Een nieuwe supercyclus

In een tijdsgewricht, dat vooral de westerse wereld nog zucht onder de gevolgen van de kredietcrisis, brengt the Standard Chartered Bank een studie naar buiten met de wel buitengewoon optimistische titel ‘ the super-cycle report’. Het rapport schetst een scenario hoe de wereldeconomie zich de komende decennia, tot 2030 en verder kan ontwikkelen. De toonzetting is optimistisch. De wereldeconomie gaat een lange periode tegemoet van bovengemiddelde groei. Tegelijkertijd waarschuwt de bank dat de wereld en in het bijzonder het westen de huidige crisisperiode goed te boven moet komen. Dat betekent dat er een verstandig monetair en fiscaal beleid ontwikkeld moet worden, gericht op het verminderen van de schuldenlast van overheden en burgers en gericht op het bestrijden van mogelijke deflatoire en inflatoire impulsen. De super-cycle is daarmee geen vanzelfsprekendheid.

Wat drijft de supercyclus

De huidige supercyclus, de derde in de afgelopen 150 jaar, heeft zijn ontstaan te danken aan the New World Order. Daarmee bedoelen de opstellers van het rapport het verschijnsel dat het politiek en economisch overwicht in de wereld aan het verschuiven is van West naar Oost. Dat zulks aan de gang was, dat is de wereld zich pas sinds 2000 bewust. Het is een trend die niet zomaar voorbij is en waarschijnlijk enkele decennia in beslag zal nemen. Het betekent wel dat de zogeheten opkomende markten de aanjager zijn van de supercyclus en dat het Westen zich zeer zal moeten inspannen om te kunnen aanhaken. Volgens het rapport zijn de winnaars van morgen die landen die of de beschikking hebben over ruime financiële middelen of (soft) commodities in de aanbieding hebben of die over een creatieve bevolking beschikken, die zo steeds weer in staat zijn zich aan te passen aan veranderende omstandigheden.

Een van de gevolgen van the New World Order en tegelijkertijd een van de oorzaken van de nieuwe cyclus is de uitbreiding van de wereldeconomie met nieuwe, grote landen. De schaal van de wereldeconomie is nu veel groter dan pakweg 20 jaar geleden en veel van de nieuwkomers op het economisch wereldtoneel laten indrukwekkende groeicijfers zien. Die groei is vaak gebaseerd op snelle industrialisatie en een snel aan omvang toenemende middenklasse in steden. Het gaat dan niet alleen om China, maar ook om landen als India en Indonesië. In 2030 zal de wereldeconomie voor bijna 70% rusten op de prestaties van de Opkomende Markten, nu is het Westen nog goed voor 60% van de economie.

Meer economische spelers op het wereldtoneel zal een impuls geven aan wereldhandel. Dan moet die handel natuurlijk wel vrij zijn. Het westen zal zijn protectionistische neigingen moeten bedwingen. Dat zal nodig zijn, want binnen de nieuwe orde gaan nieuwe handelsstromen snel aan belang winnen en dan doelen we op de omvangrijke handelsstromen tussen de Opkomende Markten zelf. Protectionisme zou impliceren dat het Westen zich zelf zou afsluiten voor de internationale handel die naar volume toch al meer en meer naar de ‘nieuwe’ regio’s verschuift.

Een supercyclus is niet bestaanbaar zonder een hoog niveau van investeringen en dat geldt derhalve ook voor de huidige. In de opkomende markten zal heel geld nodig zijn voor investeringen in een volwassen infrastructuur, van wegen, spoor, havens en vliegvelden. Hoewel de infrastructuur in het westen ook toe is aan een opknapbeurt, zeker in de VS, adviseren de opstellers van het rapport om in dit deel van de wereld vooral te investeren in zogeheten soft infrastructure, zoals onderwijs en R&D. De kracht van het westen moet rusten op zijn creativiteit. Dat is alleen al nodig omdat vooral Europa snel vergrijst. Bijna 100% van de groei van de wereldbevolking komt uit de Opkomende Markten. Zeker Europa zal daarom afgewogen keuzes moeten maken als het gaat om het aanboren van nieuwe markten en het zoeken naar nieuwe kansen. Dat investeringen in dit deel van de wereld blijven neervallen, is niet langer een vanzelfsprekendheid. Afrika met zijn jonge bevolking kan komende decennia veel aantrekkelijker worden.

Implicaties

Veel van wat hierboven beschreven is, gebeurt al en het tempo van veranderingen is al hoog en zal alleen nog maar versnellen. Dat stelt hoge eisen aan het toekomstig beleid. De wereld moet op zoek naar een betere balans. Het Westen moet meer sparen, China moet meer spenderen. Valuta’s moeten juist gewaardeerd worden. Een meer gebalanceerde wereldeconomie zou er wel bij varen als de Opkomende Markten sterke financiële markten gaan ontwikkelen. Dat zou een stimulans betekenen voor het bedrijfsleven aldaar om te investeren en te groeien. In de slipstream daarvan zou de middenklasse snel aan omvang en daarmee aan belang kunnen winnen. Dat zou de consumptie bevorderen.

Uiteindelijk zal er aandacht moeten zijn voor juiste regelgeving die al deze trends en ontwikkelingen in goede banen moet leiden. Het zal aanpassen worden, zeker voor de Westerse landen. In fora als de G20 zullen ze niet langer de eerste viool kunnen spelen. Dat wordt onderhandelen. De nieuwe landen zullen op hun beurt hun verantwoordelijkheid moeten nemen in overeenstemming met hun gewicht in de wereldeconomie. Ook dat zal aanpassingen vergen.

Tenslotte

Het valt niet mee een vuistdik rapport recht te doen op 2 pagina’s, zoveel moge duidelijk zijn. Het rapport ontrolt een mogelijk scenario waarvan de eerste contouren al duidelijk zichtbaar zijn. Het westen verliest geleidelijk zijn politieke, militaire en economische dominantie. Het rapport focust gelukkig niet alleen op China als de nieuwe macht, maar besteedt de nodige aandacht aan de rest van Azië, maar ook aan bijvoorbeeld Afrika. Het verloren continent kan komende tijd een sterke comeback maken.

De boodschap voor het westen is duidelijk: pas je aan en zoek naar nieuw mogelijkheden. Vooral Europa zal zijn best moeten doen. Het werelddeel vergrijst en kamp al decennia met een achterblijvende groei. Gelet op de vergrijzing is dat geen bemoedigend vooruitzicht. De VS heeft dankzij zijn relatief jonge bevolking een goede kans om in de nieuwe wereldorde een rol van betekenis te blijven spelen.

Tenslotte, de kracht van het rapport is ook, dat de opstellers geen halleluja verhaal hebben geschreven. Zij zien de nodige beren op de weg.

Dr. C.A.M. Wijtvliet
corwijtvliet@dekritischebelegger.nl

De auteur is onafhankelijk financieel analist. Hij is tevens partner bij De Weygerbergen, bureau voor performancemeting en vermogensbegeleiding in Eindhoven, www.Weygerbergen.com