Wanneer u als belegger eind 2008 voor een half jaar op wereldreis zou zijn gegaan en gedurende deze periode geen krant zou hebben ingekeken zou u bij terugkomst constateren dat er niet veel bijzonders op de beurs is gebeurd. De meeste beurzen zijn sinds de jaarwisseling nauwelijks van hun plaats gekomen. Niets is echter minder waar.
De AEX begon het jaar op een stand van 245 punten om vervolgens in een diepe afgrond weg te zakken tot 194 punten in maart. Een daling van 21 %. Om vervolgens aan een spectaculair herstel van bijna 40 % te beginnen tot een nieuwe top van 271 punten begin juni.
Hoewel de beurs sinds enige tijd wat aan het afzwakken is en beleggers gefrustreerd dreigen te raken omdat er geen nieuwe toppen worden neergezet wordt gemakshalve het zeer neerslachtige sentiment van een half jaar geleden even vergeten. En een winst van 3,5 % over het eerste half jaar is tegen de achtergrond van alle ontwikkelingen in de economie aanmerkelijk meer dan een half jaar geleden werd ingeschat.
Want had u als belegger de juiste beleggingen in uw portefeuille? De kans is groot dat u het jaar aanving met een zeer defensieve portefeuille. U had waarschijnlijk veel staatsleningen – de smaak van de dag van dat moment – en liquiditeiten. Bovendien was goud onder paniekerige beleggers erg populair. Een spaarrekening bracht u het eerste half jaar nagenoeg niets op. De staatsleningen leden slechts verlies en ook goud bracht met een kleine winst van 5 % de handen niet echt op elkaar.
Na een slechte start rendeerden echter de beleggingen die je volgens de consensus juist niet moest hebben het best. Aandelen herstelden sinds maart zoals gezegd spectaculair. Grondstoffen deden het al vanaf het begin van het jaar goed. Maar na de slachting van 2008 waren vooral de bedrijfsobligaties de place to be.
Een belegger in bedrijfsobligaties heeft een uitstekend eerste half jaar achter de rug. Door veel deskundigen werd dit gezien de exceptionele risicopremies eind vorig jaar reeds onderkend. Maar hun voorkeur ging uit naar de bedrijfsobligaties van de meest kredietwaardige debiteuren. De high yield-obligaties zouden beleggers beter nog maar even links kunnen laten liggen. Markten trekken zich echter van geen enkele consensus wat aan. Want de investment grade bedrijfsobligaties in Europa en de VS deden het weliswaar goed met rendementen van rond de 10 % maar de high yield obligaties sloegen dit ruimschoots met ruim 34 %.
Wanneer een crisis door het diepste dal heen gaat en bedrijven op grote schaal gaan saneren komt dat de obligatiehouders het eerst ten goede. Pas wanneer er na al deze saneringen weer ruimte is voor winst kunnen de aandeelhouders hierin weer mee gaan delen.
En inderdaad, na het vormen van een bodem gaan uitgerekend die beleggingen het hardst omhoog die in de periode ervoor het hardst gedaald zijn. Want naast de bedrijfsobligaties zijn afgelopen herfst vooral de grondstoffen en de emerging markets het diepst gezonken. Beide categorieën begonnen echter reeds in november aan hun herstel en hebben sindsdien spectaculaire winsten gerealiseerd. Zo steeg de prijs van olie en koper – beiden conjunctuurgevoelige grondstoffen – sindsdien meer dan 50 %. Ook de beurzen van de vier BRIC-landen lieten enorme stijgingen optekenen van 50 tot zelfs 100 % in deze periode.
Hieruit blijkt maar weer dat financiële markten zich als voornaamste doel gesteld lijken te hebben beleggers volledig te ruïneren en volslagen pervers zijn. Was een belegger eind vorig jaar niet verstandig juist de meest risicovolle beleggingen – high yield bonds, emerging markets en grondstoffen – uit de portefeuille te verwijderen en diende hij zich te beperken tot cash en staatsobligaties? Helaas, de realiteit verliep enigszins anders. En nu?
De angst voor een totale ineenstorting van het financiële systeem is verdwenen. De markten hebben een forse herstelrally achter de rug en wachten nu op de bevestiging die vooral moet komen van meevallende bedrijfsresultaten over het tweede kwartaal. Door analisten zijn de verwachtingen echter inmiddels zo ver naar beneden bijgesteld dat deze resultaten wel eens mee zouden kunnen vallen. Zie bijvoorbeeld Alcoa gisteravond.
Vergeet daarbij ook niet dat de vorig jaar drastisch teruggeschroefde productie weer moet worden opgevoerd om de geslonken voorraden weer te kunnen aanvullen verderop dit jaar. Onderzoeksbureau Bespoke Investment Group relativeert de rally van de afgelopen maanden. Hoezo te veel stijging in een te korte tijd? De S & P 500 is het eerste half jaar slechts 1,8 % gestegen. De huidige terugval op de beurs is waarschijnlijk niet meer dan een adempauze in een in maart ingezette opgaande trend.
Jan-willem Nijkamp
Senior Vermogensbeheerder INMAXXA
Akkoord dat beurzen bezig zijn aan een herstel. Akkoord dat bepaalde beleggingen schitterend geweest zijn sinds begin 2009 met name de meest gevreesde. Maar stellen dat goud met ‘een kleine winst van 5%’ de handen niet op elkaar krijgt terwijl de beurs met ‘3,4% aanmerkelijk is’ lijkt me toch onfair ten opzichte van goud. Of zijn de rendementen van goud minder waard als rendementen van aandelen?
Verwachtingen zijn waardeloos. Rendementen zijn hard. Wat de rest van 2009 zal geven blijft speculatie maar tot vandaag heeft goud ook dit jaar zowel aandelen in het Westen als staatsobligaties weer geoutperformed.