Worden jouw aandelen ook uitgeleend?

De beleggingswereld houdt zich momenteel bezig met een ‘nieuw’ discussiethema: het uitlenen van aandelen door aanbieders van beleggingsproducten. Deze week werd in een artikel in de media stilgestaan bij de uitleenpraktijken van aandelen door instellingen die trackers uitgeven (trackers zijn indexvolgende producten, ook wel exchange-traded funds genoemd). Beschreven werd dat het uitlenen van aandelen een aantrekkelijke verdienste oplevert voor de uitgevers van trackers; een verdienste die kan oplopen tot maar liefst 2% per jaar.

Hoe zit dat met het uitlenen van stukken? Heel eenvoudig: een aanbieder van trackers koopt een mandje aandelen op de beurs om daarmee de tracker die de dat samengestelde mandje vertegenwoordigt, te kunnen aanbieden. De ervaring leert de aanbieder dat hij een groot bedrag aan trackers continue heeft uitstaan in de markt en dus voortdurend een groot aantal aandelen -waaruit de trackers zijn samengesteld- in portefeuille heeft. Deze ijzeren voorraad kan hij inzetten op de uitleenmarkt voor aandelen.

Er zijn handelaren en hedgefondsen die speculeren op de daling van de aandelen die in dat mandje zitten. Zij verkopen aandelen zonder dat zij die zelf in portefeuille hebben. Om dat te kunnen doen, moeten zij die aandelen lenen. En dat lenen doen ze dan, bijvoorbeeld, bij de aanbieders van trackers die de aandelen in portefeuille hebben. Als vergoeding voor het lenen van de aandelen betalen zij een percentage van het geleende bedrag aan de partij die de aandelen uitleent. Deze vergoeding is vormt een extra inkomstenbron voor de trackeraanbieder.

Zie jij als belegger iets terug van het geld dat een uitgever van trackers verdient met het uitlenen van aandelen? Nee; die opbrengsten houdt de financiële instelling zelf. Verbaasd over het feit dat aandelen worden uitgeleend? Zo heel vreemd is het niet: de verdiensten van het uitlenen zijn nu eenmaal te aantrekkelijk om te laten liggen. Zijn er risico’s verbonden aan het uitlenen van aandelen? Ja, die zijn er. Het risico in dit soort uitleenovereenkomsten zit hem in de mogelijkheid dat de partij die de aandelen leent niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen. Het zou dus kunnen gebeuren dat de aandelen dan niet meer terugkomen bij de uitlener. Of dat een reëel risico is? Tja, in deze tijd lijken beleggers overal ‘reële risico’s’ te lopen.

Toch valt er iets meer te zeggen over het uitlenen van aandelen. Op grond van het bewuste artikel zou je namelijk kunnen denken dat deze praktijken alleen worden uitgevoerd door aanbieders van trackers. De werkelijkheid is dat veel financiële instellingen die grote aantallen aandelen structureel in bewaring hebben, deze stukken aanbieden in de uitleenmarkt. Dit geldt ook voor de aandelen die fondsenhuizen in bezit hebben voor hun beleggingsfondsen en eveneens voor brokers en banken waar jij mogelijk zelf aandelen in portefeuille hebt.

Wie het uitlenen van aandelen beschouwt als een argument tegen trackers, zou datzelfde argument tegen de halve financiële wereld kunnen gebruiken.

Allard Gunnink
CoBeleggen

Disclaimer
Allard Gunnink is als redacteur en columnist betrokken bij CoBeleggen, een initiatief van de Beleggers Coöperatie. Deze column is niet bedoeld als beleggingsadvies. De auteur kan posities hebben in (beleggingsinstrumenten op) onderliggende waarden die hij beschrijft.