De aandelenmarkten daalden de afgelopen weken flink. Niet alleen beleggers worden nerveus maar ook de centrale banken. De S&P 500 noteert ongeveer 7% onder de top van medio september en de Fed en ECB starten al weer met peptalks om de beurzen omhoog te praten.
De liquiditeit in de markt dreigt op te drogen en mede daardoor stijgt de volatiliteit sterk. De centrale banken beloven ons daarom nog meer geld en krediet. Happen de aan stimulans verslaafde beleggers opnieuw toe en stuwen de koersen hoger? Of dringt het besef door dat er structureel iets fout is met de economie en dalen de koersen binnenkort opnieuw fors?
Infuus
Het enige dat de overgewaardeerde beurzen nog op peil kan houden is blijkbaar eeuwige kwantitatieve verruiming. Zodra deze verruiming stagneert of stopt droogt de liquiditeit in de markt op en raken koersen in een vrije val zoals afgelopen woensdag bleek toen de beurzen wereldwijd een mini-crash voor de kiezen kregen. Twee dingen zijn inmiddels duidelijk. De wereld economie hangt aan de zuurstofflessen van staatsschuld en consumptief krediet.
Haal je deze flessen weg dan raakt de wereld economie in een recessie en zakken de beurzen als een plumpudding in. Ook is duidelijk dat het huidige financieringssysteem via banken en beurzen onhoudbaar is zonder continue injecties van belastinggeld. Consumenten hebben geen geld om te consumeren en de particulieren sector heeft geen liquiditeiten om te groeien. Voor de centrale banken betekent dit pompen (meer geld) of verzuipen (recessie). Uiteindelijk is dit natuurlijk een onhoudbare situatie.
Het kapitalistisch systeem is de afgelopen 6 jaar overspoeld met gratis geld maar ondanks dit ligt de wereldeconomie nog steeds aan het infuus. In Japan en Europa dreigt een triple dip recessie en in Amerika wordt het verschil tussen arm en rijk steeds groter. De Fed, ECB en BoJ willen ons nog steeds doen geloven dat kwantitatieve verruiming de weg is naar een gezonde economische groei en alle problemen als sneeuw voor de zon zullen verdwijnen. In het beste geval kan continuering van deze stimulans ervoor zorgen dat de wereldeconomie als geheel niet in een recessie terugvalt. Maar duurzame economische groei lijkt onhaalbaar zoals de afgelopen jaren hebben aangetoond.
Structurele barrière
Is er dan geen enkele manier om weer een gezonde economie op te bouwen? Zeker, maar dat vergt langdurige inspanningen en dus een pijnlijke periode van heling van alle etterende wonden. De ‘quick fix’ van de centrale banken zorgt alleen voor symptoombestrijding terwijl de ziekte gewoon doorwoekert. Gelukkig zijn er bij de Bundesbank nog mensen die wel chirurgische ingrepen willen doen om de economie gezond te maken.
Jens Weidman de president van de Bundesbank omschreef het afgelopen week heel duidelijk: ‘Het grootste knelpunt voor de groei in de eurozone is niet het monetaire beleid, het is ook niet het gebrek aan fiscale stimulans: het is de structurele barrière die de concurrentie, innovatie en productiviteit belemmeren.’
Draghi werd door Weidman ook op de vingers getikt voor het proberen om via een achterdeur junk obligaties op te kopen op de secundaire markt. Weinman zei dat zo de risico’s van financiële instellingen afgewenteld worden op de ECB en uiteindelijk dus op de belastingbetaler. ‘Dit zou haaks staan op alles waar we naar gestreefd hebben in de bancaire regelgeving van de afgelopen jaren’ aldus Weidman.
De enige weg naar duurzame groei is via het pijnlijke proces van structurele hervormingen door de overheden. Helaas zijn politici niet happig om hervormingen door te voeren, bang om zo een deel van hun kiezers te verliezen. Voorlopig zal de economie dus blijven kwakkelen. Aan de ene kant drijvend op gratis geld en aan de andere kant in de kiem gesmoord door structurele barrières.
Het vertrouwen van beleggers is de afgelopen weken zwaar aangetast. Uiteindelijk zal dit tanende vertrouwen omslaan in wantrouwen met als gevolg een nieuwe dalingsgolf op de beurzen. Ditmaal een capitulatiefase, veel krachtiger dan de daling van de afgelopen weken. Het goede nieuws is dat een scherpe daling op de financiële markten uiteindelijk de politici zal dwingen om structurele hervormingen door te voeren.
Jan van Gemeren (1958) is een oude rot in de vermogensbeheerwereld die zijn actieve loopbaan eind 2000 vaarwel zei en sinds 2003 woonachtig is in Thailand. Sinds 2008 is hij eindredacteur en analist bij GannAnalist. Via deze beleggingsresearchservice publiceert hij wekelijks een tweetal beleggingsanalyse rapporten: Brains & Analysis en WaveRider. Meer info en dagelijks bijgewerkte analyses op www.gannanalist.com
Start met Automatisch Beleggen
Het ambitieniveau van Europa is hoog, heel hoog. Dit deel van de wereld moet tegen 2050 CO2-neutraal zijn.
Een tijdperk loopt ten einde. Alweer 40 jaar geleden kreeg het neoliberale denken vaste grond onder de voet in de wereldeconomie. Het was het denken van Ayn Ryan. Alles draaide om de markt en financië...
De aankomende verkiezingen in Amerika houden de gemoederen flink bezig. De grote vraag is: wie wint de verkiezingen ?
Het coronavirus grijpt steeds sneller om zich heen. Het aantal besmettingen en sterfgevallen neemt hand over hand toe.
