Van het verwachte economische herstel in 2012 komt weinig tot niets terecht. Europa zal waarschijnlijk een lichte krimp noteren en in de VS verschrompelt de groei naar 1% tot 1,5% in de tweede helft van het jaar. Dat is zonder meer een tegenvaller, maar daar moeten we in het Westen mee leren leven. Volgens het IMF zal dit deel van de wereld tot 2017 op een groei van gemiddeld 2% mogen rekenen. Dat is zwak, zeker als men bedenkt dat dit de jaren van economisch herstel horen te zijn na een crisis. Dan hoort de groei al snel 3% en meer te bedragen.
Zwakke vraag
Als verklaring voor deze zwakke groeiprestatie in jaren van herstel wijst het IMF op een zwakke vraag en op het beperkende fiscale beleid van overheden in dit deel van de wereld. Die zwakke vraag is echter een aanvechtbaar argument. Wereldwijd is er nog steeds sprake van een gezonde economische groei. De opkomende markten doen het verhoudingsgewijs nog steeds uitstekend. Ook de inflatie wijst niet op een zwakke vraag. Die lag hier de afgelopen jaren op of iets boven 2% en dat is niet abnormaal. Ook het prijspeil van commodities is niet van dien aard, dat dat duidt op een zwakke vraag. De prijs van een vat olie blijft hardnekkig hangen rond een niveau van $ 100.
Structurele aanpassingen
Dit deel van de wereld heeft veel meer te kampen met vereiste structurele aanpassingen dan met een zwakke vraag. Tot 2007/08 dreef de westerse economie op goedkoop krediet en op laag geprijsde importen. Van beiden is geen sprake meer. De prijzen voor commodities en energie zijn sinds het midden van het vorig decennium op een structureel hoger niveau komen te liggen door ontwikkelingen in zogeheten lage lonenlanden als China en haar buurlanden. De financiële crisis van 2007/08 maakte een abrupt einde aan de overvloedige beschikbaarheid van goedkoop krediet. Sindsdien ziet het westen zich voor de taak gesteld om activiteiten af te bouwen die juist gedijden dankzij dat goedkope krediet. Mooie voorbeelden daarvan zijn de bouw en het vastgoed. Dat vereist uiteraard een aanpassingsproces. Dat gaat echter niet vanzelf, omdat de condities waarop de groei in het westen steunde, al een lange periode van kracht waren. Die groeiperiode was van start gegaan in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Ongeveer 25 jaar lang, tussen 1982 en 2007, bedroeg de groei gemiddeld 3%. Dat percentage wijkt niet af de percentages in eerdere periodes van langdurige economische expansie, zoals die van de jaren vijftig en zestig.
Die laatste expansie kwam krakend tot stilstand aan het begin van de jaren zeventig. Daarop volgde een periode van bijna 10 jaren van lage groei en hoge volatiliteit.
Overeenkomsten
Het is niet moeilijk om overeenkomsten te zien met de turbulente periode aan het einde van de jaren zeventig. Het westen had te kampen met een periode van stagflatie ( lage economische groei gecombineerd met een hoge inflatie). De twee oliecrises van die jaren waren een bron van volatiliteit en stelden beleidsmakers in dit deel van de wereld voor schier onoverkoombare problemen. Vanwege de onzekere en volatiele tijden liet de private sector het in deze jaren totaal afweten.
Vandaag de dag zien we opnieuw een tegenvallend lage groei. Beleidsmakers zijn niet in staat om een coherente strategie te ontwikkelen om de (economische) problemen te lijf te gaan en opnieuw laat de private sector het helemaal afweten. Het is dan ook onrealistisch om te denken dat aan de huidige, moeilijke periode snel een einde zal komen.
Misschien zal aan het einde van dit decennium de groei weer naar ‘oude’ niveaus terug keren. Dan moet wel aan enkele voorwaarden voldaan zijn. De belangrijkste is wel, dat het westen op zoek gaat naar nieuwe pijlers voor groei. De werkelijkheid van goedkoop krediet en al even goedkope kredieten is voorgoed voorbij. Groen en duurzaam lijken nu sleutelwoorden, maar gaan we het daar echt mee winnen?
Dr. C.A.M. Wijtvliet
U kunt elke dag een nieuwsbrief van Cor Wijtvliet lezen op: www.gevestor.nl
Start met Automatisch Beleggen
Wat is de overeenkomst tussen wc papier en staatsobligaties? Beide zijn het object van irrationeel menselijk handelen.
Het aantal miljoenenwoningen is voor het achtste jaar op rij toegenomen.
Voor het derde kwartaal van 2020 verwacht Calcasa, een bedrijf dat onroerend goed waardeert, een woningprijsontwikkeling op jaarbasis van +9,0%.
Op de internationale beurzen gaan de koersen weer voorzichtig omhoog. Financiële markten zien schijnbaar het einde van de crisis alweer gloren.
