Vorige week verwachtte ik een topje, waarna een potentieel forse daling een logisch gevolg kon worden. Het pakte anders uit. Ondanks het ‘sentiment’ van de aanslag op Koninginnedag en uitbreiding van de Mexicaanse griep, werden aandelenindices gelanceerd. Dit leidt tot een aanpassing van scenario’s.
De media heeft zoals altijd het laatste woord en reageren per definitie reactief. Bij een voortgaande daling zou de pandemie de veroorzaker zijn en nu de indices oplopen horen we dat er al een zwartgallig scenario was ingeprijsd en tekenen van economisch herstel zichtbaar zijn. Konden we onze beleggingen daar maar op sturen, dat zou het leven zoveel gemakkelijker maken.
Waar staan we nu volgens de grafieken?
Welnu, gelet op de prijs / tijds – verhoudingen hanteer ik het favoriete scenario van verder oplopende beurzen. De top van medio april lijkt de afronding van een eerste stijgingsfase vanaf de low van begin maart en 28 april zie ik als het einde van de reactie daarop. Daarop zou minimaal nog een stijgingsgolf volgen, die dus al onderweg is.
Zoals altijd moet een stoploss gehanteerd worden om zodoende het valide blijven van dit opwaartse scenario te bewaken. Deze stoploss leg ik op 230, waarbij koersen onder 240 op weekbasis een eerste waarschuwing impliceren.
Vervolgens bestuderen we de koersdoelen met de wiskundige formule die ik hanteer. Op basis daarvan kom ik op een nagenoeg perfect koersdoel uit van 291 (AEX Future). Vertaald naar de AEX met 1% marge betekent dit een koersdoelgebied van 288 ~ 294.
Nu we dit vastgesteld hebben is een risk/rewardprofiel gemaakt op basis waarvan we onze acties baseren. Want, wat kan een volgend belangrijk tijdselement worden? Voorlopig hanteer ik 20 mei, waardoor de casus is ontstaan dat een AEX van 291 op of rond 20 mei een reële mogelijkheid is.
Als dit gebeurt, moeten we nog steeds rekeninghouden met de idee dat dit wel een belangrijke top kan worden, waarna nieuwe lows gewoon weer mogelijk zijn. Het voortschrijdende inzicht zal bepalen hoe relevant dit kan worden, dat is nu onmogelijk vast te stellen.
Dat we ons niet moeten laten verleiden tot het weer bullilsh worden op langere termijn wil ik u vandaag laten zien. Met dank aan Steven Williams, die onderstaande grafiek heeft geconstrueerd en die ik zal becommentariëren.
Want wat wil ik u laten zien?
Ik wil u laten zien dat TA op vele manieren ingezet kan worden. TA wordt meestal voor de korte termijn ingezet, maar kan prima als lange termijn instrument fungeren.
De maker van de grafiek heeft maar liefst ruim 200 jaar koersdata inzichtelijk gemaakt. U ziet de ontwikkeling van de Dow Jones….of toch niet?
Ja en nee, het is inderdaad de Dow Jones Industrials, maar in deze data is een tweede component toegevoegd. De data is namelijk gecorrigeerd door de CPI (consumer price index). Hierdoor ontstaat een voor inflatie gecorrigeerde grafiek die de reële stijging in dollars van de beurs weergeeft. Is dat niet precies wat we willen weten? Behoud kapitaal?
U zult versteld staan van de informatie die u ziet, want stelt u zich eens voor dat u tijdens de top van 1929 volledig belegd zou zijn gegaan. Ziet u dat u tot 1966 moest wachten vooraleer u weer op naar koopkracht gecorrigeerd ‘eigen geld’ zat? 37 jaar! En de banken u maar wijsmaken dat op lange termijn het altijd goed komt. Nou, strikt genomen klopt dat ook, maar ik vrees dat u daar toch een andere perceptie bij ervaart dan in dit geval.
Fraai is ook de rally te zien vanaf 1982, die gepaard ging met lage inflatie, met als gevolg dus een forse stijging vanuit de onderkant van het trendkanaal. De eraan voorafgaande scherpe daling ontstond natuurlijk door de hoge inflatie van o.a. de oliecrisis van de 70-er jaren. De absolute prijsgrafiek van 1966 tot 1982 bleek namelijk helemaal niet zo negatief door zijwaarts te bewegen.
Naast de mooie koopmomenten zijn er ook duidelijk geformuleerde verkoopmomenten te zien. Ik hoef het niet uit te leggen denk ik. Kijk waar de Dow zich bevindt in 2000 en 2007 en zie hoe zich dat verhoudt tot het verleden. En wij maar dagelijks met de beurs bezig zijn om de boot niet te willen missen!
Ik kan nog wel 2 A-4tjes volschrijven over wat u allemaal ziet, maar dan wordt het erg technisch dus laat ik het hierbij.
De boodschap is duidelijk lijkt me. In het echt grote historische perspectief is de Dow veel te hoog geprijsd. Afhankelijk van inflatie of deflatie zal de voortgaande verwachte daling mee- of tegenvallen. Dat dit niets zegt over de komende weken of maanden zal u duidelijk zijn.
Waar het om gaat is dat bij oplopende inflatie de Dow Jones relatief mild zal dalen (5.000, de inflatie zorgt namelijk voor daling in de grafiek) en bij deflatie een ‘horror- scenario’ denkbaar is, waarbij de onderkant van het trendkanaal opgezocht wordt. Dan hebben we het al gauw over een Dow Jones van rond 3.000. Dat dit een proces van 7 tot 9 jaar wordt mag geen verrassing zijn, hoewel een deflatoir scenario a la 1929 zich waarschijnlijk wel rapper zal voltrekken.
Een lichtend voorbeeld van een langdurige bearmarkt zien we in Japan die al 19 jaar worstelt eruit te komen. Denkt u dat de gemiddelde Japanner dagelijks met de beurs bezig is? Ik vrees van niet.
Conclusie: Hoe optimistisch de korte termijn scenario’s ook mogen zijn, houd altijd in het achterhoofd dat de na- oorlogse periode van bloei niet vanzelfsprekend gecontinueerd wordt. Sterker nog; we moeten rekening houden met langjarige krimp, waarin de wereldverhoudingen aangaande militaire en economische machten ongetwijfeld zullen veranderen. Het goede nieuws is dat op basis van het stijgende trendkanaal de wereld voorlopig niet zal vergaan.
Daarnaast is de controverse tussen Oost en West groot. Waar de VS (en Europa?) donkere tijden mogen verwachten, zien we dat Japan al 19 jaar donkere tijden heeft doorstaan. Vandaar dat lange termijn beleggingen in het Oosten lucratiever zullen worden dan in het Westen. Dat is ook fundamenteel prima te verdedigen lijkt me.
Ten aanzien van posities: Unilever wordt geroyeerd, de stijging is al onderweg en AKZO wordt gesloten rond eigen geld.
Om op de hoogte te blijven van wijzigingen in deze tips, zoals wijzigingen stoploss of winstnemingen, raden we u aan gebruik te maken van het gratis e-mail- alert, waarvoor u zich kunt aanmelden met het formulier onderaan.
Wilt u op de hoogte blijven van de laatste berichten en opinies van De Kritische Belegger?
Abonneer u dan op onze gratis e-mail alert service. KLIK HIER
Zowel ondergetekende als de redactie hebben geen posities in de genoemde effecten. Op dit artikel is onze disclaimer van toepassing.
Cees de Vries, technisch analist en vermogensbeheerder
c.devries@dekritischebelegger.nl
Start met Automatisch Beleggen
De herstelbewegingen in de meeste indices zagen we in de afgelopen weken steeds verder versteilen waardoor er sprake is van een blow-off beweging.
De huidige ‘zijwaartse’ trend ontwikkelt zich nog steeds binnen de grenzen van de lange dalende tendens. De opgaande beweging lijkt in zijn eindfase te zitten.
Hoeveel opwaartse ruimte is er nog, en komt er nog wel een forse terugval?
Beleggers verwachten een AEX-stand van 545 in september. Dat is duidelijk positiever dan de stand die vorige maand werd voorspeld voor augustus (501).
Beste Cees.
Wat ik toch mis in je analyse, en daarom ben ik het als fundamentele belegger niet eens met je verhaal, is dat de fundamentals van de wereldeconomie heel anders zijn dan in de jaren 30 en 40 of zelfs tot de jaren tachtig.
De Dow was toen een door Amerikaanse bedrijven en beleggers gedomineerde beurs in een wereld waar alleen in Amerika en Europa een sprake was van echte welvaart. Nu is er met al die ontwikkelde landen in Azie, het midden-oosten en bv Brazilie veel meer toegevoegde waarde in de wereld gecreerd, het volume van de welvaart is veel groter. Een afspiegeling daarvan zijn de enorme staatsfondsen in landen als China. Ook zie je heel veel innovatie in techniek, de technologie sectoren ICT en Renewable Energy (solar e.d.) zijn al 20 jaar bezig met een opmars die zijn weerga niet kent, het zijn biljardensectoren die er vroeger niet waren.
Kortom hele andere fundementals die maken dat ik het er mee eens ben dat het stijgend trendkanaal solide naar boven zal blijven gaan, maar denk ik ook dat we wel eens snel zouden kunnen opveren en niet zover terugvallen als louter uit de lijntjes geconcludeerd kan worden. De crash van het banksysteem kan een black swan zijn omdat niemand in beleggingsanalyses een dergelijk scenario mee heeft gewogen. Maar dit is ook de eerste wereldwijde economische crisis in een behoorlijk veranderde economische wereldorde. Dan kan een trendbreuk in indices ook optreden.
Sander, hartelijk dank voor je gefundeerde reactie.
Een korte en volledige reactie is niet mogelijk, dus zal ik op hoofdlijnen ingaan op wat je schrijft.
Er bestaan globaal twee kampen van analisten. Fundamenteel en statistisch of technisch analisten. De aanpak van beide stromingen is wezenlijk anders, waarover straks meer.
Net zo min als technisch analisten de toekomst kunnen voorspellen kunnen fundamenteel analisten dat ook niet. Dat blijkt wel uit de reacties die ons dagelijks via de media bereiken. Nu stellen dat het welvaartsnivo anders is, hoorde ik ook tijdens de top van 2000, toen fundamenteel analisten hun modellen aanpasten om de hoge k/w-verhoudingen te kunnen verklaren.
We hadden toen ook een nieuwe wereldorde waarin alles niet meer vergelijkbaar was. Dit was een dure vergissing van deze groep analisten.
Technisch analisten stellen dat patronen uit het verleden altijd weer terugkeren in de toekomst, ofwel, de mens leert nooit van zijn fouten, hoe irrationeel dat ook moge klinken. In dit verband verwijs ik graag naar de artikelen op deze site aangaande Socionomics.
Natuurlijk heb je gelijk door te stellen dat de wereld er heel anders uitziet door de ongebreidelde groei van het Oosten. Rationeel bezien ligt het dus voor de hand dat je gelijk gaat krijgen. Maar de wereld is meer dan economie. Ook oorlogen, pandemieen, natuurrampen etc beinvloeden ‘groei’.
Statistische of technische analyse kent ook manco’s.Als het perfect zou zijn zou ik alwetend zijn en dat is toch echt niet voor de mens weggelegd.
Het grote en wezenlijke verschil tussen beide analysemethoden ligt opgesloten in bestudering van de historie. Waar fundamenteel analisten rekenen met economische grootheden en bedrijfscijfermateriaal, groeiverwachtingen, monetair beleid etc, hebben technisch analisten het veel gemakkelijker.
Zij bestuderen NAAST deze info (de resultante van bovenstaande is tenslotte de koers) ook psychologische patronen, die volgens het ritme van de natuur telkens terugkeren. Het ‘moeilijke’ hieraan is dat je als technisch analist nooit weet WAAROM iets gebeurt.
Soms is een technische visie prima fundamenteel te verklaren maar soms ook helemaal niet. En daar hebben de fundamenteel analisten erg veel moeite mee, wat best begrijpelijk is. Vandaar dat TA maar moeilijk door kan dringen in de bestaande ratio-maatschappij.
Mijn analyse gaat uit van een zeer significante top in westerse aandelenmarkten. En dat op een moment dat het Oosten (China, India etc) pas net aan het ontwikkelen zijn. Japan beweegt maar liefst vanaf 1990 in een bearmarkt. Als zij je reactie zouden lezen zouden ze denken dat je van een andere planeet komt. Ik geef maar even aan dat de perceptie van denken tot grote verschillen kan leiden.
Samenvattend: TA is meer dan FA. Beide stromingen zijn feilbaar. TA baseert zich echter op meer pijlers dan FA, waardoor mijn beleggingsbeslissingen op basis van TA prevaleren.
Ik hoop een afdoende reactie te hebben geschreven en pretendeer niet volledig te zijn geweest. Dan zijn we een half boek verder waarschijnlijk.
@ Sander. Graag reageer ik op jouw bericht Sander. In mijn lezingen en trainingen krijg ik deze opmerking vaak. Ik kan die opmerking eigenlijk heel simpel afdoen met 1 opmerking: er is EEN constante factor: de mens. Punt. Ofschoon dat in mijn beleving absoluut HET antwoord is op je opmerkingen en dus dat die geschiedenis zich gewoon weer gaat herhalen, zal ik nog 2 aanvullende opmerkingen maken. 1) wat ik mis in jouw betoog is het woord ‘schuld’. Zelden zijn we zo verschrikkelijk ‘indebted’ geweest als nu. Dat is factor 4 tov de jaren dertig. Hoe gaan wij ons uit schulden redden? Door saneringen, bezuinigingen en faillissementen. De halve wereld is failliet als je naar de enorme schuldenberg kijkt. Zakt de vraag acuut in, zoals nu gebeurt met deflatie tot gevolg, dan halveren je bezittingen (of erger) terwijl je schulden in waarde stijgen. Kortom, wat we nu gezien hebben is slechts het begin, Sander. Ik begrijp dat je graag positieve verhalen wilt lezen, want dat bevestigt je eigen beeld of althans het beeld dat je graag wilt zien, maar vertel mij eens: hoe komen we op een ordelijke manier uit deze schuldenberg zonder dat er eerst heel veel partijen failliet gaan of het systeem compleet implodeert. Met name het laatste is nog steeds realistisch dat dat gaat gebeuren.
Een ander punt dat ik nog wil maken: Je schrijft over innovaties en vooruitgang in techniek. Mijn antwoord daarop: in 1920 rolde er 1 Ford per dag uit de Ford-fabriek. In 1925 rolde er 1 Ford per uur uit de fabriek. In 1928 rolde er 1 Ford per 10 minuten van de band en in 1929 1 Ford per minuut. In 9 jaar tijd is er een enorme sprong gemaakt in innovatie en techniek. Toch crashte de beurs in 1929. Rara hoe kan dat? Mijn antwoord: de mens is steeds hetzelfde gebleven en daarom herhalen deze patronen zich. Lees eens het boek ‘Deflatie in aantocht’ van Eric Mecking. Dan begrijp je hoe de wereld altijd dergelijke correcties heeft doorgemaakt. Amerika is failliet en dat proces gaat nog heel wat jaren door. Het is echt een grove vergissing om te denken dat de excessen van 20-25 jaar ongekende welvaart in 1,5 jaar bear market gecorrigeerd gaat worden. En dit, dit is niet meer dan een normale bear market rally. 30%-rally’s kwamen in 1929-1930 wel 7 of 8x voor. De markten gaan over een week of zo draaien. En flink ook. Lees morgen of overmorgen mijn commentaar ogv de tides, ik zal op deze website dan een nieuw artikel schrijven waarin ik laat zien dat de markten op z’n laatste benen loopt alvorens een zeer krachtige dip optreedt. Wees voorzichtig.
Pingback: AEX: laat u niet gek maken! | De Kritische Belegger