In de afgelopen weken heb ik in verschillende columns aandacht besteed aan de vraag of en hoe je als particulier zelf iets kunt doen voor je pensioen. Eén van de conclusies: met (alleen) een spaarrekening kom je waarschijnlijk niet erg ver. Op lange termijn levert beleggen een beter (gemiddeld) jaarrendement op. Vraag is dan, welke manieren er zijn om je geld te beleggen.
Vechten tegen de benchmark
Veel beleggers kiezen ervoor, om hun risico’s te spreiden. Zij beleggen niet alleen in individuele aandelen, maar ook in beleggingsfondsen dan wel trackers, die zijn opgebouwd uit verschillende aandelen. Beleggingsfondsen zijn in Nederland al jarenlang ingeburgerd. De zogenoemde ‘trackers’, ook wel exchange-traded funds (ETF’s) genoemd, zijn minder bekend. Het belangrijkste verschil tussen een beleggingsfonds en een tracker zit hem in de manier waarop het fonds wordt beheerd. Beleggingsfondsen worden samengesteld door een fondsmanager (of een team van fondsmanagers). De fondsmanager selecteert aandelen die in zijn ogen kansrijk zijn, hij legt de nadruk op bepaalde sectoren, hij hanteert een bepaalde strategie, kortom: een beleggingsfonds wordt actief beheerd door een fondsmanager. Vandaar dat het beleggen in beleggingsfondsen ook wel ‘actief beleggen’ genoemd wordt.
In veel gevallen wil een fondsmanager met zijn beleggingsfonds de markt verslaan. Ofwel, hij wil met zijn fonds een beter rendement behalen dan een bepaalde aandelenindex. Deze aandelenindex wordt ook wel de ‘benchmark’ genoemd; het ijkpunt waaraan de fondsmanager de prestaties van het door hem beheerde beleggingsfonds spiegelt. Een beleggingsfonds dat bestaat uit een selectie van Nederlandse aandelen zou bijvoorbeeld de AEX-index als benchmark kunnen hanteren. De bedoeling is dan dus, dat de AEX ‘verslagen’ wordt.
In tegenstelling tot het ‘actieve’ beleggen via beleggingsfondsen, kun je er ook voor kiezen om ‘passief’ te beleggen via trackers. Trackers -de naam zegt het al- volgen het verloop van een index. In plaats van, bijvoorbeeld, de AEX-index te verslaan, vólgt een tracker de ontwikkeling van de AEX. Stijgt de AEX-index 1%? Dan stijgt de tracker ook 1%. Daalt de AEX 1%? Dan wordt de tracker eveneens 1% minder waard.
Vechten tegen de bierkaai?
De voor de hand liggende vraag is dan: wat is de meerwaarde van een tracker als deze alleen maar de index volgt? Is het niet veel interessanter om te beleggen in een beleggingsfonds? In sommige gevallen is dat inderdaad zo. Maar wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat veel beleggingsfondsen hun benchmark niet weten te verslaan. Zo doet een beleggingsfonds met de AEX-index als benchmark het -na aftrek van kosten- lang niet altijd beter dan de AEX.
Als het gevecht van beleggingsfondsen tegen de benchmark eigenlijk vechten tegen de bierkaai is, kun je je afvragen of beleggingsfondsen hun kostenplaatje wel waard zijn. Dat kostenplaatje liegt er namelijk niet om. Beleggingsfondsen worden, zoals gezegd, beheerd door fondsmanagers. Deze managers kosten geld. Vandaar dat de beheerskosten bij een actief beleggingsfonds beduidend hoger liggen dan bij een tracker. Dit kan op jaarbasis zo een volle procent schelen (om over eventuele transactiekosten nog maar te zwijgen). Misschien niet wereldschokkend als dit een eenmalig bedrag zou zijn, maar voor wie twintig of dertig jaar belegt maakt dat ene procentje echt een enorm verschil.
Er valt dus wel wat af te dingen op de vanzelfsprekendheid waarmee banken in de afgelopen jaren beleggingsfondsen adviseerden aan hun klanten. Aan de andere kant: het debat rond ‘passief versus actief beleggen’ is complexer dan veel mensen denken. Talloze lijvige, academisch rapporten werden in de afgelopen jaren rond dit onderwerp gepubliceerd. Dit betreft, op z’n zachtst gezegd, geen eenvoudig leesvoer. Wie geen econoom of wiskundige is, zal dus moeten vertrouwen op het oordeel van anderen. Of zelf kiezen voor de gulden middenweg.
Allard Gunnink
CoBeleggen
Disclaimer
Allard Gunnink is als redacteur en columnist betrokken bij CoBeleggen, een initiatief van de Beleggers Coöperatie. Deze column is niet bedoeld als beleggingsadvies. De auteur kan posities hebben in (beleggingsinstrumenten op) onderliggende waarden die hij beschrijft.
