Over ruim een week krijgen de twee grootmachten van de wereld allebei een nieuwe leider. Op 6 november kiezen de Amerikanen tussen Obama en Romney. Op 8 november zal het 18e Nationale Congress van de Chinese Communistische Partij Xi Jinping als nieuwe partijleider aanwijzen en daarmee automatisch als president van China (in maart). Wat betekent dit voor de beurzen?
De financiële markten hopen natuurlijk dat met de komst van een nieuwe man de economische problemen ferm worden aangepakt . Maar zo werkt het natuurlijk niet.
De nieuwe Amerikaanse president staat voor de bijna onoplosbare taak om de enorme schuld- en begrotingsproblematiek aan te pakken en er tegelijkertijd ervoor te zorgen dat de economie blijft draaien en niet door uitgavenverminderingen en belastingverhogingen de nek wordt omgedraaid. In mijn column van vorige week – In de begrotingsafgrond: nu of nooit? – laat ik zien hoe groot die schuldenproblemen wel zijn. John Mauldin beschrijft in zijn newsletter Thoughts from the Frontline van 23 oktober hoe moeilijk het is om de beleidseffecten op de economie in te schatten. Het draait dan om het begrip fiscale multiplier: de mate waarin een verandering in het begrotingsbeleid met 1% van het BBP doorwerkt in het reële BBP. Veelal werd een waarde van 0,5 gebruikt. Dit wil zeggen dat als bijvoorbeeld de overheidsuitgaven met 1% van het BBP dalen, de reële BBP-groei in het komend jaar met 0,5% daalt. Maar omdat de belastingontvangsten dan ook dalen, zal het begrotingstekort minder dalen, bijvoorbeeld maar 0,85%.
Ondanks allerlei (wereldwijde) onderzoeken weet niemand echt wat de fiscale multiplier voor de V.S. is. Het zou zomaar 1,7 kunnen zijn, d.w.z. dat 1% tekortvermindering de groei omlaag brengt met 1,7%. Door tweede ronde effecten nemen belastingontvangsten af en sociale uitkeringen toe. Per saldo daalt het tekort dan met maar 0,32%. Op die manier zijn veel grotere ingrepen nodig om het tekort terug te dringen.
Dit laat zien dat ook als de nieuwe president Romney zou heten en dan ook zou kunnen beschikken over zowel een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden als in de Senaat , hij toch niet alles alleen maar kan inzetten op tekortreductie in zo kort mogelijke tijd.
In China wachten de heer Xi ook grote uitdagingen. De ultrahoge groeicijfers lijken verleden tijd en de methode om via de superstaatsbanken en -bedrijven de conjunctuur aan te zwengelen lwerkt waarschijnlijk niet meer. De gewone burger krijgt een veel te lage vergoeding op zijn spaardeposito’s die worden gebruikt om de staatsondernemingen te subsidiëren. In toenemende mate brengen de Chinezen dan ook hun kapitaal naar het buitenland. The Economist had deze week een cartoon waarin de renminbi’s met bakken over de Lange Muur gulpten:
Tekening: The Economist, 27oktober 2012
Maar Xi Jinping en de nadere leden van het Politburo hebben niet alleen met economische problemen te maken. Ongelijkheid, corruptie, ernstige milieuschade, landje-pik door autoriteiten, vervuild voedsel, enz. zijn voor de bevolking belangrijke issues. Door middel van de sociale media kan iedereen kennis nemen van protesten en demonstraties.
China moet dus niet alleen haar economie hervormen – en zij heeft daarvoor meer ruimte dan de V.S. – maar ook het sociaal-politieke systeem moet worden vernieuwd. Een enorm moeilijke klus!
Zoals Estragon en Vladimir eindeloos wachten op Godot die nooit komt, zo wachten de beurzen misschien wel op de grote, structurele ingrepen in de V.S. en China. Ondertussen worden de koersen van aandelen en obligaties heen en weer geslingerd door de dagelijkse en wekelijkse cijfers: de komende week weer veel derde kwartaalresultaten van beursondernemingen. Tot nu toe vallen die tegen: met uitzondering van ondernemingen in de voedselindustrie zoals Unilever ondervinden alle de gevolgen van de lage conjunctuur. Ook genoeg macrocijfers deze week met als hoogtepunt de werkgelegenheidscijfers voor Amerika a.s. vrijdag, de laatste voor de verkiezingen. En natuurlijk blijft de schuldenproblematiek in de eurozone doormodderen: gaan de Europese overheden hun verlies nemen op Griekse schulden en zal Spanje nu eindelijk hulp bij het noodfonds aanvragen? Ook deze landen hebben te maken met de fiscale multiplier: elke bezuiniging drukt de economie verder in het rood, zonder dat de tekorten veel teruglopen.
Wachten en hopen op een doorbraak in de impasse bij de politici lijkt mij het patroon voor de komende periode. En omdat in de tussentijd dagelijks goed en slecht nieuws elkaar afwisselt zullen de markten “zwalken”.
Franke J. Burink
Castanje Vermogensbeheer
www.castanje.nl
Start met Automatisch Beleggen
Na JP Morgen luidt nu ook Bank of America de bodembel. Volgens hen hebben beleggers het ergste doorstaan.
Na weken van onzorgvuldigheid heeft de coronavirusepidemie nu de markten besmet. De Duitse beursgraadmeter DAX is op weg naar het grootste dagelijkse verlies in maanden. Waarom nu?
Kort voor het jaareinde loont het de moeite om terug te blikken op een spannend beursjaar. Maar de vooruitzichten voor 2021 beloven ook geen verveling.
Een van de nare dingen van beleggen is, dat je de verkeerde keuzes maakt. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als je als belegger de verkeerde lessen leert.
