Als belegger heb je er misschien nog nooit van gehoord: de distributievergoeding, in vakjargon ook wel ‘kickback’ genoemd. Maar bewust of onbewust: veel beleggers hebben ermee te maken. Onderstaand zal ik uitleggen wat de kickback is. En waarom het geen slechte zaak hoeft te zijn dat minister De Jager deze vergoeding wil afschaffen.
Stel, je wilt wat geld opzij zetten en je laat je door een financieel adviseur -bijvoorbeeld bij een bank- informeren over de mogelijkheden. Dat gesprek op het bankkantoor kost jou geen geld, met een beetje mazzel krijg je er zelfs een kopje koffie bij. Uiteindelijk wordt jou aangeraden om je geld te investeren in beleggingsfondsen. Maar waar verdient een bank geld aan, op het moment dat jij het gratis advies krijgt om te beleggen in beleggingsfondsen van externe fondsenhuizen? Inderdaad: er zit een addertje onder het gras.
Een fondsenhuis brengt een beheervergoeding (in de range van 0,6% tot zelfs 3%) in rekening. Stel dat die beheervergoeding 1,5% is. Als jij voor een bedrag van € 5000 investeert in een beleggingsfonds, dan wordt op die investering jaarlijks 1,5% (€ 75) aan beheervergoeding ingehouden. Dit valt niet zo op, omdat de beheervergoeding in mindering wordt gebracht op het belegde vermogen. Een gedeelte van die beheervergoeding wordt door het fondsenhuis doorgegeven aan de bank of vermogensbeheerder die het betreffende beleggingsfonds heeft geadviseerd aan klanten. Dit stukje vergoeding wordt ‘kickback’ genoemd. Ofwel, jouw ‘gratis’ adviesgesprek bij de bank is niet werkelijk kosteloos: je betaalt ervoor via de beheervergoeding, waarvan een deel als kickback aan de bank wordt uitgekeerd.
Dat de bank een vergoeding krijgt voor de aan jou verleende adviesdienst, is tot op zekere hoogte begrijpelijk. Toch wil minister De Jager de kickback afschaffen, zoals blijkt uit het ‘Actieplan financiële sector’ dat de minister vorige week naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Waarom? Omdat de kickback (de schijn van) belangenverstrengeling in de hand werkt: het zou voor financieel adviseurs verleidelijk kunnen zijn om hun adviezen te laten afhangen van de hoogte van de kickback die zij ontvangen: het beleggingsfonds dat de hoogste kickback oplevert, zou dan worden geadviseerd aan de klant. Het behoeft geen toelichting dat het belang van de klant in dat geval niet voorop staat.
De Nederlandse Vereniging van Banken heeft inmiddels laten weten dat banken zoeken naar een verdienmodel dat al alternatief kan dienen voor de kickback. Volgens kenners bestaat de kans dat banken hun klanten rechtstreeks zullen laten betalen voor hun adviezen, aldus website Fondsnieuws.nl. In dat geval zou je dus een factuur krijgen voor het advies dat de bank geeft. Een slecht idee? Sommige beleggers zullen gaan steigeren bij het vooruitzicht dat zij moeten gaan betalen voor advies dat tot nu toe ‘gratis’ werd verstrekt. Zij vergeten daarbij dat kickback óók een kostenpost is. Het enige verschil is, dat kickback op geen enkele factuur terug te vinden is.
Los van de zoektocht van banken naar een alternatief verdienmodel: de afschaffing van de kickback kan positief uitpakken. Een adviseur die geen kickback ontvangt, heeft er geen baat bij om een bepaald fonds te adviseren vanwege de hoge vergoeding die dat specifieke fondsenhuis uitkeert. Hij kan een onafhankelijk en transparant beleggingsadvies geven, waarbij een fonds op de juiste merites wordt beoordeeld. Het belang van de beleggende klant wordt daarmee gediend.
De klant centraal: in de nasleep van de kredietcrisis is dat adagium door boetvaardige bankiers veelvuldig in de mond genomen. In dat opzicht kan de afschaffing van de kickback een stap in de goede richting zijn.
Allard Gunnink
CoBeleggen
Disclaimer
Allard Gunnink is als redacteur en columnist betrokken bij CoBeleggen, een initiatief van de Beleggers Coöperatie. Deze column is niet bedoeld als beleggingsadvies. De auteur kan posities hebben in (beleggingsinstrumenten op) onderliggende waarden die hij beschrijft.
Banken op zoek naar een alternatief verdienmodel? Misschien zouden ze eens moeten praten met een bepaalde beroepsgroep op een eilandje nabij Italie als ze dat in het verleden zo nu en dan al niet gedaan hebben. Voor dit gratis advies is een kickback toch zeker ook wel op zijn plaats?