De aanstaande klimaatconferentie werpt zijn schaduwen nadrukkelijk vooruit. Allerlei non-gouvernementele organisaties (ngo’s) maken van de gelegenheid gebruik om hun standpunten nog eens nadrukkelijk onder de aandacht te brengen. Maar het zijn niet alleen ngo’s. Een financiële boutique als het Zwitserse Sam maakt eveneens gebruik van ‘Kopenhagen’ om zijn boodschap aan potentiële beleggers over te brengen.
Teveel aandacht voor CO2-reductie
Een bijzonder pleidooi komt van de kant van the Center for Global Development. Deze ngo gaat ervan uit dat ‘Kopenhagen wel móet mislukken. De discussie rondom CO2 kan wel eens uitmonden in aanhoudend gekrakeel over financiële bijdragen in de kosten in een sfeer van verwijten over en weer. De kern van de discussie draait immers om het vaststellen van een evenwichtige verdeling van het terugbrengen van de uitstoot van broeikasgassen. Dat vraagt waarschijnlijk om revolutionaire veranderingen in de wijze van productie en consumptie op een schaal die historisch gesproken zonder precedent is. Dat is misschien toch wel teveel gevraagd.
Mochten er al resultaten geboekt worden, dan is het niet onwaarschijnlijk dat die ten koste zullen gaan van de positie van de doorsnee burger in de ontwikkelingslanden, aldus de ngo. Het gevaar is reëel dat die burger op of onder het bestaansminimum terechtkomt. Het is daarom misschien beter het accent van de discussie te verschuiven. De vraag is niet welk aandeel ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden moeten leveren om de uitstoot omlaag te brengen. De vraag hoort te zijn hóe de ontwikkelde wereld de burger van ontwikkelingslanden kan helpen toegang te krijgen tot allerlei vormen van energie.
Het mes moet hier aan twee kanten snijden. Energiezekerheid moet helpen de kwaliteit van het leven van de doorsnee burger naar een behoorlijk niveau te tillen. Tegelijkertijd moet dit gebeuren met behulp van nieuwe energiezuinige technieken die passen bij de ontwikkelingsfase van betreffende landen en zodoende snel en gemakkelijk ingepast kunnen worden in de bestaande maatschappelijke organisatie. Juist het stapsgewijs maar stringent invoeren van die nieuwe energiezuinige technologie kan een zeer belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van de CO2-emissie in ontwikkelingslanden, zo staat te lezen.
Water, uitdaging en kans (Sam Insight, Water Crisis: Challenges and Opportunities in Emerging Markets. November 2009)
Een thema dat ongetwijfeld ter sprake zal komen in Kopenhagen is het groeiend gebrek aan betrouwbaar water in steeds meer delen van de wereld. De problemen rondom water en watervoorziening mogen inmiddels genoegzaam bekend zijn. In sommige opkomende landen neemt de waterschaarste toe vanwege de combinatie van bevolkingsgroei, verstedelijking en een streven van de bevolking zich een westerse levenswijze aan te meten. Een gebrek aan water vormt een bedreiging van de economische groei. En als er al voldoende water is, dan kan een gebrek aan infrastructuur een probleem vormen en een niet gering probleem. Volgens berekeningen verhuizen er de komende 20 jaar ongeveer 350 miljoen mensen van het platteland naar de stad. Iedereen kan bedenken dat er gigantische investeringen nodig zijn om bijvoorbeeld behoorlijke sanitaire voorzieningen voor deze stedelijke mensenmassa te scheppen en te onderhouden.
Private investeringen
De vraag is of overheden bereid en geneigd zijn om blijvend voor de kosten op te draaien. Meer dan 90% van de nutsbedrijven in de wereld van vandaag kunnen niet zonder een blijvende bijdrage van de overheid. Hoewel privatisering veel van haar glans verloren heeft, is het te gemakkelijk om deze optie zomaar van tafel te vegen. Ervaringen in de Filippijnen vertellen dat privatisering kan werken tot tevredenheid van alle betrokken partijen. De kwaliteit van het netwerk verbeterde, het niveau van de voorziening ging omhoog en grotere groepen consumenten kregen toegang tot kwalitatief goed water tegen behoorlijke prijzen. Het geprivatiseerde waterleidingbedrijf rendeert.
Er zijn meer terreinen waar privaat kapitaal nuttig werk doet. De Chinese industrie heeft niet de naam erg milieuvriendelijk te werken. Dat heeft geleid tot grootschalige vervuiling van oppervlaktewater en grondwater. De vervuiling is zo groot dat het de economische groei aantast. De overheid heeft daarom een veelomvattend initiatief genomen om de structuur rondom afvalwater te verbeteren. De omvang van dit initiatief bedraagt $ 60 miljard en biedt kansen voor lokale maar ook internationale bedrijven om in afvalwatersystemen te investeren. Trouwens, de Chinese burger maakt zich steeds meer zorgen om de kwaliteit van het water dat uit zijn kraan komt. Dat blijkt uit de groeiende populariteit van hulpmiddelen die de gevraagde kwaliteit moeten garanderen.
Minder irrigatie, meer opbrengst
Een doeltreffend beleid van besparingen kan niet zonder besparingen in de landbouw. Deze sector is met 70% verreweg de grootste waterconsument. Zeker in landen als India met een aanhoudende sterke bevolkingsgroei is het zonder meer nuttig het aandeel van de landbouw (86%) fors te verlagen. De combinatie van een sterke bevolkingsgroei en lukrake irrigatie leidt in meer en meer regio’s tot uitputting van de normale watervoorraden en een sterke daling van het grondwaterpeil. Waterputten met een diepte van 400 meter zijn geen uitzondering meer. Daar komt nog bij dat de verwachte klimaatverandering de traditionele watervoorraden nog verder zullen aantasten en bedreigen. Hoogste tijd voor nieuwe en slimmere irrigatietechnieken die het waterverbruik drastisch omlaag brengen. De druppeltechniek biedt tot nu toe de beste resultaten. De hoeveel gebruikt water gaat met 80% omlaag.
Kopenhagen biedt kansen
Het is vooralsnog onduidelijk hoe Kopenhagen gaat uitpakken. Verregaande beslissingen zijn niet te verwachten. Kopenhagen is slechts een tussenstation op een lange weg. Wel ligt het voor de hand dat er de contouren voor nieuw beleid uitgezet zullen worden. Gelet op de zwakke financiële positie van veel overheden, ligt het voor de hand dat een deel van dit beleid uitbesteed gaat worden aan private bedrijven en investeerders. Zonder private inspanningen geen nieuwe energiezuinige technologie, evenmin als nieuwe waterzuiveringssystemen en irrigatietechnologieën. En het gaat om zeer interessante markten, ook in opkomende markten. De omvang van de Chinese markt bedraagt $ 40 miljard met een jaarlijkse groei van meer dan 10%. Wie wil daar geen graantje van meepikken?
Dr. C.A.M. Wijtvliet
De auteur is zelfstandig gevestigd analist. Hij schrijft over uiteenlopende onderwerpen die de beleggingswereld raken. Daarnaast geeft hij lezingen en presentaties.
Informatie: corwijtvliet@dekritischebelegger.nl
