Cleantech groeit groter

Energiezuinig of duurzaam of schone technologieën. Dit zijn woorden en begrippen die menig politicus in de mond bestorven lijken te liggen. Hetzelfde geldt voor de media. Er gaat praktisch geen week voorbij of we kunnen ergens wel een pleidooi lezen of horen om de Nederlandse samenleving duurzaam te schoeien en onze economie energiezuinig en schoon in te richten. Nederland heet ook steevast een van de landen die echt garen kan spinnen bij de omschakeling naar een meer duurzame economie en samenleving.

Top 100 bedrijven

Toch blijft dit soort pleidooien meestal steken in een ontroerend idealisme. Van boter bij de vis is amper sprake. Het is en blijft onduidelijk hoe groot en belangrijk deze sector is en of Nederland echt een prominente plaats inneemt.
Het Amerikaanse adviesbureau Cleantech Group probeert sinds 2002 met een jaarlijkse top 100 inzichtelijk te maken van welke segmenten uit de cleantechsector komende jaren commercieel een en ander verwacht mag worden of nog een tijdje nodig hebben om de kinderschoenen te ontgroeien.

Uit het lijstje van dit jaar spreekt dat de sector langzaam maar zeker volwassen wordt. Meer dan de helft van de bedrijven kwam ook al in het lijstje van 2010 voor en bijna een derde van de bedrijven schitterde al op de lijst van 2009. In Europa wil men nogal neerbuigend doen over de duurzame inspanningen van de VS, maar met 58 bedrijven is dit land de trotse koploper in deze top 100. Nederland steekt met 4 bedrijven grote landen als China en Frankrijk de loef af, maar moet weer wel het kleine Israel voorrang verlenen.

Sterke sectoren

Het zal weinigen verbazen dat het segment Energy Efficiency het best vertegenwoordigd is.

Het is een breed werkterrein en de drempel om toe te treden is laag. Ook Sola is sterk vertegenwoordigd. Maar de verrassing van dit jaar is het segment Water and Wastewater met 12 vermeldingen tegen 8 in 2010. Verliezers zijn de segmenten Biofuels en Smart Grid. Dat wil niet zeggen, dat deze segmenten uit de gratie zijn geraakt of problemen hebben om hun technologie te verbeteren, maar veeleer dat bedrijven in deze segmenten of overgenomen zijn of een beursgang hebben gemaakt. Anders gezegd, deze segmenten zijn volwassen aan het worden. Dat geldt trouwens ook voor het segment Solar.

Veel, zo niet de meeste bedrijven in deze top 100 zijn jong. Van twee is het geboortejaar zelfs 2010. In die zin is de trend in de cleantech te vergelijken met de gang van zaken rondom Internet een tiental jaar geleden. Nu gaat het evenals toen om de technologische belofte en soms ook om het aanwezige management. Meer dan de helft van de bedrijven verkeert nog in de fase van de productontwikkeling of in de fase van een pilot. Minder dan de helft heeft daadwerkelijk levensvatbare producten in de markt gezet.

Figuur 2

Uit Figuur 2 spreekt ook, dat nogal wat ´oudere´ bedrijven nog in de fase verkeren van productontwikkeling. Dat heeft veel, zo niet alles te maken met het segment waarin ze opereren. Het duurt simpelweg langer om binnen het segment Biofuels een commercieel aantrekkelijk product te ontwikkelen dan in het segment Energy Efficiency.

Funding

Uitgesplitst naar regio’s blijken de bedrijven in de VS iets jonger dan die in Europa, maar de Amerikanen slagen erin om sneller succesvol producten naar de markt te brengen. De bedrijven in de VS groeien ook harder en scheppen meer arbeidsplaatsen, gemiddeld 140 tegen 63 arbeidsplaatsen per bedrijf. De verklaring voor het verschil is waarschijnlijk, dat Amerikaanse bedrijven van meet af aan een betere toegang tot funding hebben. Wie figuur 3 nader bekijkt, mag concluderen dat de belangstelling van Venture Capitalists (VC) voor de Cleantechsector onverminderd groot blijft.

In de afgelopen twee jaar ontvingen bedrijven uit de Top 100 gezamenlijk $ 4 miljard en dat is iets meer dan 25% van het totale bedrag dat VC investeerde in de cleantechsector in die periode. Het laatste percentage onderstreept wel dat VC een scherp oog heeft voor de prijs/kwaliteitsverhoudingen. De technologie moet top zijn en de commerciële mogelijkheden moeten evident zijn.

Figuur 3

David en Goliath

De cleantechsector is doende de kinderschoenen te ontgroeien. Het beste bewijs daarvoor is misschien wel de groeiende belangstelling van de ´corporates´ voor wat er in deze sector gebeurt. Die belangstelling is tweeledig. In de eerste plaats investeren de Goliaths in cleantech R&D, maar in de tweede plaats ontwikkelen ze een groeiende belangstelling voor wat al die start-ups te bieden hebben. R&D is duur en dan zijn samenwerkingsverbanden met de Davids een aantrekkelijk alternatief om de vinger aan de innovatieve pols te houden.

Tenslotte

Een Top 100 ontneemt het zicht op wat er allemaal gebeurt in het peloton van nieuwe en jonge bedrijven. Een Top 100 is vooral interessant voor partijen als venture capitalists die duidelijk willen krijgen welke segmenten voor het moment de meest aansprekende technologieën in huis hebben. Het biedt de mogelijkheid om door de bomen toch het bos te zien. Eén zaak spreekt onmiskenbaar uit dit soort lijstjes: de omschakeling naar een ware duurzame en schone economie nog wel even op zich laat wachten.

Dr. C.A.M. Wijtvliet
corwijtvliet@dekritischebelegger.nl

De auteur is zelfstandig gevestigd analist. Hij schrijft over uiteenlopende onderwerpen die de beleggingswereld raken. Daarnaast geeft hij lezingen en presentaties. De auteur is als partner verbonden aan De Weygerbergen, bureau voor performancemeting en vermogensbegeleiding in Eindhoven, www.Weygerbergen.com. Hij schrijft zijn columns op persoonlijke titel.