De laatste weken neemt de twijfel onder beleggers steeds meer toe over de houdbaarheid van het ingezette herstel van de Amerikaanse economie. De werkloosheid wil maar niet afnemen, de huizenmarkt trekt niet voldoende aan en de economische indicatoren blijven achter bij de verwachtingen. De beurzen lijken een pas op de plaats te maken. Loopt de rally op zijn laatste benen?
Sinds oktober rijzen er steeds meer twijfels over de voortgang van het herstel. Natuurlijk, het BNP van de VS groeide in het derde kwartaal weer en de recessie is voorbij. Maar dit herstel is volledig te danken aan het grootschalige overheidsingrijpen. En de werkloosheid is inmiddels wel boven de 10 % gestegen. Ook de verkoop van nieuwe huizen valt behoorlijk tegen. Als gevolg van de malaise op de arbeids- en huizenmarkt wil het consumentenvertrouwen maar niet aantrekken. En zonder aantrekkend vertrouwen geen toenemende bestedingen. En wanneer de consument het laat afweten zal het ingezette herstel weer verzanden.
De pleitbezorgers van de dubbele dip steken de laatste tijd weer veelvuldig de kop op in de media. Zo verklaarde analiste Meredith Whitney op CNBC dat ze dit jaar nog niet eerder zo pessimistisch was. Ook überbear Nouriel Roubini liet in de New York Times weer van zich horen. Volgens hem moet het ergste nog komen. De zakenbank Société Générale sloeg echter alles met een rapport waarin over niet minder dan een global collapse werd gesproken. Kortom, niet alle beren zijn begonnen aan hun winterslaap.
Gisteravond publiceerde de centrale bank van de VS zijn notulen van de laatste vergadering van begin november. Hieruit bleek dat de centrale bank een voortgaand gematigd economisch herstel verwacht. De groeiverwachting voor 2010 werd naar boven bijgesteld. Maar men verwacht niet eerder een daling van de werkloosheid dan in 2011. Een lang en traag herstel dus. Men gaat er van uit dat de rente nog lang laag kan blijven. Hieruit blijkt een paradox. Want terwijl de markten hopen op een herstel van de werkgelegenheid zal juist een dergelijke verbetering leiden tot een renteverhoging. De centrale bank zal de rente immers niet eerdere verhogen dan wanneer de werkloosheid daalt. En een renteverhoging zou een voorlopig einde aan deze rally kunnen maken.
Maar er zijn meer feiten. Zo bleek recent dat de arbeidsproductiviteit in de VS met maar liefst 9,5 % is gestegen. En dat terwijl de loonkosten met 6 % zijn gedaald. De Amerikaan werkt harder dan ooit voor een steeds lager loon. Een paradijs voor werkgevers en aandeelhouders! De komende 4e kwartaalcijfers zullen daarom waarschijnlijk niet gaan tegenvallen.
Ook gekende graadmeters voor de wereldeconomie duiden op een voortgaand herstel. Zo is de prijs van het conjunctuurgevoelige koper dit jaar reeds met 140 % gestegen. En is de Baltic Dry index – een goede thermometer van de wereldeconomie – gestegen van 774 naar 4423 punten. Bijna een verzesvoudiging! En de grondstoffenindex – CRB-index – bevindt zich reeds sinds februari in een onafgebroken mooie opgaande lijn. Om niet te spreken van de sterk afgenomen risicopremies op bedrijfsleningen. Deze risicopremies zijn inmiddels terug op het niveau van mei 2008. Voor de goede orde, de AEX noteerde toen iets onder de 500 punten. De obligatiemarkt prijst een sterker herstel in dan de aandelenmarkt.
De markt maakt nu een pas op de plaats. Niet zo vreemd na een rally van 60 %. Deze adempauze is niet zozeer het gevolg van verkopende beleggers die het niet meer vertrouwen. De omzetten zijn de gehele maand namelijk al laag. Hier is eerder sprake van een kopersstaking. Veel hedge funds – althans de beteren onder hen – naderen weer het niveau van hun high watermark waarop ze hun klanten weer een resultaatafhankelijke vergoeding in rekening kunnen gaan brengen. Ook beheerders van gewone beleggingsfondsen hebben geen slecht jaar achter de rug. Niet minder dan 33 % heeft de index verslagen tot op heden!
Deze professionele beleggers willen hun winsten veilig stellen voor de rest van het jaar en nemen geen onnodige risico’s meer. Het zou zomaar kunnen dat dit spectaculaire jaar uitgaat als een nachtkaars. Na de jaarwisseling begint alles weer opnieuw. Waarschijnlijk zijn er dan te weinig beren ontwaakt uit hun winterslaap om de stier van een nieuwe zegetocht af te houden. Pas wanneer de centrale banken hun rente gaan verhogen wordt het oppassen geblazen.
Jan-willem Nijkamp
Werkzaam voor Inmaxxa Vermogensbeheer
