Er is wereldwijd sprake van een diabetes epidemie. Na kanker is diabetes de snelst groeiende ziekte. Nu al heeft 8,3% van de volwassenen deze ziekte en elke 10 seconden komen er drie nieuwe gevallen bij. Het aantal diabetes-patiënten stijgt van 382 miljoen in 2013 (194 mln in 2003) met 55% naar 592 miljoen in 2035. Het treft vooral de groep tussen 40-59 jaar. Er wordt $ 548 mrd, ofwel 11% van de jaarlijkse wereldwijde gezondheidskosten aan diabetes besteed. Er zijn een beperkt aantal farmaceu-tische bedrijven die goed kunnen inspelen op deze trend. Het Deense Novo Nordisk heeft de meest vooraanstaande positie.
Bron: IDF
Op de website van de International Diabetes Federation en vooral op de diabetes atlas die deze organisatie publiceert, staat een grote hoeveelheid verontrustende cijfers over deze ziekte en de toename.
80% van de diabetici bevindt zich in de opkomende landen, met China (98,4 mln) en India (65,1 mln) als koplopers. Levensstijl en cultuur dragen er aan bij dat in de Verenigde Staten 24,4 mln gevallen geschat worden. In Nederland hebben een 914.000 mensen suikerziekte en dat stijgt naar 1,10 mln in 2035.
Bron: IDF
In 2013 was er bij 21 miljoen zwangerschappen sprake van te hoge bloed glucose, ofwel 17% van de babies kan hiermee te maken krijgen.
De grootste zorg baart de ontwikkeling in twee regio’s: de eilanden van Micronesië, waar in sommige gevallen 37% van de volwassenen diabetes heeft en rond de Perzische Golf, met name Saudi Arabië, Quatar en Koeweit (24%).
De gestegen welvaart in de Golfregio in combinatie met de levensstijl/cultuur (gebrek aan beweging) zorgt voor een ernstige toename van obesitas en daarmee de kans op diabetes (type 2, zie hieronder). De Wall Street Journal (17-2-2014) meldt dat 35% van de bevolking te zwaar is en 9,3% van de schoolgaande jeugd. Van de nog jongere kinderen is 6% te dik.
Als oplossing worden er steeds meer maag-verkleiningsoperaties uitgevoerd, ook onder jonge kinderen. De Journal doet verslag van Daifalluh al-Bugami uit Saudi Arabië, 3 jaar oud en al 28 kilo zwaar, waarbij een maagoperatie als enige oplossing wordt gezien.
Eerst wat feiten over diabetes of suikerziekte. Dit si een stofwisselingsziekte, waarbij de bloedsuiker-spiegel niet op peil blijft. Het hormoon insuline dat door de alvleesklier wordt geproduceerd is hiervoor nodig. Afhankelijk van de soort diabetes maakte het lichaam geen insuline meer aan of reageert het lichaam niet (goed) meer op de insuline.
Iedereen kan deze chronische stofwisselingsziekte krijgen: bij geboorte of later door bepaalde eigen-schappen te ontwikkelen die een verhoogd risico geven.
Diabetes type 1 komt het minst voor. Het is een auto-immuunziekte, waarbij het lichaam geen insuline meer aanmaakt. De glucose (bloedsuiker) uit onze voeding kan niet meer door het lichaam worden gebruikt. Dagelijkse insuline-inspuitingen zijn nodig. Oorzaken en risicofactoren zijn nog nauwelijks bekend.
Diabetes type 2 komt tien keer zo vaak voor als type 1. De alvleesklier maakt te weinig insuline aan of het lichaam reageert niet meer goed op de insuline. Ouderen en jongeren kunnen het krijgen. In veel gevallen ligt de oorzaak in de leefstijl. Oorzaken: erfelijke aanleg, (ernstig) overgewicht, gebrek aan lichamelijk arbeid, roken en voedingsfactoren.
Op termijn kunnen te hoge bloedglucosewaarden tot andere aandoeningen leiden, zoals hart- en vaatziekten, blindheid, enz.
Gezonder leven en eten, meer bewegen, niet roken, enz. zijn goede methodes om de groei van suikerziekte in de wereld af te remmen. Maar zoals met roken is aangetoond, ook als mensen weten dat het ongezond is, kan het nog heel lang duren voor zij hun leefstijl veranderen.
Tot die tijd wordt de hulp van de geneesmiddelenindustrie in geroepen worden.
Er zijn een paar grote spelers actief op deze markt, Novo Nordisk uit het Deense Bagsvaerd, Eli Lilly (US), het Franse Sanofi, Merck (US) en een aantal gelegenheidscombinaties, bijvoorbeels Bristol-Myers en Astra Zeneca.
Er zijn twee hoofdmethodes bij de behandeling met medicijnen: orale medicijnen (geen insuline) en insuline-injecties al dan niet in combinatie met andere methodes. Diabetes medicijnen voor orale inname lijken alleen de ziekte af te remmen en in een later stadium is toch insuline als behandelings-medicijn nodig. Niettemin kan door de volume groei de orale diabetes markt in 2020 een omvang hebben van $ 20 mrd (Goldman Sachs rapport, 29-11-2013: Global Diabetes market: Predicting the winners and losers).
De orale markt is crowded met alle bovengenoemde spelers. Op de belangrijke Amerikaanse markt had Merck met Januvia een 90% marktaandeel, maar dat is door toetreding van vier andere produ-centen sinds 2007 snel afgekalfd. Volgens Goldman Sachs zal de orale markt een toenemende con-currentie kennen door het gebrek aan differentiatie in geneesmiddelen.
De insulinemethode zal steeds belangrijker worden in termen van volume- en waardegroei. Zolang er nog geen methode is om insuline oraal toe te dienen, zullen de grote spelers – Novo Nordisk, Sanofie en Eli Lilly – op deze markt de touwtjes in handen houden en profiteren van een groei van het aantal diabetici, vooral in de opkomende landen en van een grotere insuline-consumptie per patiënt.
Waar de andere farmaceuten medicijnen ontwikkelen en produceren voor uitlopende ziektes, daar is Novo bijna uitsluitend op diabetes gefocust. Bijna 80% van de omzet komt uit diabetes-behan-deling, de rest heeft betrekking op groeistoornissen en hormoonsubstitutie. Bij Sanofi was in het in het vierde kwartaal van 2013 20% uit insulie-middelen (voornamelijk Lantus) afkomstig. Bij Eli Lilly is het insulinesegment relatief nog veel kleiner.
Novo heeft een marktaandeel van 27% op de gehele diabetesmarkt, maar op de insuline-markt zelfs 48%. Op alle marktsegmenten is zij aanwezig met hoog-, midden- en laaggeprijsde middelen en kan zij flexibel inspelen op onvoorspelbare research-uitkomsten. De onderneming is dus zeker niet te beschouwen als een one product company. Toen in de V.S. vorig jaar voor het nieuwe Novo-middel Tresiba verder onderzoek door de autoriteiten werd verordonneerd, werden verkoopteams voor een bestaand product, Levemir, verdubbeld. Als gevolg hiervan nam de omzet van Levemir met 37% toe in het vierde kwartaal. Tresiba zal naar verwachting in 2014 alsnog op de Amerikaanse markt komen.
Novo groeit autonoom en heeft nooit overnames gedaan, waardoor de balans niet verstoord is met goodwill posten. De cashflow wordt aangewend voor research, dat telkens nieuwe innovaties ople-vert. Een mooi voorbeeld is Victoza dat niet alleen suikerziekte behandelt, maar ook één van de belangrijkste oorzaken aanpakt, nl. obesitas. Het bedrijf is vertegenwoordigd in 75 landen en in 180 landen worden producten van Novo verkocht. Er is veel aandacht voor duurzaamheid.
De financiële cijfers zijn fraai. In 2013 steeg het aandelenkapitaal met 4,7% to DKK 42,6 mrd, 60% van het balanstotaal. De omzet steeg in lokale valuta met 12%, maar omgerekend in Deense kronen met 7% tot DKK 83,6 mrd. De valutaire tegenwind kwam vooral uit de opkomende markten.
De netto winst steeg 18% tot DKK 25,2 mrd. , de netto winst marge bedraagt 30,1%.
Novo voorziet voortgaande winstgroei in de komende jaren. De operationele winst kan in 2014 met 10% stijgen (7% in 2014). In het jaarverslag geeft men aan op langere termijn een operationele winstgroei van 15% per jaar na te streven.
Beleggen in Novo Nordisk
Novo kent A en B aandelen. De B-aandelen worden op de beurs van Copenhagen verhandeld en in de vorm van ADR’s in New York.
Het dividend wil Novo jaarlijks laten toenemen, de payout ratio is nu 47% en het dividendrendement 1,8%.
Eind 2013 heeft zich een koersversnelling ingezet dankzij de goede berichten die naar buiten kwamen.
In vergelijking met de directe concurrenten Eli Lilly en Sanofi doet de koers van Novo het al langer veel beter.
Goldman Sachs verwacht dat Sanofi en Eli Lilly terrein op Novo zullen blijven verliezen.
Novo Nordisk is geen goedkoop aandeel met een koers/winstverhouding dik boven de 25. De snelle stijging van de laatste maanden noopt tot enige voorzichtigheid. De vooruitzichten op korte en lange termijn zijn echter uitstekend en Novo kan haar dominante marktpositie op de insulinemarkt verder uit-bouwen.
Rsico’s loopt een wereldwijd opererend bedrijf op geneesmiddelengebied altijd, wet- en regelgeving, corruptie,innovaties door concurrenten, enz. maar Novo lijkt zich daar goed tegen te kunnen wapenen. Wellicht dat een brede (internationale) actie tegen frisdranken nog eens post vat om de trend naar overgewicht tegen te gaan en daarmee de belangrijkste bron van diabetes. Maar dat zou eerder een argument zijn om short te gaan in Coca Cola, dan om Novo Nordisk te mijden.
Castanje Vermogensbeheer heeft voor haar klanten belegd in Novo Nordisk. De auteur heeft ook een positie in Novo. De redactie heeft geen positie in de genoemde effecten. Op dit artikel is onze disclaimer van toepassing.
Franke J. Burink
Castanje Vermogensbeheer
24 februari 2013
Start met Automatisch Beleggen
De gekte is weer helemaal terug! Ten tijde van de pandemie gingen ook de Amerikaanse corporates op de handen zitten.
Op woensdag bereikte de marktkapitalisatie van Apple een nieuw record van 2 biljoen dollar en is het het eerste beursgenoteerde bedrijf dat ooit deze waarde heeft bereikt.
We staan aan de vooravond van ingrijpende veranderingen die veel sectoren midscheeps gaan treffen.
De cijferregen over het 2de kwartaal was gewoon fantastisch. Maar liefst 85% van de bedrijven in de S&P500 leverde lieten een veel hogere winst zien dan verwacht.
