De baissemarkt duurt inmiddels ruim 1 ½ jaar en is in de fase terecht gekomen waarin analisten zich druk maken over het niveau waarop de bodem zal worden gezet. De ruime halvering van het afgelopen jaar heeft dit jaar tot op heden een passend vervolg gekregen. De AEX verloor dit jaar weer 19 % aan waarde. Dat resulteert in een verlies van 65 % sinds de top uit 2007.
Ook de beurzen van de emerging markets ontsprongen deze macabere dans vorig jaar niet. In de financiële industrie worden aandelen uit de emerging markets gewoonlijk beschouwd als een belegging met een hoger risico dan aandelen genoteerd aan westerse beurzen. In een baissemarkt als deze zou dan ook verwacht mogen worden dat deze markten nog meer verlies zouden lijden. Maar er is momenteel iets opmerkelijks aan de hand. Zo staat bijvoorbeeld de Russische RTS-index dit jaar op een winst van 2,4 % in euro’s. De Braziliaanse Bovespa doet het nog iets beter met een rendement van 8,5 %. De beurs van Shanghai slaat echter alles. De Chinese beurs staat dit jaar reeds 38 % op winst in euro gemeten. De ishares BRIC 50 – waar naast de bovengenoemde drie beurzen ook India deel van uitmaakt – noteren ongeveer rond het niveau waarop het jaar werd aangevangen.
Met uitzondering van de beurs van India is er dus sprake van een outperformance van deze nieuwe motoren van de wereldeconomie. Sinds 4 november – de dag van de Amerikaanse verkiezingen – heeft de Chinese beurs maar liefst 75 % beter gerendeerd dan de S & P 500. De nieuwe Amerikaanse president ontving het minst hartelijke welkom van de aandelenmarkt in meer dan 100 jaar. De markt blijkt tot op heden niet erg gelukkig met deze nieuwe regering. In China is er daarentegen wel sprake van hoop op betere tijden. En dat terwijl het Chinese stimuleringspakket veel weg heeft van de Amerikaanse maatregelen.
Het zit hem echter niet zozeer in de maatregelen maar in het vertrouwen in degenen die ze moeten uitvoeren. De Chinese autoriteiten beschikken blijkbaar over meer krediet bij beleggers. In tegenstelling tot de Amerikaanse regering kunnen de Chinese autoriteiten hun beleid vanuit het machtscentrum in Beijing centraal aansturen zonder overdreven veel oppositie. Belangrijk verschil is ook het feit dat men in China beschikt over goedgevulde overheidskassen terwijl de autoriteiten in de VS zich zwaar in de schulden moeten steken. Daar komt bij dat de banken in China allen staatsbezit zijn. Wat dat betreft is men de VS reeds een stap voor. Een opdracht vanuit Beijing om meer kredieten te verstrekken leidt ook daadwerkelijk tot een spectaculaire groei van de kredietverlening. Maar van groot belang is vooral waar al deze kredieten voor worden aangewend. Het Chinese stimuleringsprogramma is bedoeld om de investeringen in de infrastructuur – spoorwegen, metro en electriciteitsopwekking – op te voeren.
Op de diverse grondstoffenmarkten is deze beleidswijziging sinds enige maanden duidelijk te merken. De vraag naar bijvoorbeeld koper en ijzererts stijgt weer. De scheepvaarttarieven – tot uiting komend in de Baltic Dry index – stijgen sinds december weer. Sinds het dieptepunt van 663 punten vorig jaar is deze index inmiddels aangeland op een niveau van 2225 punten. De Baltic Dry index geldt als een goede – zo niet de beste – graadmeter voor de wereldeconomie. De aandelen van toonaangevende mijnbouwers als BHP Billiton en Rio Tinto zijn sinds hun bodem van november vorig jaar behoorlijk in waarde toegenomen. De winsten op de beurzen van Moskou, Sao Paolo en Shanghai zijn dan ook niet zo vreemd. Het zijn allen sterk aan grondstoffen gerelateerde beurzen.
Waar de emerging markets door veel analisten een hoger risicoprofiel opgeplakt krijgen lijkt heel verrassend het tegendeel momenteel het geval. Drie van de vier BRIC-beurzen staan dit jaar op winst terwijl wij in de westerse wereld nog zuchten en kreunen onder het juk van deze baissemarkt. Het is nog te vroeg om te oordelen maar het vervolg de komende jaren wordt alleszins interessant. Leiden de nieuwe economische grootmachten de wereld uit het moeras? Terwijl de consensus juist was dat de emerging markets nog harder geraakt zouden worden door deze crisis dan de westerse wereld. Wanneer deze ontwikkeling zich voortzet is een verschuiving van de economische macht veel meer nabij dan ooit werd aangenomen.
Jan-willem Nijkamp
Inmaxxa Vermogensbeheer
