Het effect van de Duitse verkiezingen

Duitsland is welbeschouwd het enige land binnen de Eurozone dat economisch goed presteert. Het land domineert dan ook politiek en economisch dit deel van de wereld. Iedereen kijkt daarom met veel belangstelling naar de bondsverkiezingen van 22 september.

De financiële markten zullen de verkiezingen op de voet volgen. Er valt voor Europa een wereld te winnen als Merkel wint. Een winst voor de huidige Kanzlerin zal immers voor rust zorgen in de eurozone en garant staan voor een voorzetting van het huidige voorzichtige beleid. Landen als Spanje en vooral Griekenland weten dan tegelijkertijd, dat ze in de toekomst mogen rekenen op de broodnodige financiële steun. Die is zeer omstreden in Duitsland.

Kiezen voor Merkel is kiezen voor stabiliteit, zo is de gedachte op de markten. Haar verkiezingsoverwinning zal daarom een positief effect hebben op de Euro. Dat is een belangrijk gegeven voor de geïnteresseerde belegger. Het is echter nog niet zover.

Afgelopen weekeinde behaalde de CSU met 47,7% van de stemmen een reusachtige verkiezingsoverwinning in de Duitse deelstaat Beieren. De partij heeft nu weer de absolute meerderheid, die ze vier jaar geleden verassend verloor. Met 12,5 miljoen inwoners is Beieren de meest welvarende en rijkste deelstaat van Duitsland. De CSU is de zusterpartij van de CDU, de partij van mevrouw Merkel.

Kerncijfers Duistland

• Duitsland is het belangrijkste land van Europa met een bruto nationaal product van € 2,593 biljoen (2011)
• Beieren is de belangrijkste deelstaat van Duitsland met een bruto nationaal product van € 465 miljard (2011)
• Beieren is de thuisbasis van multinationale bedrijven als Siemens, Audi, BMW en Adidas

Figuur 1 Horst Seehofer is de sterke man van Beieren

Verkiezingen

Het komende weekeinde zijn er nationale verkiezingen in Duitsland. Na de grote overwinning in Beieren lijkt niets meer mevrouw Merkel in de weg te staan om na zondag voor de derde en laatste keer Kanzlerin te worden. De uitslag in Beieren mag als een bemoedigend voorteken beschouwd worden. In de polls staat de combinatie op 39% van de stemmen. De grote uitdager van Merkel, Peer Steinbrück van de SPD komt nog niet in de buurt van 30%.

Ondanks de bijna zekerheid van de verkiezingen is mevrouw Merkel bepaald niet zorgeloos. De CSU heeft zich de afgelopen jaren steeds onafhankelijker opgesteld tegenover de CDU. De bevolking van Beieren staat zeer kritisch ten opzichte van zowel Berlijn als Europa. Als rijkste deelstaat van Duitsland hebben ze het idee, dat ze mogen opdraaien voor de rekeningen van Berlijn en Brussel. Lijsttrekker Horst Seehofer vertrekt nu wel met een heel sterk kiezersmandaat vanuit München naar Berlijn. Merkel zal komende jaren niet in staat zijn om het Beierse wensenlijstje achteloos naast zich neer te leggen.

Kiesdrempel

Door het sterke optreden van lijstrekker Horst Seehofer in Beieren heeft coalitiegenoot de liberale FDP de kiesdrempel niet gehaald. Dat maakt het twijfelachtig of de FDP aanstaande zondag wel de kiesdrempel gaat halen. Mocht dat zo zijn, dan heeft mevrouw Merkel er een probleem bij. Dan is immers een voortzetting van de huidige rechtse coalitie niet meer mogelijk. Voortzetting ervan heeft de voorkeur van mevrouw Merkel. Dat heeft ze tijdens de campagne herhaaldelijk benadrukt.

Figuur 2 Steinbrück is kansloos tegen Merkel

Haalt de FDP de kiesdrempel niet, dat is er eigenlijk nog maar een andere combinatie mogelijk en dat is een grote coalitie tussen CDU/CSU en de SPD van Peer Steinbrück. Vooral in Brussel zijn beleidsmakers erg gecharmeerd van deze zogeheten grand coalition. De afgelopen jaren heeft de SPD zich steeds coöperatief opgesteld inzake Europa. De partij heeft zich de afgelopen jaren zelfs iets minder dogmatisch opgesteld als het ging om bezuinigingsplannen voor de perifere landen. Brussel gaat er daarom van uit dat de grote coalitie Merkel in staat zal stellen om doof te blijven voor de anti Europa stemming bij een deel van haar eigen achterban. Dat zou haar in staat stellen om leiding te geven aan de broodnodige hervormingen in de eurozone, te beginnen met het verwezenlijken van de bankenunie. Daar heeft de eurozone in principe ja tegen gezegd, maar vooral Duitsland heeft tot nu toe heel veel voorbehoud getoond.

Kerncijfers Duistland

• De maakindustrie in Duitsland zorgt voor meer dan 30% van het bruto nationaal product
• Het hart van de maakindustrie ligt in Beieren, Baden-Württemberg en Hessen
• In 2011 produceerde Duitsland 6,5 miljoen auto’s ofwel 7,9% van de totale wereldproductie
• In 2011 bedroeg de omzet van de Duitse automobielindustrie € 350 miljard

Coalitie

Voor een groot deel klopt de redenering van Brussel, maar er horen wel enige kanttekeningen bij. Als zowel de FDP als de anti-Europa partij Alternative für Deutschland (AfD) niet de kiesdrempel halen, dan heeft de linkerzijde de meerderheid in de Bundestag. Een absolute meerderheid voor CDU/CSU staat niet in de sterren. Dat zal de onderhandelingspositie van mevrouw Merkel verzwakken, omdat er een alternatief ter linkerzijde is. Die bestaat uit de combinatie van SPD en de Groenen, stilzwijgend gesteund door die Linke. Dat is weliswaar niet zo waarschijnlijk, maar het zal mevrouw Merkel komende jaren steeds het gevoel geven vaak veiligheidshalve over haar linkerschouder te kijken.

Een dominante linkerzijde zal de stabiliteit van de grand coalition bepaald niet bevorderen. Het kan er zomaar voor zorgen, dat mevrouw Merkel minder tijd voor Europa heeft dan waar de hele eurozone op hoopt en rekent. Dat neemt allemaal niet weg, dat de financiële markten in eerste instantie opgelucht zullen reageren op een overwinning van Merkel. Zij is de grootste zekerheid, dat het herstel in de eurozone meer en meer vorm kan krijgen.

Figuur 3 Euro wordt sterker bij een overwinning van Merkel

INVINCO

De wereld van vandaag wordt steeds gecompliceerder. Het wordt voor de doorsnee burger steeds moeilijker om ontwikkelingen en trends te duiden. INVINCO ziet het als een van haar taken haar cliënten te helpen om de wereld te blijven begrijpen. Als belegger kunt u inspelen op de verwachte stijging van de euro ten opzichte van de dollar. Vraag onze desk voor deskundig advies en begeleiding. De markt voor valuta’s is moeilijk te doorgronden en erg volatiel. De rendementen kunnen erg hoog zijn!

Gratis nieuwsbrief

INVINCO biedt wekelijks tips voor beleggers. Schrijf u nu vrijblijvend in op hun gratis nieuwsbrief.

Dit is een opinie van Invinco GmbH en het mag niet worden opgevat als beleggingsadvies of uitnodiging om te gaan beleggen. In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst.