Ruim 2000 jaar geleden stak Julius Caesar met zijn leger de rivier de Rubicon over op weg naar Rome. Op dat moment sprak hij de historische woorden “Alea iacta est” oftewel “de teerling is geworpen”. Caesar besefte dat er vanaf dat moment geen weg meer terug was. De gouverneur van de Europese Centrale Bank moet afgelopen zondagnacht iets soortgelijks hebben gedacht. Want met het besluit van de ECB om staatsobligaties te gaan opkopen werd het tot op heden ondenkbare opeens werkelijkheid.
Het onwaarschijnlijk omvangrijke pakket maatregelen dat de Europese regeringsleiders, de Europese Commissie en het IMF afgelopen weekeinde overeen kwamen bleek de ultieme reddingsboei voor de in zware nood verkerende obligatiemarkt. Want eind vorige week was de liquiditeit dermate opgedroogd dat diverse banken het water tot aan de lippen was gestegen. Een dramatische herhaling van de crisisperiode van najaar 2008 leek realiteit te gaan worden. De grootse interventie in de vorm van een reusachtig vangnet bracht uitkomst. De markten herstelden. Het noodplan vertoont veel overeenkomsten met het inmiddels beruchte TARP dat door toenmalig minister van Financiën van de VS Henri Paulson werd gelanceerd. In de VS startte de centrale bank toen ook met het opkopen van staats- en hypotheekobligaties. Een dergelijke maatregel was voor de door de conservatieve Duitsers gedomineerde Europese Centrale Bank volledig uit den boze. Tot afgelopen weekeinde dus.
Hoezeer de monetaire autoriteiten ook benadrukken dat het zogenaamde “gesteriliseerde” interventies betreft waarbij de liquiditeit die in de markt wordt gepompt er elders weer uit wordt gehaald, het blijft een vorm van monetaire financiering. En dat is een mooie term voor het aanzetten van de bankbiljettenpers. De Europese overheden zitten dermate diep in de schulden dat deze vorm van financiering de enige uitweg leek. Maar was de redding van Griekenland en andere Zuid-Europese landen op deze wijze inderdaad de laatste optie? Waarom hebben de autoriteiten bijvoorbeeld niet besloten om Griekenland aan zijn lot over te laten en maar gewoon failliet te laten gaan? De reden lijkt eenvoudig. De voornamelijk Franse en Duitse banken zaten met forse posities in met name Griekse staatsleningen op hun balans. Een default zou weer een nieuwe ronde van afwaarderingen betekenen voor het bankwezen. En dat net nu de banken na de kredietcrisis weer enigszins een gezonde kleur begonnen te krijgen. Een nieuwe financiële crisis diende hoe dan ook vermeden te worden en de banken moesten dus gered.
Maar gezien de op zijn zachts gezegd zeer matige populariteit van het bankwezen bij het grote publiek sinds de crisis zou een nieuwe reddingsoperatie erg moeilijk te verkopen zijn. Dus diende de reddingsmaatregel verpakt te worden in een hulpplan voor de Grieken. Door Griekenland van de ondergang te redden werden grote banken – BNP Paribas, Crédit Agricole, Deutsche Bank, om er maar een paar te noemen – van hun schulden verlost. De parlementen zwichtten opnieuw.
Wat betekent dit alles voor de Eurozone en de financiële markten? Welnu, door staatsobligaties van zwakke Zuid-Europese broeders op te kopen haalt de ECB deze leningen langzaam maar zeker van de balans van de banken. De banken worden zo van een belegging verlost die in geval van een default behoorlijk afgewaardeerd had moeten worden. Zodra de ECB klaar is met zijn operaties – dat zal enige tijd in beslag gaan nemen – zijn de banken wederom gered. De banden met Griekenland – en wellicht ook Portugal en Spanje – zijn dan doorgesneden of op zijn minst drastisch gereduceerd. Vervolgens kan Griekenland in default gaan. Want laten we wel wezen, wie gelooft er nu werkelijk dat een land waar vrijwel niemand belasting betaald en werknemers op hun 53e met pensioen gaan er opeens een geheel andere levensstijl op na kan gaan houden? Het afgelopen weekeinde hebben de Europese autoriteiten daadwerkelijk de Rubicon overgestoken hoewel ze dit nooit openlijk zullen toegeven. Ondergetekende kent de agenda van de autoriteiten uiteraard niet maar het zou heel goed kunnen dat men Griekenland – en wellicht ook andere Zuid-Europese landen – afgelopen weekeinde in feite heeft laten vallen. Wanneer het goed afloopt is de Eurozone in zijn huidige vorm gered. Zo niet, dan op zijn minst het Noordelijke deel.
Start met Automatisch Beleggen
De wereldeconomie bevindt zich momenteel in een kritieke fase en de onzekerheid is toegenomen.
In januari van dit jaar betoogde Larry Fink, de hoogste baas van vermogensbeheerder BlackRock, dat klimaatverandering de grootste bedreiging vormt voor financiële markten.
Een tijdperk loopt ten einde. Alweer 40 jaar geleden kreeg het neoliberale denken vaste grond onder de voet in de wereldeconomie. Het was het denken van Ayn Ryan. Alles draaide om de markt en financië...
De huizenmarkt kenmerkte zich de afgelopen jaren door twee elementen: stijgende huizenprijzen en dalende hypotheekrentes.
“Een default zou weer een nieuwe ronde van afwaarderingen betekenen voor het bankwezen. En dat net nu de banken na de kredietcrisis weer enigszins een gezonde kleur begonnen te krijgen.” Wie met de huidige criteria naar banken kijkt zegt dat ze een gezonde kleur beginnen te krijgen. Doe hetzelfde maar eens met de criteria van voor de crisis, dan is het echt wel een stuk minder (al helemaal de ING). De criteria zijn versoepeld en zo is wat paniek om de banken tijdelijk bezworen. Nu komt een nog veel betere manier om banken te steunen….
De ECB heeft niet de bevoegdheid om staatsobligaties direct te kopen van de overheid. De ECB mag de staatsobligaties alleen overkopen van andere partijen die deze obligaties hebben gekocht van de staat. Voor wat betreft de effecten maakt dit weinig verschil. De vraag naar staatsobligaties neemt flink toe. Daardoor zijn ze beter verhandelbaar en daalt de rente. Wat wel een verschil is dat in het Europese systeem er nog een tussenpersoon tussen zit. Dat betekent dus wel flink binnenlopen voor de tussenpersonen. Voor de banken is het nu helemaal feest. Zij lenen geld van de ECB. Daarvan kopen zij Griekse obligaties. En deze verkopen deze weer aan de ECB. Met dit geld kunnen ze de schuld aflossen en het truukje vervolgens nog een keer toepassen. Die worden zo slapend rijk. Misschien dat daarom de koersen van banken zo omhoog schoten?
Prima artikel. We volgen in Europa “de Amerikaanse methode” en dat moet toch vroeger of later in een gigantische inflatie gaan uitmonden nu ook hier de bankbiljettenpers overuren gaat maken?!