Enfin, op een dag heeft u de stoute schoenen aangetrokken en ging u verhaal halen bij uw bank of haar beleggingsadviseur. Hoe kon het in vredesnaam gebeuren dat uw portefeuille in enkele maanden tijd met tientallen procenten in waarde is gedaald en dat terwijl u met uw bank heeft afgesproken vooral niet te risicovol te willen beleggen? U heeft mogelijk zelfs met uw bank afgesproken dat u maximaal 5 tot 10% verlies wilde accepteren. Uw risicoprofiel was defensief of matig defensief. Sommigen banken, zoals Schretlen en MeesPierson, hanteren voor een relatief defensieve beleggers het risicoprofiel neutraal en hanteren daarbij extreme bandbreedtes.
Uw adviseur antwoordde dat de omstandigheden compleet nieuw zijn en dat niemand deze (krediet)crisis heeft zien aankomen. Niet eerder zijn banken zo in de problemen geraakt en niet eerder werd er zo massaal door beleggers uit allerhande financiële producten gestapt, vooral als die door en voor de bank zelf waren uitgegeven, met heftige koersreacties tot gevolg.
U reageerde door te zeggen geen problemen te hebben met het verlies op aandelen, dat specifieke risico heeft u immers ingecalculeerd, maar het gaat u om het forse verlies in vastrentende waarden en alternatieve beleggingen. Beleggingen die volgens uw bankadviseur toentertijd ook nagenoeg gelijk geschakeld konden worden met defensieve beleggingen.
De in het vorige artikel genoemde steepeners, perpetuele obligaties, asset backed securities, maar ook menig zogenaamde solide alternatieve beleggingen staan in maart 2009 op koersniveaus variërend van min 40% tot min 90%. Uw obligatieportefeuille staat op bijna hetzelfde verlies als uw aandelen en de alternatieve beleggingen. U snapt er helemaal niets van want juist deze beleggingen zouden de ruggengraat van uw portefeuille moeten vormen. Uw adviseur is van mening dat u voor dit hogere risico ook een hogere uitkering ontvangt en nog zult ontvangen.
U heeft dit risico bij uw aankoopbeslissing bewust genomen. Met andere woorden: u heeft niet veel reden tot klagen.
Natuurlijk maakt uw adviseur wel een punt en is het achteraf makkelijk praten en oordelen. Er zijn inderdaad niet zoveel deskundigen geweest die de kredietcrisis hebben zien aangekomen, de spraakmakende uitzonderingen niet te na gesproken. Maar maakt de adviseur het zich niet al te gemakkelijk door zijn handen in onschuld te wassen? Is een flinke dosis zelfkritiek in dit kader niet op zijn plaats?
Wij maken in onze adviespraktijk regelmatig mee dat beleggers op papier wel een (matig) defensief risicoprofiel hebben, maar dat bij nadere analyse van de portefeuille feitelijk sprake blijkt te zijn van een (matig) offensieve portefeuille. Immers onder de asset obligaties zijn bijvoorbeeld ook de eeuwigdurende achtergestelde obligaties (Perp’s) opgenomen. Door het achtergestelde karakter is het risico nagenoeg gelijk te stellen aan dat van aandelen, reden waarom sommige banken intern ook strenge regels voor dit type beleggingen hanteren. Zo mag de adviseur binnen ABN AMRO Bank de klanten niet meer dan 15% in structured product (inclusief perp’s) laten beleggen en worden klanten dringend geadviseerd hun risico op één bedrijf te beperken tot maximaal 5%. Het kan dan ook geen toeval zijn dat wij tot heden geen ‘uit de hand gelopen portefeuilles’ van klanten van deze bank in onze praktijk hebben aangetroffen.
Maar goed, weer even terug naar de harde praktijk. Wij hebben de achterliggende maanden achttien effectendepots onder ogen gehad waarbij in het defensief veronderstelde deel van de portefeuille gemiddeld 65% risicovolle beleggingen waren opgenomen. Enigszins tot onze verbazing bleek in de bijsluiter van menige belegging, al dan niet verdekt, dit ook te staan.
Had u een beheerrelatie, dan heeft u waarschijnlijk deze bijsluiters nooit gezien en zult u deze feiten pas achteraf hebben vastgesteld. Uw forse vermogensverlies is er echter niet minder door.
Was u een adviesrelatie dan zou de adviseur u deze bijsluiters ook daadwerkelijk in handen hebben moeten spelen. Een verwijzing naar een site is vanzelfsprekend niet toereikend.
Tenslotte komen wij te spreken over de omvangrijke groep alternatieve beleggingen. Uw adviseur reageerde wellicht met de opmerking zelf ook zeer verbaasd te zijn dat er zoveel verliezen in deze fondsen waren opgetreden. Volgens statistische berekeningen was de kans kleiner dan 99% dan u dit zou kunnen overkomen en daarom durfde hij u deze beleggingen voorheen ook te adviseren. De zeer uitzonderlijke economische situatie is er de oorzaak van dat u dit verlies hebt opgelopen, merkte hij op. Niemand kan hier wat aan doen en u merkte dat hij dit onevenredig grote verlies oprecht vervelend vond.
Sommige banken of adviseurs beweren zelfs dat alle beleggingscategorieën een flinke zeperd hebben opgelopen en zijn van mening dat hen niets te verwijten valt.
U sputterde terecht nog wat tegen want de normale obligaties en obligatiefondsen hebben het in 2008 qua rendement juist heel erg goed gedaan. Die bleken, zoals u dat ook bedoeld heeft, juist een goede tegenhanger te zijn voor de zeer slechte aandelenmarkt. Bovendien was u over het rendement op uw liquiditeiten ook alleszins tevreden. U heeft in geen jaren zo’n mooi rendement op uw spaargeld gemaakt. Nee, u blijft met een onbevredigend gevoel zitten. Het zit u eenvoudig niet lekker, maar de materie is moeilijk te doorgronden.
U overweegt een deskundige in te schakelen, maar ja bij wie moet u dan wezen? U realiseert zich dat het vooral wel een echt onafhankelijke partij moet zijn, dus een andere bank valt dan sowieso af. Veel onafhankelijke vermogensadviseurs werken samen met één of meer banken, dus dan begeeft u zich ook op glad ijs, realiseert u zich. U heeft in uw krant gelezen dat sommige advocaten zich op dit terrein gespecialiseerd hebben. U twijfelt echter of u in dit stadium deze stap al zou moeten zetten. Een lastige afweging. Mogelijk biedt mijn volgend artikel, dat de titel zal hebben: “beoordelen van beleggingsschade is vakwerk”, voor u op dit vlak voldoende aanknopingspunten.
Peter van der Slikke
Vermogensadviseur bij TOP Capital
www.topcapital.nl
Helemaal mee eens! Je moet tegenwoordig goed op je tellen passen.