Hoezo politicus versus de econoom? Waar ik naar toe wil is de constatering dat de politiek in Europa hardnekkig hun economische adviseurs, en met hen een wetmatigheid uit de economische wetenschap, blijft negeren. Harde bezuinigingen frustreren de economische groei. Zet 10 economen in één kamer en je hoort doorgaans 10 verschillende meningen, maar nu zijn economen eensgezind; in Europa wordt de economie kapot bezuinigd.
Europa versus VS
Daar waar in de VS alle registers zijn opengetrokken om de economie te stimuleren hamert de politiek in de Europese kernlanden, Merkel voorop, op bezuinigingen en legt in ruil voor de verleende steun de periferielanden hetzelfde dogma op. In mijn vorige column gaf ik aan dat je vraagtekens kunt stellen bij de records die de Amerikaanse indices noteren in relatie met de macrocijfers die we ontvangen over de VS, maar in dit verband kun je in ieder geval constateren dat de economie in de VS er significant beter voor staat dan de Europese. Natuurlijk komen wij hier uit een schuldencrisis die een behoorlijke impact heeft gehad en nog steeds heeft op begrotingen in Europa. Maar kijk naar de macrocijfers in Duitsland en dan blijkt dat Duitsland de witte raaf is. Waarom is dat?
Duitsland heeft in de jaren negentig na de eenwording zware tijden gekend en heeft destijds, noodgedwongen, structurele hervormingen doorgevoerd. Daar ligt het verschil. Door hervormingen op de arbeidsmarkt bevindt de werkgelegenheid zich op een recordniveau, dus ligt de binnenlandse consumptie ook op niveau en staat het consumentenvertrouwen op de hoogste stand sinds 2007. Dankzij die binnenlandse vraag en een groeiende export stijgt het Duitse BBP in 2013 waarschijnlijk met 0,5%. Niet heel spectaculair, maar voor Nederland is juist een krimp van 1% voorspeld.
Begrotingstekort versus Economische Groei
Wat doen wij dan in Nederland verkeerd? Op een paar halfzachte maatregelen na blijven echte structurele hervormingen uit. Nederland bezuinigt. Althans zo noemt Rutte het. Maar wat hij bedoelt is dat hij lastenverzwaringen doorvoert. De VVD verhoogt belastingen, zie de BTW. Echter, langzaam lijkt het besef te komen dat bezuinigingen/lastenverzwaringen weliswaar leiden naar een beperking van het begrotingstekort, maar niet naar de broodnodige economische groei. Dus komen er plannetjes om te schuiven met potjes van pensioenfondsen en woningcorporaties. In plaats van geld uit te trekken en werklozen aan een baan te helpen wordt aan pensioenfondsen gevraagd om meer in Nederland te investeren.
Wat voor Nederland geldt, geldt in nog hogere mate voor de probleemlanden. Natuurlijk moeten zij hun huishoudboekje op orde zien te krijgen, maar de bezuinigingsmaatregelen die zij opgelegd krijgen werken nu contraproductief. En dat gaat knijpen en schuren. Kijk naar Portugal. Daar is sinds de ontvangen steun braaf voldaan aan de opgelegde voorwaarden, maar zonder economische groei blijkt dat niet vol te houden. Het werkloosheidscijfer in Portugal bedraagt nog steeds 17,6%. Dat kan leiden tot sociale onlusten. De burgers willen werk, niet nog een extra belasting. In hun rapport van juni jongstleden geeft het IMF toe fouten te hebben gemaakt bij de reddingsoperatie van Griekenland. Eén van die fouten is aldus het instituut: ‘Het IMF heeft onderschat hoeveel schade de bezuinigingen, die werden geëist in ruil voor noodsteun, de Griekse economie heeft berokkend.’
Wouter Bos versus Wouter Bos
Het huidige kabinet blijft vasthouden aan de € 6 miljard extra bezuinigingen/lastenverzwaringen in haar streven om zo snel mogelijk te voldoen aan de norm van maximaal 3% begrotingstekort. Dat moet wel, vindt het zelf, om de geloofwaardigheid in Europa te behouden. Nederland heeft immers altijd met het opgeheven vingertje gewezen naar Zuid Europa.
In plaats daarvan zou je ook je mening kunnen herzien en stellen dat het begrotingstekort de eerste jaren even geen prioriteit is, denk ik dan. Beter ten halve gekeerd… Dat gaat waarschijnlijk niet gebeuren. Een uitspraak van Wouter Bos, econoom en voormalig politicus, illustreert dat het best. Als econoom vindt hij de bezuinigingen niet gerechtvaardigd en onverstandig, als politicus onvermijdelijk. Dus economisch slecht en politiek gezien goed. Op de vraag waar je dan voor moet kiezen antwoordde hij: ‘politiek’. Inderdaad… teleurstellend.
Edgar Samuel
Edgar Samuel Vermogensadvies
Uitstekende column! Kan iemand dit doorsturen naar Rutte en Samsom. Die snappen dit blijkbaar niet.
CC naar Wouter Bos.