Al maandenlang worden de aandelenbeurzen met een zekere regelmaat opgeschrikt door verontrustende berichten over de schuldenposities van bepaalde Europese landen. Na het Griekse debacle is het nu de penibele situatie van Ierland die de aanleiding vormt voor dalende koersen. De Ierse overheid stelde zich ten tijde van de kredietcrisis garant voor de slechte leningen van Ierse banken; nu moet het land zelf bij de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds aankloppen voor noodhulp. De SOS van Ierland voedt de angst onder beleggers dat andere Europese landen eveneens onder hun schulden zullen bezwijken. Om het allemaal nog een beetje erger te maken heeft Standard & Poor’s daags na de steunaanvraag van Ierland de credit rating van het land (opnieuw) verlaagd.
Griekenland: begin en einde beschaving?
Zorgenkindjes in Europa zijn met name de landen in de periferie: Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje. Samen vormen de eerste letters van deze landen de niet al te complimenteuze afkorting PIIGS. En inderdaad: als een ware varkenspest grijpt de schuldenmalaise om zich heen. Griekenland heeft als eerste kleur bekend. Het land van Socrates, Plato en Aristoteles is anno 2010 feitelijk failliet; Athene was dit jaar het toneel van stakingen en rellen. Ooit vormde de Griekse cultuur de wieg van de Westerse beschaving. Is het einde van die beschaving eveneens ingeluid door de Grieken?
PIIGS: Portugal
Na Griekenland en Ierland lijkt Portugal de eerstvolgende kandidaat te zijn voor een bailout. Sinds 2000 verlopen de zaken in economisch opzicht niet bepaald soepel in Portugal. Was het land eind jaren negentig bezig met een ambitieuze inhaalslag, uiteindelijk kon de aansluiting bij landen met hogere inkomens niet gemaakt worden. Portugal begon achter de feiten aan te lopen. Het begrotingstekort steeg, de economische groei liep terug en de concurrentiepositie van het land verslechterde, zo valt te lezen in een recent rapport van de OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development).
De kredietcrisis en de daarop volgende mondiale economische neergang zouden wel eens de genadeslag voor Portugal geweest kunnen zijn. Dagblad Trouw verwees in dit kader naar opmerkingen die Keith Wade, hoofdeconoom van Schroders, vorige week maakte tijdens een persbijeenkomst in Londen. Volgens Wade ligt het voor de hand dat Portugal binnen enkele jaren uit de euro zal stappen, al dan niet vrijwillig. Ook Griekenland en nog enkele zwakkere broeders zouden de euro moeten opgeven.
BRIC: Brazilië
In het verleden behaalde resultaten vormen geen garantie voor de toekomst, dat kunnen de Portugezen inmiddels beamen. Ooit waren het de Portugezen die in Brazilië de lakens -en de taal- uitdeelden. Tegenwoordig is de P van Portugal tevens de P van PIIGS, een twijfelachtige eer. Brazilië voert met de letter B de BRIC-landen aan: Brazilië, Rusland, India en China, door velen beschouwd als de economische succesnummers van heden en toekomst.
De koersen van de belangrijkste Portugese en Braziliaanse beursindices illustreren de gewijzigde verhoudingen. De PSI-20 Index stond kort voor het uitbreken van de kredietcrisis nog boven de 11.000 punten. Dat niveau heeft de Portugese index sindsdien nooit meer bereikt: op dit moment bevindt de graadmeter zich onder de 8.000 punten. De Braziliaanse BOVESPA Index bereikte begin november een stand van 73.000 punten. Rond datzelfde niveau piekte de index in 2008, kort voordat de credit crunch uitbrak. In São Paulo lijkt men de kredietcrisis allang weer vergeten te zijn. Europa worstelt nog altijd met de gevolgen van diezelfde kredietcrisis, waarbij de schuldenlast van de PIIGS-landen het meest urgente probleem vormen. Zal dit varkentje nog gewassen kunnen worden?
Allard Gunnink
CoBeleggen
Disclaimer
Allard Gunnink is als redacteur en columnist betrokken bij CoBeleggen, een initiatief van de Beleggers Coöperatie. Deze column is niet bedoeld als beleggingsadvies. De auteur kan posities hebben in (beleggingsinstrumenten op) onderliggende waarden die hij beschrijft.
Start met Automatisch Beleggen
Hoewel een herhaling van de stagflatie van de jaren zeventig onwaarschijnlijk lijkt, houdt het huidige klimaat een aantal risico's in die we niet mogen onderschatten.
Is er een krachtmeting gaande tussen centrale banken en de markt?
De laatste tijd wordt het woord recessie vaker in de mond genomen wanneer men het over de economische evolutie heeft.
Crises hebben een onbetwistbaar nut. Ze leggen onbarmhartig de zwakke plekken in het systeem bloot. Dat gebeurt ook deze keer en opnieuw is duidelijk, dat het financieel allesbehalve robuust is.
