Over bijna vijf weken zullen de Brazilianen naar de stembus gaan om een nieuwe president te kiezen. De huidige en eerste vrouwelijke president van Brazilië, Dilma Rousseff, heeft zich herkiesbaar gesteld voor een tweede termijn van vier jaar. De verkiezingen konden de geschiedenis ingaan als de meest voorspelbare en saaiste verkiezingen sinds 1989. Al verliest Rousseff een deel van haar voorsprong en zou een tweede stemronde nodig zijn, dan nog zou de overwinning van de zittende president een uitgemaakte zaak zijn. Een tragisch ongeluk heeft hierin verandering gebracht.
Campos
De voornaamste concurrenten van Rousseff zouden de grootste oppositieleider Aecio Neves (PSDB – Sociaal Democratische Partij) en de socialist Eduardo Campos (foto: rechts). Begin augustus lag Neves in de opiniepeilingen op een stevige tweede plek met 23% van de stemmen (bron: wikipedia) gevolgd door Campos met 9%. Een tragisch vliegtuigongeluk heeft tot een reset geleid in de verkiezingscampagne. Op 13 augustus raakte een klein vliegtuig in de problemen en stortte neer in Santos. Aan boord waren zeven personen, waaronder de 49-jarige presidentskandidaat Campos. Geen van de inzittenden overleefde de crash. De dood van Campos zorgde voor een schokgolf door het land. Drie dagen van nationale rouw werden aangekondigd en de verkiezingscampagne werd opgeschort. Brazilië verliest met het ongeluk een belangrijke politicus, die in oktober hoogstwaarschijnlijk niet de verkiezingen zou winnen, maar in de toekomst wel hoge ogen zou kunnen gooien naar het presidentschap. De socialistische partij (PSB – centrum/links) trok zich niet terug uit de verkiezingen, maar koos ervoor om Marina Silva (foto: links) naar voren te schuiven als presidentskandidaat.
Silva
Als running mate had Campos gekozen voor de 56-jarige Silva. Net als vier jaar geleden, toen Silva in de eerste ronde werd uitgeschakeld, zal zij nu proberen voormalig partijgenoot Rousseff van de troon te stoten. Silva is de stem van het volk. Als dochter van Portugese/Afrikaanse emigranten had ze een zwaar leven. Vanaf haar 16de leerde zij pas lezen en schrijven. Tien jaar later studeerde ze af aan de Universiteit van Acre, waarna Silva zich sterk maakte als milieuactiviste. Vanaf dat moment maakte haar politieke carrière een grote vlucht. In 1994 werd zij gekozen tot parlementslid, daarna was zij van 2003 tot en met 2008 minister van milieu in de regering Lula.
Reset
Na het bekendmaken van de kandidatuur van Silva werd de gedachtegang van de Braziliaanse kiezer gereset. Dit zorgde voor een stijgende populariteit van Silva, die tot uiting kwam in de meest recente opiniepeiling van Datafolha. Uit deze opiniepeiling bleek dat de achterstand van 14% tussen Neves en Silva omgebogen was in een voorsprong van 1% voor Silva. De strijd tussen de twee uitdagers is nu in volle gang. Leek Neves de tegenkandidaat van Rousseff te worden in de tweede stemronde, nu is de strijd volledig open en is er een grote kans dat de balans doorslaat naar Silva. De opiniepeilingen gaven zelfs aan dat Silva de tweede stemronde van Rousseff zou kunnen winnen om de tweede vrouwelijke president te worden van Brazilië. Deze peiling is gebaseerd op de keuze van de zwevende kiezer. In plaats van een blanco stemformulier in te vullen, zullen zij nu juist voor Silva stemmen. Daarnaast kan Silva en haar running mate Beto Albuquerque voor een verandering zorgen in stemgedrag. Vooral in de noordoostelijke regio en misschien in het zuiden.
Drie regio’s
Bij de verkiezingen is Brazilië verdeeld in vijf regio’s. Het zuidoosten, noordoosten en het zuiden zijn de belangrijkste regio’s aangezien 85% van de kiezers daar woonachtig zijn. Het zuiden (28 mln. inwoners) en zuidoosten (83 mln. inwoners) zijn de meest ontwikkelde regio’s met de grote steden en de grootste middenklasse met hogere inkomens. Het noordoosten (55 mln. inwoners) is relatief arm en een minder geürbaniseerd gebied.
Silva komt uit deze regio en zij komt zelf uit een arm gezin en komt op voor de armen. Veel kiezers uit het noordoosten zien daarom in Silva een lotgenoot. De keuze voor Albuquerque als potentiële vice-president lijkt een tactische zet te zijn. Het populaire congreslid komt uit de zuidelijke staat Rio Grande do Sul; de staat waar Silva in 2010 de minste stemmen veroverde. De opiniepeilingen wijzen erop dat het stemgedrag onder de kiezers aan het veranderen is, hierdoor kan Silva een geduchte tegenstandster worden, mocht zij de tweede ronde halen.
Verkiezingsprocedure
Op 5 oktober gaat het Braziliaanse kiezers electoraat naar de stembus. De kiezers kunnen op elf kandidaten stemmen. Na het tellen van de stemmen is het (natuurlijk) belangrijk om te weten hoeveel procent van de stemmen elke kandidaat behaald heeft. Indien een kandidaat meer dan 50% van de stemmen heeft is een tweede stemronde niet meer noodzakelijk en is de nieuwe president direct bekend. Mocht er geen absolute meerderheid zijn, dan zal er op 26 oktober een tweede stemronde worden gehouden tussen de twee kandidaten met de meeste stemmen. Mocht Rousseff niet worden herkozen, dan zal dit een katalysator zijn voor de Bovespa Index.
Bovespa Index
Met de verkiezingen in het vooruitzicht wordt veel bewegingen in de Bovespa Index toegeschreven aan de opiniepeilingen en overige berichtgeving betreffende de verkiezingen. Een afname in populariteit van Rousseff wordt door beleggers positief ontvangen. Een economische groei van minder dan 1% en een hoge inflatie van 6,5% is voor beleggers niet te verteren. Vooral de grote bewegingen sinds februari worden toegeschreven aan geruchten en opiniepeilingen met betrekking tot de verkiezingen (zie grafiek, bron: Bloomberg). Naar mijn mening kan een eventuele machtsovername na de verkiezingen tot een (zeer) positief effect leiden voor de aandelenmarkt, waardoor de Bovespa Index haar opwaartse trend kan continueren. De keerzijde is dat een overwinning van Rousseff tot een correctie kan leiden.
De seinen staan op groen
De rally in de Bovespa Index is dit jaar zeer sterk te noemen. Tot en met 27 augustus was deze stijging 18,3% in lokale valuta en zelfs 29,4% in euro gemeten. Met een intraday hoogste niveau van 61.246 heeft de index op dag- en weekbasis het 138,2% Fibonacci-niveau1 bereikt. Een belangrijk niveau waar mogelijk een tijdelijke weerstand ontstaat in de stijging van de index, maar dit betekent niet dat de stijging ten einde is.
Met de aanstaande verkiezingen in het vooruitzicht moet er ook rekening gehouden worden met het 150% en 161,8% Fibonacci-niveau, die respectievelijk op 62.631 en 64.019 liggen, met daar tussenin een dubbele top op 63.435. Momenteel zijn er geen tekenen die aangeven dat de opgaande trend stagneert. De technische beurswijsheid: “The trend is your friend” spreekt in dit geval boekdelen.
Intereffekt Investment Funds N.V.
Auteur: Johan Smit, Senior Portfolio Manager
Datum: 28 augustus 2014
