Het was met een diepe zucht van opluchting dat beleggers afscheid namen van ‘awful August’, een maand bezwangerd van louter dieptepunten. En inderdaad, heel even leek het erop, dat met het aanbreken van een nieuw maand, de zon doorbrak boven de financiële markten.
De Amerikaanse economie
De blijde verwachting was echter van korte duur. Het banenrapport van vrijdag 2 september bracht een snelle ontnuchtering. In de maand augustus kwam er bijna geen extra baan bij. De private sector liet een magere oogst zien van 17000 banen. Economen wijten het uitblijven van banengroei van enige betekenis aan de politieke impasse in het land.
Democraten en Republikeinen lijken het vooral druk te hebben met elkaar te bestrijden in plaats van intensief te werken aan een aanvalsplan voor een herstel van de economie. Het is deze impasse die veel werkgevers ervan zou weerhouden nieuwe mensen aan te nemen. Dat zou kunnen, maar het lijkt er meer op dat de economie maar niet aan vitaliteit kan winnen. De industrie, die al kwartalen boven verwachting presteert, begint nu ook aan momentum te verliezen.
De ISM Index voor de industrie kwam in augustus nog maar amper uit boven 50, de grens tussen groei en krimp. De consument voelt zich op zijn beurt bedreigd door werkloosheid, hoge benzineprijzen en stijgende kosten voor de dagelijkse maaltijd. Een gestaag afkalvend consumentenvertrouwen biedt ook al weinig uitzicht op enig herstel.
Wat te doen? Zou een derde, omvangrijk stimuleringsprogramma, QE3, helpen? Het lijkt erop, dat de FED verdeeld is over het nut van QE3. De effecten van QE2 waren weliswaar positief, maar van korte duur. Ben Bernanke, de baas van de FED, wekt voorlopig de indruk niet erg warm te lopen voor een nieuw stimuleringsprogramma.
Stuurloos Europa
De financiële markten zijn niet alleen ongerust over een mogelijke nieuwe recessie in de VS, de zorgen over de immer voortsudderende schuldencrisis in Europa zijn zo mogelijk nog groter. Het vijfde opeenvolgende verlies van mevrouw Merkel bij binnenlandse verkiezingen draagt niet bij aan een krachtdadig Duits leidinggeven bij het aanpakken van de schuldencrisis. De doorsnee kiezer loopt er duidelijk niet warm voor.
De handelswijze van de Zuid-Europese politiek zal het enthousiasme eerder verder temperen dan aanwakkeren. De Griekse politiek spreekt wel heel druk en gewichtig over bezuinigingen en hervormingen, maar in de praktijk komt daar nog verrassend weinig van terecht. Ook het benarde Italië vertoont een gedrag, waaruit weinig daadkracht valt af te lezen. Van het plan om Euro 45 miljard te bezuinigen is weinig meer over. Blijkbaar gaan politici in beide landen ervan uit, dat ‘Europa’ hen wel te hulp snelt, als puntje bij paaltje komt.
Het zou zomaar kunnen, dat het omvangrijke programma van de ECB om voor talloos veel miljarden Zuid-Europese obligaties op te kopen de basis vormt voor deze even gemakzuchtige als gevaarlijke geesteshouding.
Hel en verdoemenis
Zowel in de VS als in Europa lijkt de politiek zich niet bewust van de grote problemen waar de Westerse wereld mee kampt. Het gebrek aan leiderschap van Obama, de stuurloosheid van de Europese politieke elite, het zijn zaken die rampzalig voor dit deel van de wereld gaan uitpakken. Althans dat denken ze bij Goldman Sachs. De officiële leer van deze investmentbank is er een van gematigd optimisme. Met een beetje goede wil valt al veel te redden.
Schijn bedriegt, zoals zo vaak bij Goldman. Op 16 augustus verstuurde de bank een klein, maar zeer vertrouwelijk rapport naar haar belangrijkste institutionele cliënten. In dit rapport ontvouwt de schrijver en strateeg, Alan Brazil het scenario van een komende economische ineenstorting. Volgens Brazil zullen de VS er niet in slagen hun schuldenprobleem op te lossen door nog meer schuld te scheppen zonder dat dit fnuikend gaat uitpakken voor de dollar en dat is nog steeds de centrale valuta in de wereldeconomie.
De boodschap voor Europa mag er ook zijn. De schuldencrisis zal alleen maar verergeren en verdiepen. In het Goldmanscenario is alleen al Euro 1 biljoen nodig om het zwakke Europese bankwezen overeind te houden. Het heet dat menig Europese bank op de rand van de afgrond wankelt. Om de zaak nog hopelozer te maken voorziet de strateeg een ineenstorten van de Chinese economie.
De kern van de boodschap is, dat beleggers zelfs in deze wereld vervuld van hel en verdoemenis nog geld kunnen verdienen. Typisch Goldman, dat is zeker, maar het is zeker heel onverstandig dit scenario luchtigjes naar de prullenbak te verwijzen. Goldman heeft in het recente verleden bewezen een fijne neus voor ontwikkelingen en trends te hebben.
Dr. C.A.M. Wijtvliet
rwjtlitektischbeleenl
De auteur is zelfstandig gevestigd analist. Hij schrijft over uiteenlopende onderwerpen die de beleggingswereld raken. Daarnaast geeft hij lezingen en presentaties. De auteur is als partner verbonden aan De Weygerbergen, bureau voor performancemeting en vermogensbegeleiding in Eindhoven, www.Weygerbergen.com. Hij schrijft zijn columns op persoonlijke titel.
Start met Automatisch Beleggen
Is economie een wetenschap? Ik heb mijn twijfels.
Christian Sewing roept bedrijven op om zich agressiever aan te passen aan de nieuwe omstandigheden als gevolg van de coronacrisis. Hij denkt dat de crisis langer zal duren dan verwacht.
Er valt niet te ontkomen aan klimaatverandering. Ook de financiële markten moeten op hun tellen passen, aldus de consultants van McKinsey.
India was het land van de natte droom van het outsourcend Westers bedrijfsleven. Een oneindig groot aantal goed opgeleide Indiërs werkte hard voor een grijpstuiver.
Beste Cor,
Euro zal het moeilijk krijgen maar het zou een drama voor ons alle zijn als deze verdwijnt. Waarom niet NU een haircut van alle schulden van 30-40 % dat zal een schok zijn maar daarna lucht geven. Als dit niet gebeurd dan zie ik eerder een sterke USD omdat bij deflatie schulden moeten worden afgebouwd en de meeste schulden luiden in USD. Zie de sterke koers in 2008-2009.