De afgelopen jaren is de financiële markt langzaam getransformeerd van een vrijemarkteconomie gebaseerd op vraag en aanbod naar een centraal geleide markt die wordt gestuurd door overheden, centrale banken en multinationals. Al zes jaar stijgen de aandelen- en obligatiemarkten, tegelijkertijd dalen de volumes op de financiële markten flink, zijn de centrale banken de grootste marktpartij in o.a. de S&P 500 futures en spenderen multinationals het grootste deel van hun winst om aandelen terug te kopen.
Crash op obligatiemarkten
Dit proces mondde de afgelopen weken al uit in enige flash-crashes in de Deutsche Bunds en US Dollar en bereikte afgelopen week een voorlopig ‘hoogtepunt’ door een crash op de obligatiemarkten in Europa, de VS en Japan. De lawine van gratis geld van de centrale banken zorgt voor het opdrogen van liquiditeiten op de obligatiemarkten met als gevolg enorme schokgolven in de prijsvorming. De rente op de 10-jarige Bunds steeg in enkele weken van 0,05% tot boven de 1%. Afgelopen week zagen we in de Bunds het grootste weekverlies sinds 1998. De crash van afgelopen week vaagde alle winsten op de obligatiemarkten weg sinds begin dit jaar in Duitsland, Japan en de VS.
Draghi verantwoordelijk voor volatiliteit
Draghi was er als de pinken bij om de markten te waarschuwen dat beleggers moeten wennen aan meer volatiliteit. Wat hij er vergat bij te zeggen is dat hij zelf met zijn kwantitatieve verruiming verantwoordelijk is voor deze enorme bewegelijkheid. De gratisgeldpolitiek heeft als consequentie dat prijsvorming vrijwel onmogelijk is door het opdrogen van de liquiditeiten in de markten, Tussen de regels door interpreteer ik zijn woorden als “Sorry, ik heb mijn best gedaan om mijn vrienden (banken) zoveel mogelijk te helpen (winst) maar ik heb de controle over de financiële markten verloren. Je moet het nu zelf maar uitzoeken.”
Fed vleugellam
De meesters van het universum Yellen, Draghi en Kuroda dreigen van hun troon te vallen nu het financiële systeem begint te wankelen en ze steeds minder grip krijgen op de financiële markten. Citigroup publiceerde afgelopen week een rapport over wat zij denken dat de grootste nachtmerrie is van de Fed. “De grootste zorg van de Fed is niet het stijgen van de markten en de economische gevolgen, maar wat er gebeurt als het economisch herstel sterft van ouderdom zonder dat de Fed de kans krijgt om de rente te verhogen.” Volgens Citigroup zou het vertrouwen in de US dollar, de reservemunt van de wereld, dan volledig kunnen wegvallen.
De Fed is thans volledig vleugellam. De economie groeit ondanks de gratisgeldpolitiek van de afgelopen zes jaar minder dan de helft dan het langetermijngemiddelde van 2,5% terwijl de huidige matige groeifase al aan momentum verliest. Indien de rente wordt verhoogd, zal de matige groei van de afgelopen jaren verder worden verstikt en de lopende schulden nog meer aan financiering kosten.
Einde US Dollar als reservemunt?
De Fed heeft zich in een lastig parket gemanoeuvreerd door te hopen op een economisch groeiwonder en een rentestijging te lang uit te stellen. Naar mijn inschatting zal de rente dit jaar mondjesmaat worden verhoogd. De grote schokgolven op de obligatiemarkten zijn hiervan een duidelijke voorbode. Gevolg zal zijn dat de financiële markten waarschijnlijk te maken krijgen met opnieuw een uiteenspatten van een zeepbel vergelijkbaar met 2000 en 2007. Vervolgens zal de Fed de functie van reddende engel weer kunnen aanmeten, QE4 lanceren en kan een nieuwe zeepbel worden gecreëerd.
Blijven aanmodderen is geen optie dus mocht bovenstaand scenario niet uitkomen, dan is de enige andere optie een ‘reset’ van het huidige monetaire systeem waarbij de dollar als reservemunt zal worden vervangen door een mandje van diverse valuta. Het zal duidelijk zijn dat de Amerikanen zich met hand en tand en mogelijk zelfs met oorlogretoriek zullen verzetten om hun machtspositie niet op te geven.
Hotel Europa
Het Griekse drama moddert onverminderd door en de Grieken hebben alle troeven in handen. De eurozone is een hotel waar je wel kan inchecken maar waar uitchecken onmogelijk is (variant op The Eagles met hun wereldhit Hotel California). Hotel Europa zal uiteindelijk de lopende rekening van de Grieken kwijtschelden om zo het uitcheckverbod te bekrachtigen. Politici hebben een blinde fixatie voor een politieke en monetaire Europese Unie, die er volgens hen hoe dan ook moet komen. De stem van het volk en koopkracht van burgers zijn voor hen van ondergeschikt belang.
Jan van Gemeren
www.gannanalist.com
Een verwijzing voor de titelfoto van Rock Cohen: https://flic.kr/p/4DfMJ1
Wat is eigenlijk de meerwaarde voor centrale banken om zich te mengen in de futures handel van bijv. de S&P 500, geen…. En trouwens, de futures markt is een goed gereguleerde markt en enige ‘verstoring’ zou door de NFA opgemerkt, en niet getolereerd, worden.