Ga beleggen!

Het herstel van de aandelenmarkten dat in september 2011 is begonnen, heeft zich in het eerste kwartaal van 2012 ook verder doorgezet. Evenals in 2011, laten de aandelenbeurzen in het eerste kwartaal 2012 een stijging zien. De AEX index steeg het eerste kwartaal 2012 met 3,53%. De MSCI World (€) index steeg zelfs met 7,85%.

Verenigde Staten

In Noord-Amerika zijn de economische indicatoren langzaam aan het verbeteren. De economische groei is nog beperkt maar desondanks verbetert de Amerikaanse arbeidsmarkt. Bernanke liet echter eind maart in een speech weten dat de groeivooruitzichten te laag zijn om de arbeidsmarkt sneller te laten verbeteren. Bovendien liet hij weten dat de FED additionele stimulerings-maatregelen, Quantitive Easing III (QE III), overweegt om de economische groei een extra impuls te geven. De rente blijft tot eind 2014 gehandhaafd op het historisch laagste peil van 0 tot 0,25 procent.

In de Verenigde Staten werd wederom een bankenstresstest gehouden. De meeste grote financiële instellingen zijn geslaagd voor deze stresstest van de FED. Bij deze stresstest werd gekeken of de kapitaalratio van de instellingen boven de 5% zou blijven. Getest is op de weerbaarheid van banken bij onder andere een werkloosheid van 13% en een daling van de huizenprijzen met 21%. Op drie van de negentien bankinstellingen na is iedereen geslaagd. De drie banken die niet slaagden, lieten een kapitaalratio van 4,4%,  4,8% en 4,9% zien.

De Amerikaanse S&P500 aandelenindex heeft sinds september 2011 een sterke performance laten zien. De aandelenmarkten lopen vooruit op een verder economisch herstel. Vooral grote technologie aandelen zoals o.a. IBM, Apple en Microsoft hebben een indrukwekkende performance laten zien. Warren Buffet heeft vorig jaar met zijn investeringsbedrijf Berkshire Hathaway een aandelenbelang van 5,5% in IBM gekocht .

President Obama heeft door middel van een wetsvoorstel genaamd de “Buffet-rule” geprobeerd het inkomstenbelastingtarief voor de “superrijken” (jaarinkomens boven $ 2 miljoen) in de Verenigde Staten naar 30% te verhogen maar het wetsvoorstel is gestrand in de Amerikaanse Senaat. Dit wetsvoorstel was opgesteld omdat is geconstateerd dat Warren Buffet als vertegenwoordiger van de Amerikaanse “superrrijken” procentueel minder belasting betaalt dan zijn secretaresse. Dit wordt door president Obama als onrechtvaardig gezien. Warren Buffet is supporter van president Obama in de aanloop naar de presidentsverkiezingen in november.

Europa

Het nieuws in Europa werd in het eerste kwartaal 2012 gedomineerd door de schuldsanering van Griekenland. Met een “vrijwillig” akkoord tussen Griekenland, de banken en investeerders is een faillissement voorlopig voorkomen. Wederom krijgt Griekenland nieuwe leningen van de Europese Centrale Bank, het Internationaal Monetair fonds en de Europese Unie ter waarde van € 130 miljard euro.

Door het akkoord worden de Griekse staatsobligaties met bijna 54% afgewaardeerd en ruilen de banken en private investeerders de huidige Griekse staatsobligaties om in nieuwe staatsobligaties met een lagere rente en langere looptijd. Het einde van de financiële crisis is nog steeds niet in zicht, maar de rust lijkt langzaam terug te keren. Dit is metname te danken aan de zogenaamde Long Term Refinancing Operation (LTRO), een hulpprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB) om liquiditeit te verschaffen aan de Europese bankensector. Banken vertrouwen elkaar onderling niet en durven elkaar daardoor geen geld meer uit te lenen. De interbancaire geldmarkt is opgedroogd.

De LTRO is een ongelimiteerde kredietfaciliteit van leningen met een looptijd van drie jaar verstrekt aan de Europese banken tegen een rentetarief van circa 1%. De eisen die hierbij aan het onderpand worden gesteld zijn niet streng. Bij de eerste LTRO eind december 2011 werd door 523 Europese banken voor € 489 miljard opgenomen. Bij de tweede LTRO eind februari 2012 namen 800 banken een bedrag van € 530 miljard op. Deze vorm van liquiditeitsverschaffing kan in feite worden gezien als een vorm van monetaire verruiming, het bijdrukken van geld.

Het doel van de ECB is om, via het verschaffen van extra liquiditeit in het financiële systeem, de banken en de probleemlanden drie jaar de tijd te geven zich te reorganiseren/herstructureren. Banken investeren dit “goedkope” geld in staatsleningen van Europese probleemlanden die hoge rentevergoedingen opleveren. Daarmee krijgen de probleemlanden de tijd om hun begrotingen op orde te krijgen en de staatsschulden aan te pakken. De winsten die de banken op deze activiteit realiseren kunnen gebruikt worden om hun eigen balansen te versterken en te voldoen aan de nieuwe strengere normen van Basel III. President van de ECB, Mario Draghi, slaat hiermee twee vliegen in één klap.

Zowel de probleemlanden als de banken worden hiermee geholpen. Staatsobligaties van Italië, Spanje en Portugal worden onder andere door (Europese) banken opgekocht, hierdoor zijn de rentetarieven afgenomen. Toch is onzeker wat de neveneffecten van deze LTRO-faciliteit zijn. De balansen van banken verzwakken op korte termijn, aangezien er meer vreemd vermogen op de balans komt. Dit is tegenstrijdig met het Basel III-akkoord. De kwaliteit van de staatsleningen neemt ook af.

Maar het LTRO-programma is niet de enige stimuleringsmaatregel die in Europa moet worden genomen. Zo zijn concurrentiekracht van nationale economieën en arbeidsproductiviteit twee belangrijke aandachtspunten. Hiervoor zijn echter grote investeringen nodig. Regeringen moeten op zoek gaan naar oplossingen voor het terugdringen van begrotingstekorten en staatsschulden via bezuinigingsmaatregelen in combinatie met hervormingen op het gebied van minimuminkomens, pensioenen, sociale uitkeringen, flexibilisering van de arbeidsmarkt en de hypotheekrenteaftrek. Deze maatregelen leiden tot veel maatschappelijke discussie en ontevredenheid. Het aantal straatprotesten neemt toe.

De focus lag in het eerste kwartaal op de landen Italië, Spanje en Portugal. Deze landen zullen forse bezuinigingen en hervormingen moeten doorvoeren om hun begrotingen op orde te krijgen, de staatsschuld te stabiliseren en de concurrentiekracht van de eigen economie te vergroten. Dit vereist nieuwe investeringen in innovatie, lagere productiekosten en een hogere arbeidsproductiviteit. Door de invoering van de Euro zijn de productiekosten te snel gestegen waardoor de concurrentiekracht van de Zuidelijke Europese landen snel is afgenomen.

De gevolgen zijn bekend: grote handelstekorten, te hoge begrotingstekorten en te hoge staatsschulden. In het kort: de meeste Europese landen hebben onterecht op te grote voet geleefd. Landen hebben te hoge staatsschulden gemaakt vanwege de onterecht lage rentes op staatsobligaties door de invoering van de Euro. In de komende tien jaar zal deze overdaad gecorrigeerd moeten worden door bezuinigingen op salarissen, pensioenen en sociale uitkeringen. Bovendien zullen diverse belastingen worden verhoogd om de begrotingen weer in evenwicht te brengen.

Ook in het Nederlandse bankenlandschap zal er het een en ander gaan veranderen. Rabobank heeft aangekondigd Friesland Bank over te nemen omdat zij volgens De Nederlandsche Bank (DNB) niet aan de strengere kapitaalseisen van Basel III kunnen voldoen. Naar verwachting zullen ook andere kleinere bankpartijen worden overgenomen door de grootbanken zodat in Nederland maar enkele grote Nederlandse bankinstellingen zullen overblijven. De reorganisatie en consolidatie van de Nederlandse bankensector is dan een feit.

De Europese banken moeten hun balansen verkleinen met als gevolg dat ook de kredietverlening aan MKB-bedrijven sterk wordt verminderd. Bedrijven moeten op zoek gaan naar alternatieve financieringsbronnen om minder afhankelijk te worden van bankfinancieringen. De rol van private beleggers en investeerders zal moeten toenemen om dit financieringsgat, dat de banken zullen achterlaten, te dichten. Hier is een rol weggelegd voor particuliere beleggers, pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen en private-equity beleggers.

Een voorbeeld van een oplossing voor dit acute financieringsprobleem is de introductie twee jaar geleden van een obligatiemarkt in Duitsland voor MKB-bedrijven. MKB-bedrijven kunnen op deze obligatiemarkt voor “Mittelstandsanleihen” obligaties uitgeven als alternatief voor een bankenfinanciering. Beleggers hebben de mogelijkheid om in deze obligaties te beleggen via de Duitse beurzen. Zo’n oplossing zou natuurlijk ook in Nederland gecreëerd kunnen worden via de Alternext-beurs van Euronext. Een goede begeleiding van zulke obligatie-emissies is echter van groot belang.

Het grote voordeel voor beleggers is dat zij een goede rentevergoeding krijgen voor het beschikbaar stellen van kapitaal aan MKB-bedrijven middels een bedrijfsobligatielening.  Bovendien wordt werkgelegenheid en economische groei gecreërd. Economische groei is uiteindelijk een onderdeel van de oplossing van de financiële crisis.

Azië – Opkomende Markten

De economische groei is in China in het eerste kwartaal verder gedaald. Niettemin bedraagt het groeipercentage nog steeds een indrukwekkende 8,10%, maar de Chinese overheid verwacht dat dit groeipercentage in 2012, door de daling van de export naar Europa en de Verenigde Staten, gaat dalen naar circa 7,50%. Het handelbalansoverschot van China is verder gedaald door de toenemende import van luxe goederen uit de ontwikkelde economieën.

Een negatieve ontwikkeling is dat de lonen te snel stijgen en dat daardoor de concurrentiepositie van China als produktieland verslechtert. Een positieve ontwikkeling is dat de Chinese munt Renminbi in de komende jaren heel geleidelijk wordt vrijgegeven en verder wordt blootgesteld aan marktontwikkelingen. Dit zal bijdragen aan een meer evenwichtige ontwikkeling van de Chinese economie.

Asset Allocatie

Dohmen & Otten Vermogensbeheer is van mening dat risico en rendement met elkaar verbonden zijn. Op grond van uw beleggingshorizon, uw risicoprofiel en uw persoonlijke doelstellingen hebben wij met u een bepaalde asset-allocatie afgesproken. Vanwege de benodigde risicospreiding beleggen wij ook in garantieproducten en (index) trackers zoals bijvoorbeeld iShares. De garantieproducten hebben als nadeel dat deze op korte termijn niet de rendementen opleveren die wellicht wel met (index) trackers behaald kunnen worden. Het voordeel van garantieproducten is, dat de inleg geheel of grotendeels gegarandeerd wordt aan het einde van de looptijd. Dit zorgt voor meer rust en stabiliteit in de portefeuille. 

Obligaties (overwogen)

High-yield bedrijfsobligaties zijn aantrekkelijk, gezien de hoge effectieve rendementen. Grote institutionele beleggers, verzekeraars en pensioenenfondsen, zullen langzaam hun aandacht verleggen van staatsobligaties naar bedrijfsobligaties. Dit is goed voor de economische ontwikkeling aangezien er herfinancieringen in het bedrijfsleven kunnen plaatsvinden. Daarmee worden innovatieve bedrijven gesteund en wordt werkgelegenheid gecreëerd.

Een voorbeeld van deze bedrijfsobligaties zijn de “Mittelstandsanleihen” in Duitsland. Dit betreft een nieuwe niche in de obligatiemarkt in Duitsland die circa twee jaar geleden is ontstaan. Bedrijven moeten minder afhankelijk worden van banken voor hun eigen balansfinanciering. De markt voor bedrijfsobligaties zal komende jaren in Europa flink gaan groeien omdat het aandeel van private beleggers in balansfinancieringen van bedrijven sterk zal moeten toenemen. Een aanhoudende kapitaalvlucht vanuit de zuidelijke Europese landen naar Duitsland zorgt voor een daling van het effective rentepercentage op 10-jaars Duitse obligaties (Bunds) naar circa 1,60%. Deze historisch lage Bund-rente is op middellange termijn niet houdbaar.

Vastgoed (onderwogen)

Met name de markt voor commercieel vastgoed blijft zeer problematisch. Een lage economische groei, afwaarderingen van commercieel vastgoed in combinatie met de afbouw van overmatige vastgoedfinancieringen blijven een negatieve invloed uitoefenen op de prijsvorming van commercieel vastgoed. Zelfs de de Nederlandsche Bank (DNB) heeft gewaarschuwd voor verdere afwaarderingen in dit marktsegment. De Nederlandse woningmarkt heeft het heel moeilijk vanwege onzekerheden omtrent de behandeling van de hypotheekrente aftrek en het gebrek aan vertrouwen bij consumenten om te kopen vanwege een onzekere arbeidsmarkt. 

Grondstoffen (neutraal)

De correctie in goud- en zilverprijzen heeft zich in het eerste kwartaal voortgezet en vormt een koopgelegenheid voor beleggers. Goud- en zilvermijnen zijn ondergewaardeerd. De olieprijs blijft op een hoog niveau van rondom de $100 per barrel terwijl de economische groei wereldwijd daalt. Landbouwgrondstoffen/zaden blijven een beleggingsthema voor de langere termijn vanwege de voorziene groei van de wereldbevolking. 

Aandelen (overwogen)

Aandelen zijn over het algemeen nog steeds ondergewaardeerd als gevolg van de financiële crisis. Aandelenmarkten zijn in het eerste kwartaal van 2012 verder hersteld. Na de publicatie van de eerste kwartaalcijfers door bedrijven en vooral ook de uitgesproken verwachtingen voor de rest van het jaar zal bepalend zijn voor de aandelenmarkten of aandelenindices verder kunnen stijgen. Een noodzakelijke voorwaarde voor een verdere stijging van de aandelenmarkten is de voortgang van de herstructureringen bij de financiële instellingen.

Zonder een gezond en stabiel financieel systeem is er geen structurele economische groei mogelijk. Aandelenmarkten zullen de komende jaren zeer beweeglijk blijven vanwege de herstructureringen in de financiële sector en de hervormingen in de staatsfinanciën zowel op landelijk als Europees niveau.

Vooruitzichten 2012 

Asset Allocatie 2012

* High-yield bedrijfsobligaties / MKB-obligaties (Mittelstandsanleihen);

* Aandelen stock-picking ;

* Goud en zilver / goud- & zilvermijnen;

* AAA-staatsleningen met langere looptijden verkopen; 

Kortom:

Iedereen heeft van de centrale banken (ECB – FED) circa 3 jaar de tijd gekregen om zijn financiële zaken op orde te brengen. Dit geldt voor overheden, bedrijven en particulieren. De rekening van de financiële crisis zal door iedereen betaald moeten worden. De prijs van geld gaat omhoog, dit wil zeggen dat de rente gaat stijgen en dus iedereen gedwongen wordt om overmatige schulden af te lossen. Mensen met veel spaargeld dienen te gaan beleggen of te ondernemen anders dreigt een fors koopkrachtverlies van het vermogen !

Voor meer informatie over actuele ontwikkelingen en beleggingsadvies, verwijs ik u graag naar de website www.valuestarsnewsletter.com of neem contact met ons op voor een gratis rapport.

drs. Maurice Essers (linkedin)  Dohmen & Otten Vermogensbeheer en Lunar Vermogensbeheer