun kiezers, constateren tot hun afgrijzen dat zij via hun bancaire stelsel en contributies aan de ECB een verstikkende omhelzing zijn aangegaan met minder kredietwaardige Europese landen. Tenzij, met alle risico’s van dien, een einde wordt gemaakt aan de Europese Monetaire Unie.

De vorige week werd Italië door het internationale flits kapitaal onder druk gezet. Zij hebben goede argumenten. De Italiaanse economie groeit met 1%. Minder dan de inflatie en veel minder dan de rente op haar schulden. Daardoor loopt de staatsschuld dit jaar gestaag op tot boven de euro 1800 miljard, 119 % van  het BNP. De werkloosheid is de afgelopen drie jaar met meer dan 50% opgelopen naar 8.6%, waardoor de jeugdwerkloosheid is opgelopen naar 30%. Het politiek onder druk zetten van de financieel terughoudende minister van financiën Trimonti was de spreekwoordelijke druppel op de gloeiende plaat voor hedgefunds om in actie komen.

Helaas: de natuurlijke reflex blijft om anderen de schuld te geven. De beschuldigende vinger gaat mede uit naar banken. Zij moeten vorderingen gedeeltelijk afschrijven om een default van Griekenland te voorkomen.  In Nederland worden zij bovendien verplicht om, middels een bancaire heffing, stimulering van de woningmarkt mogelijk te maken door een tijdelijke verlaging van de overdrachtsbelasting te financieren. Daarnaast zijn het uiteraard die vermaledijde speculanten en de “markt” in  het algemeen die ons wakker schudden uit het paradijs omdat zij structurele schuldenmakers tot de orde roepen. Tot slot werden afgelopen week ook de kredietbeoordelaars door politici aan de schandpaal genageld. Een wake up call is wel het laatste waar het verdeelde Europa op dit moment behoefte aan heeft: Es ist zu wichtig, um es den Rating-Agenturen zu überlassen”, sagt der hessische Ministerpräsident und stellvertretende CDU-Chef Volker Bouffier http://www.spiegel.de/politik/deutschland/0,1518,774875,00.html

Het argument dat rating agency’s eerder hadden moeten waarschuwen ten tijde van de Lehmann Brothers crisis doet, tja, gedateerd aan. Dit is per slot van rekening Lehmann in het kwadraat.

Het omvallen van Spanje & Italië kunnen wij ons door de verwevenheid van de Europese economieën en bancaire systemen eenvoudigweg niet veroorloven. Los daarvan: alleen  al het simpele scenario van een Grieks default : ondanks de heftige binnenlandse weerstand tegen door “Europa” opgelegde bezuinigingen in Griekenland is het alternatief afschrikwekkend. Per direct dreigt een failliet van de Griekse staat.  De Griekse schulden zijn gedenomineerd in  euro’s waardoor het invoeren  van de Drachme, en de daaruit voortvloeiende devaluering, leidt tot het verder exploderen van de staatsschuld waardoor Griekenland per direct geen toegang meer krijgt tot de internationale kapitaalmarkten. Het gevolg is dat Griekenland haar ambtenarensalarissen niet meer betalen. 40% van de bevolking is daarvan afhankelijk waardoor een oorlog dreigt van allen tegen allen: Erst das Fressen, dan die Moral.

Opportunistische politici zullen beargumenteren dat dit niet ons probleem is. Wie schulden maakt moet op de blaren zitten. Ondertussen heeft Nederland per hoofd van de bevolking de hoogste hypotheekschuld in de wereld. Met afstand. Gedreven door de riante hypotheekrenteaftrek en de (mede daardoor) ongekende stijging van de huizenprijzen lijkt gratis geld verdienen voor elke huizenbezitter nog steeds een verworven recht: http://www.huizenmarkt-zeepbel.nl/30-12-2008/de-herengracht-index/ . Een daling van de huizenprijzen met 30%, historisch gezien nog terughoudend, maakt ook van de gemiddelde Nederlandse huizenbezitter een schuldenaar. Oftewel: een Griek.

Jasper Pool
www.beleggingsdoel.nl