Het beursjaar 2012 stond vooral in het teken van het herstel van de rust op de financiële markten wereldwijd. Alle grote Centrale banken in de wereld hebben stimuleringsmaatregelen genomen om deze relatieve rust op de markten te bewerkstelligen. Een indicator van de rust op de financiële markten is de VIX-index, een beweeglijkheidsindex die aan het einde van 2012 gedaald is naar een dieptepunt van 15. De wereldwijde stimuleringsmaatregelen lijken hun vruchten af te werpen en het vertrouwen bij de beleggers langzaam te laten terugkeren. Sparen bij de bank en het beleggen in AAA-staatsobligaties levert, na aftrek van de inflatie en belastingen, een negatief reëel rendement op. Beleggers zijn gedwongen op zoek te gaan naar alternatieven zoals bedrijfs-obligaties en aandelen. De rotatie van spaargeld/staatsobligaties richting bedrijfsobligaties en aandelen is begonnen.
Terugkijkend op de performance van de aandelenindices heeft de AEX-index een positief resultaat van 9,68% geboekt. De BEL20-index is in het jaar 2012 18,83% hoger gesloten. De Eurostoxx 50 was aan het einde van het jaar 13,79% hoger en de MSCI World index (€) sloot 2012 af met een winst van 11,15%.
Verenigde Staten
De financiële markten in Noord-Amerika stonden vooral in het teken van de Amerikaanse presidentsverkiezingen en het oplossen van de naderende “Fiscal Cliff”, het sluitend maken van de Amerikaanse staatsbegroting en het op middellange termijn verlagen van de Amerikaanse staatsschuld. De “Fiscal Cliff” en de groei van de werkgelegenheid waren ook de belangrijkste discussie onderwerpen tussen de presidentskandidaten Obama en Mitt Romney. Uiteindelijk werd de huidige president Barack Obama op 7 november 2012 met ruime meerderheid herkozen. Na zijn herverkiezing kon de Democraat Obama zich meteen richten op de discussie met de Republikeinen over een oplossing van de “Fiscal Cliff” en het creëren van werkgelegenheid. Bovendien waren de inkomstenbelastingtarieven voor de (super)rijken in de Verenigde Staten een “heet hangijzer” in de discussie. Uiteindelijk werd rond de jaarwisseling een akkoord bereikt waardoor automatische bezuinigingen/belastingverhogingen werden voorkomen en daarmee een onvermijdelijke recessie in de Verenigde Staten werd afgewend. De definitieve aanpak van de “Fiscal Cliff” en het schuldenplafond werd opgeschoven naar begin mei 2013 maar de bestaande lagere belastingtarieven voor de lage- en middeninkomens worden gehandhaafd. Amerikanen met een jaarinkomen van meer dan $ 450.000,- gaan meer belasting betalen. Vooral de ziektekosten en pensioenkosten drukken zwaar op de staatsbegroting van de Verenigde Staten.
Op 12 december 2012 heeft de Amerikaanse Centrale Bank (FED) bekendgemaakt dat het stimuleringsprogramma (QE) wordt uitgebreid. De FED gaat voor een bedrag van $ 45 miljard per maand aan Amerikaanse staatsobligaties inkopen. Dit bedrag komt bovenop de $ 40 miljard per maand die de FED maandelijks aan hypotheekobligaties inkoopt. De operatie “Twist” werd aan het einde van 2012 beëindigd. Bij de operatie “Twist” verkocht de FED kortlopende staatsobligaties om voor eenzelfde bedrag langlopende obligaties te kopen. Met deze maatregel probeerde de FED de lange rente te drukken om lange-termijn investeringen en daarmee de Amerikaanse werkgelegenheid te stimuleren. Verder maakte de FED bekend, dat zij het rentetarief (0-0,25%) laag zal houden zolang het werkloosheidspercentage boven de 6,5% blijft en de lopende inflatieverwachting voor de komende twee jaren niet meer dan 2,5% bedraagt. De FED lijkt de financiële markten voor te bereiden op een mogelijke rentestijging bij een verder herstel van de Amerikaanse economie.
De Amerikaanse huizenmarkt lijkt zich geleidelijk verder te herstellen. De twee grootste Amerikaanse hypotheekverstrekkers Fannie Mae en Freddy Mac wisten in 2012 zelfs weer een positief resultaat te behalen.
Europa
Op 26 juli 2012 had ECB-president Mario Draghi aangegeven dat de Europese Centrale Bank (ECB) er alles aan zou doen (“Whatever it takes…”) om de Europese banken en overheden te helpen en de Europese economie te stimuleren. Begin oktober 2012 laat Draghi weten dat de ECB met het opkopen van staatsobligaties (Outright Monetary Transactions – OMT) kan beginnen op het moment dat landen een formeel verzoek tot steun indienen. Met de OMT-transacties wordt voorkomen dat de Eurozone vanwege de hoge staatsschulden van Europese landen uit elkaar valt. Na een maandenlange binnenlandse politieke discussie heeft Spanje op 3 december 2012 eindelijk officieel steun aangevraagd bij het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) en de Europese Commissie. Het gaat hierbij om een bedrag van € 39,5 miljard. Ruim € 37 miljard zal worden gebruikt voor herstructurering van 4 genationaliseerde banken. De herstructuringsplannen van de banken zijn door de Europese Commissie inmiddels goedgekeurd. Het overige geld wordt gestopt in een ‘bad bank’, waarin slechte leningen worden ondergebracht. De rente op Spaanse staatsobligaties is inmiddels gedaald van circa 7,70% medio 2012 naar circa 4,90% begin januari 2013.
Draghi ziet met het vormen van een bankenunie een positief keerpunt in de eurocrisis. De Europese Centrale Bank (ECB) zal de toezichthouder worden op de Europese bankensector. Dat zijn de 27 EU-landen met elkaar eens geworden. Het gaat hierbij om de 200 grote systeembanken die minimaal € 30 miljard op de balans hebben staan. De toezichthouder krijgt echter ook het recht om in te grijpen bij de kleinere banken. Het akkoord tussen de banken over een Europese bankenunie is nog niet helemaal rond. De toezichthouder wordt in 2013 al actief en moet in 2014 volledig operationeel zijn. Draghi verwacht dat de overdracht van het bankentoezicht in Europa aan de ECB zal bijdragen aan het herstel van het vertrouwen in de bankensector in de hele eurozone. Het zal interbancaire leningen en grensoverschrijdende kredietstromen nieuw leven inblazen en daardoor de reële economie positief stimuleren.
De herstructureringen in Griekenland zijn in volle gang. De Trojka (de Europese Unie, het IMF en de ECB) hebben zich positief uitgelaten over de bezuinigingen en hervormingen in Griekenland. Griekenland heeft echter meer tijd en geld nodig. Griekenland heeft 2 jaar langer de tijd nodig om zijn begrotingsdoelstellingen te halen. Het gaat hierbij om een bedrag van € 31,5 miljard aan noodsteun. Uiteindelijk is gekozen voor de uitgifte van nieuwe Griekse staatsobligaties onder de paraplu van het ESM om daarmee bestaande Griekse staatsobligaties met een korting van circa 50% op de nominale waarde terug te kopen uit de markt en van de ECB. De Griekse staatsschuld wordt daarmee verlaagd door omruiling en er wordt géén Griekse staatsschuld kwijtgescholden. De aflossingstermijnen van de bestaande Griekse staatsleningen worden verlengd en de rente wordt verlaagd. Dit alles moet ervoor zorgen dat de schuld wordt teruggedrongen van 124% bruto nationaal product in 2020 naar 110% in 2022.
Na Standard & Poors heeft ook Moody’s de kredietwaardigheid van Frankrijk verlaagd van AAA naar AA+. De rating-bureau’s maken zich zorgen over de verslechtering van de concurrentiepositie van Frankrijk ten opzichte van Duitsland maar zelfs ook ten opzichte van de “probleemlanden” Spanje en Italië.
Azië – Opkomende Markten
Turkije
Daar waar veel bedrijven en landen een kredietverlaging krijgen, heeft Turkije juist een positievere beoordeling van kredietbureau Fitch ontvangen. De lange termijnrating werd van BB+ naar BBB- verhoogd. Daarmee wordt Turkije als “investment-grade” gekenmerkt. De daling van de overheidsschulden en de goede economische vooruitzichten voor de middellange-termijn vormen de onderbouwing van deze positieve beoordeling.
Japan
De Centrale Bank van Japan (BOJ) heeft nieuwe stimuleringsmaatregelen genomen. De BOJ gaat in navolging van de Amerikaanse FED en de Europese ECB eigen staatsobligaties inkopen om de economische groei te stimuleren. Bij een staatsschuld van circa 220% van het Nationale Inkomen is het de vraag of dit enig effect zal hebben. Japan heeft een groot probleem met de omvang van de staatsschuld en de vergrijzing van de bevolking waardoor de besparingen minder worden. De BOJ probeert met een devaluatie van de Japanse Yen, ten opzichte van de andere grote valuta’s in de wereld, de export en daarmee de economische groei te stimuleren.
China
De Chinese economie is in de afgelopen jaren afgekoeld van een economisch groeipercentage van circa 10% naar een verwachting voor komend jaar 2013 van circa 7%. De economische groei voor China lijkt na deze periode van afkoeling weer aan momentum te winnen. China is bezig om de economie om te vormen van een louter export georiënteerde economie naar een consumptie economie. Verder dient China de kwaliteit van de produktie verder te verhogen om te kunnen blijven concurreren in de wereldeconomie.
Vooruitzichten 2013
Asset Allocatie 2013
* (High-yield) bedrijfsobligaties / MKB-obligaties (Mittelstandsanleihen);
* Aandelen stock-picking ;
* Goud en zilver / goud- & zilvermijnen;
* AAA-staatsleningen met langere looptijden verkopen;
In het kort: De grote rotatie van (staats)obligaties naar bedrijfsobligaties en aandelen is begonnen. “Lui” geld op spaarrekeningen moet weer aan het werk gezet worden om het koopkrachtverlies, door de invloed van inflatie en belastingen, tegen te gaan.
In deel II komen de vooruitzichten uitgebreid ter sprake. Het hele artikel is te downloaden op beleggersnieuwsbrief.
Dit artikel is tot stand gekomen met medewerking van mijn collega drs Jan Willem Werker RBA, waarvoor mijn dank!
drs. Maurice Essers (linkedin)
Dohmen & Otten Vermogensbeheer en Lunar Vermogensbeheer
De klanten van Dohmen & Otten Vermogensbeheer en Lunar Vermogensbeheer hebben een positie in dit fonds. De auteur zelf heeft geen positie in dit fonds. De redactie heeft geen positie in de genoemde effecten. Op dit artikel is onze disclaimer van toepassing.
