Het beursjaar is pas twee weken op gang en de AEX-index heeft in die korte periode al weer een enorme slingerbeweging gemaakt. Eerst een stijging van ruim 10 % om vervolgens deze winst weer volledig in te moeten leveren. De index ging het oude jaar sterk uit om deze trend het nieuwe jaar voort te zetten. De index reikte voor het eerst sinds lange tijd weer tot aan zijn 50-daags gemiddelde. Beurzen keren vroeg of laat immers altijd weer terug naar hun gemiddelde. Dat heet in de statistiek reversion to the mean. In de verassend sterke eerste week van dit jaar steeg de AEX er zelfs krachtig boven terwijl ook het gemiddelde zelf tekenen van opleving begon te vertonen. Er waren zelfs dagen dat beleggers zo’n beetje alle aandelen kochten die maar te krijgen waren en niet buitengewoon selectief te werk gingen. Dat duidde op een sterke “dwang” hoe dan ook weer in aandelen te moeten zitten bij veel beleggers.
En omdat andere beleggingscategorieën een armzalige alternatief bieden leek het massaal op spaarrekeningen gezette geld voor enige tijd weer richting de beurs te gaan stromen. Wie had ooit gedacht dat het dividend op aandelen hoger zou zijn dan de rente op staatsleningen? Iets wat immers al 50 jaar niet meer was voorgekomen. De voortdurende renteverlagingen door de centrale banken beloven ook al niet veel goeds voor de hoogte van de spaarrente de komende tijd. Het enthousiasme van de afgelopen weken was gebaseerd op minstens drie feiten: een alom aanwezige opwinding over het buitengewoon agressieve rentebeleid van de centrale banken, een brede consensus over de enorme stimuleringsmaatregelen van de overheden en het onder beleggers altijd weer aanwezige optimisme aan het begin van ieder nieuw jaar.
Toen bleken echter plots die vermaledijde banken weer roet in het eten te moeten gooien. Berichten over hernieuwde afwaarderingen van niet geringe omvang deden beleggers sidderen. En in de VS lagen de twee grote banken Citigroup en Bank of America weer zwaar onder vuur. Citigroup kwam vandaag met zijn cijfers en Bank of America volgt dinsdag. Beleggers maken zich dermate zorgen dat de koersen van beide banken op de New York Stock Exchange gisteravond in twee uur tijd ongeveer een kwart van hun waarde verloren.De Dow Jones-index dook gisteravond zelfs even onder de 8000 punten. Ook de in de afgelopen herfst veel geraadpleegde graadmeter voor volatiliteit – de VIX-index – liep weer erg hard op.
De beurzen hebben echter zo’n enorme daling achter de rug en sommige beleggingscategorieën zijn historisch zo goedkoop geworden – met name de bedrijfsobligaties – dat het zeker gerechtvaardigd was te veronderstellen dat deze recessie zo langzamerhand wel in de koersen zou zijn verdisconteerd. Natuurlijk, de economie bevindt zich in een deplorabele toestand, maar dat weten we en is in de koersen ingeprijsd. Er zou wel iets zeer ernstigs moeten gebeuren om de beurzen nog verder te doen dalen. De zeer tegenvallende winkelverkopen in de VS over de maand december en de geruchten over nieuwe afwaarderingen in het bankwezen waren in ieder geval voldoende om de ingezette rally bruusk af te breken.
In de loop van de avond bereikte het nieuws de beurs dat er in de senaat serieus wordt gewerkt aan het inzetten van gelden van het oorspronkelijke reddingsplan (TARP) – voor de in de problemen geraakte banken. Ook het feit dat de belangrijke benchmark voor hypotheekleningen, de 30-jarige hypotheekrente, maar blijft dalen en inmiddels onder de 5 %-grens is gezakt werkte ondersteunend. De koersen veerden miraculeus weer op om vervolgens zelfs weer in de plus – boven de 8200 punten – te sluiten. Het heeft er nu alle schijn van dat degenen die anticipeerden op een korte maar wellicht hevige rally aan het begin van het nieuwe jaar nog even geduld zullen moeten hebben. Aan de andere kant lijken de omstandigheden er ook niet naar om opnieuw een voortzetting van de baissemarkt te verwachten. Althans niet op korte termijn. De kracht waarmee de Dow Jones-index gisteravond in korte tijd opveerde geeft aan dat er nog steeds voldoende koopbereidheid is onder beleggers.
Wanneer we even een paar stappen terugdoen en de beursontwikkelingen van de laatste maanden nader beschouwen heeft het er meer van weg dat de beurzen zich sinds oktober aan het stabiliseren zijn. Iedere poging uit te breken – zowel naar boven als naar beneden – wordt steeds vrij krachtig in de kiem gesmoord. De kans dat de beurzen uiteindelijk de weg naar boven zullen inslaan lijkt het grootst. Daarvoor moet er echter wel een einde komen aan de golf van slecht nieuws. De stroom jaarcijfers die de bedrijven dezer dagen over ons uitstorten zal dat zeker niet brengen. Daarna is er meer ruimte. De beleggingscategorie met de meeste kansen op de korte termijn zijn nog steeds de bedrijfsobligaties die geprijsd zijn voor een zware depressie. En dat lijkt toch wat overdreven.
