De term ‘hedgefund’ geeft regelmatig aanleiding tot misverstanden, die veelal te maken hebben met de moeilijkheid om dit fenomeen te definiëren. Hedgefunds zouden kille geldmachines zijn, kapitalistisch in de verkeerde zin van het woord. Gedreven door (korte termijn) winstbejag zouden hedgefunds bedrijven opkopen, om deze vervolgens keihard te saneren, in stukken te knippen en door te verkopen aan de meest biedende partij. Prachtbedrijven en hun personeel zouden op deze manier ten prooi vallen aan blinde geldzucht.
Ook in een andere, veelgebruikte omschrijving klinken verwijten door: hedgefunds zouden als beleggingsvehikels onacceptabel veel risico’s nemen, om op die manier extreem hoge rendementen te realiseren. In die hoedanigheid zouden hedgefunds een belangrijke -negatieve- rol hebben gespeeld tijdens de financiële crisis waar we in 2008 mee te maken kregen. Met name het shorten van aandelen van banken en andere financials werd de hedgefunds niet in dank afgenomen.
Is dit alles wat er over hedgefunds te zeggen valt? Niet helemaal. Het ene hedgefund is het andere niet, daarom leek het me zinvol om in een driedelige column wat uitgebreider stil te staan bij dit fenomeen. In 2005 merkte de AFM al op dat het lastig is om een goede definitie van een hedgefund te geven (bron: AFM rapport: Hedge Funds: een verkennende analyse, 2005). Tot diezelfde conclusie kwam Jed Emerson ook in zijn paper Beyond Good versus Evil; Hedge Fund Investing, Capital Markets and the Sustainability Challenge (2009).
Emerson, publicist, academicus en expert op het gebied van duurzaam investeren en sociaal verantwoord ondernemen, gooide de knuppel in het hoenderhok door te stellen dat hedgefunds, hun imago ten spijt, een positieve maatschappelijke rol kunnen vervullen. De felle reacties die Emerson kreeg, spreken boekdelen: “Hedge funds are fundamentally evil and there is no way to view them in any other light.”
Het beeld dat velen van hedgefunds hebben is, zoals we al vaststelden, niet bepaald positief. Het voert te ver om hier in te gaan op de duurzaamheidvraagstukken die aan de orde komen in Emersons essay. Wel kunnen we ons voordeel doen met de achtergrondinformatie die Emerson biedt. Meer hierover in het tweede deel van deze column. Laten we eerst stilstaan bij de omschrijving waarmee we begonnen: hedgefunds als ‘opkoopfondsen’. Op de voorlichtingswebsite van het Europees Parlement Bureau Nederland en het Parlementair Documentatie Centrum van de Universiteit Leiden (www.europa-nu.nl) is de volgende passage te vinden:
Nederland heeft het gevoel dat het bedreigd wordt. ABN AMRO, Ahold, Philips, Stork, Vendex KBB, Versatel, VNU, Wolters Kluwer, allen zijn ze aangevallen of hebben zaken gedaan met ‘hedge funds’ of ‘private equity funds’: beleggers die bedrijven opkopen. Bekende hedge funds zijn TCI (bekend van ABN AMRO), Centaurus Capital en Paulson Capital (bekend van Stork). Opkoopfondsen kochten alleen al in 2006 voor 25 miljard Nederlandse bedrijven op.
Deze passage illustreert hoe de spraakverwarring rond hedgefunds in de praktijk tot uitdrukking komt (hoewel elders op dezelfde site weldegelijk een onderscheid wordt gemaakt). De termen ‘hedgefund’, ‘private equity fund’ en ‘opkoopfonds’ lijken in de context van het citaat onderling inwisselbaar te zijn, terwijl dat niet per se zo is. Veel hedgefunds houden zich helemaal niet bezig met private equity; zij zijn derhalve niet standaard te vangen onder de noemer ‘opkoopfonds’. Ja, er zijn activistische hedgefunds die als aandeelhouders de bestuursvoorzitters van grote bedrijven slapeloze nachten bezorgen, denk aan de rol van hedgefund TCI in de aanloop naar de overname van ABN Amro. Maar enige terughoudendheid bij het door elkaar gebruiken van ‘opkoopfonds’ en ‘hedgefund’ lijkt gewenst. Vraag blijft, wat een hedgefund dan wél is (althans, het type hedgefund waar ik op doel). Meer hierover in het tweede deel van deze column.
Allard Gunnink
Disclaimer
Allard Gunnink is als redacteur werkzaam voor de Beleggers Coöperatie, de beleggingssupermarkt van Nederland. Deze column is niet bedoeld als beleggingsadvies. De auteur kan posities hebben in (beleggingsinstrumenten op) onderliggende waarden die hij beschrijft.
