Met speculeren op een koersdaling is wat mij betreft niets mis, ook als dat gebeurt door geleende aandelen te verkopen in de hoop deze later tegen lagere koersen te kunnen terugkopen (‘short selling’). Maar dan wel alleen gedekt. Anders heeft het meer weg van perverse speculatie, met mogelijk desastreuze gevolgen.
Frankrijk, België, Spanje en Italië hebben een tijdelijk verbod ingesteld voor short selling van banken en verzekeraars. Directe aanleiding was de koersval van het aandeel Société Generale, dat in een paar weken tijd vrijwel in waarde halveerde. Short selling gaat dan ook veelal gepaard met enorme koersdruk, zeker als het vertrouwen op de financiële markten zo fragiel is als nu.
Vaak wordt daarbij ook nog eens een gerucht in de markt gebracht, zoals we bij de Franse bank zagen. Britse tabloids namen een fictief verhaal over de eurocrisis uit de Franse krant Le Monde serieus. Daarin bezwijkt Société Generale bijna aan de grootschalige investeringen in Grieks staatspapier en moet de Franse regering ingrijpen om een faillissement te voorkomen.
Bankrun
Toen ook gerespecteerde media zoals CNN de berichten klakkeloos overnamen, was het hek van de dam. Ondanks ontkenning van de geruchten door Société Générale kelderde de koers zoals gezegd met tientallen procenten en trok het de hele Europese bankensector met zich mee. De short sellers profiteren daarbij handig van een zelfversterkend effect: de snelle koersdalingen leiden tot paniek onder beleggers en lokken daardoor vanzelf meer verkopen uit. Vooral voor banken, die het toch moeten hebben van het vertrouwen bij hun klanten, kan dat funest zijn. Het tijdelijke verbod op short selling van een aantal Europese landen is in dat opzicht dus wel te begrijpen, want we willen natuurlijk te allen tijden een bankrun voorkomen.
De maatregelen sorteerden ook direct effect: de koersdruk op banken en verzekeraars was in één klap weg waardoor ook de gehele markt in een rustiger vaarwater is gekomen. Het is wel de vraag of het permanent aan banden leggen van short selling verstandig is. Ten eerste heeft een verbod lang niet altijd zin. Zo kon het verbod dat de VS en Groot-Brittanniëë na de val van Lehman instelden op short selling de vrije val van bankaandelen toentertijd niet tot staan brengen. Wanneer koersdalingen geen speculatief karakter hebben maar gerechtvaardigd worden door verslechterde winstvooruitzichten of zwakke vermogensposities dan biedt een verbod op short selling klaarblijkelijk weinig soelaas. Bovendien draagt short selling bij aan de liquiditeit en efficiency van markten.
Marktmanipulatie
Andere EU-landen, waaronder Nederland, alsmede de VS en Groot-Brittannië zien dan ook vooralsnog niets in een verbod op short selling, althans zolang dat maar niet gepaard gaat met het verspreiden van geruchten. Wat meer kans maakt is een Europees verbod op naked short selling. Bij deze ongedekte vorm van shorten gaat de speculant nog een stap verder door aandelen te verkopen die niet eerst geleend zijn of zonder dat daartoe een overeenkomst is gesloten. De speculanten hebben dan niet de intentie om de stukken binnen de standaardtermijn van drie dagen te leveren, maar willen alleen de koers de grond in jagen en daarvan profiteren.
Deze vorm van marktmanipulatie is sinds de kredietcrisis in de VS verboden en Duitsland pleit nu ook voor een verbod in Europa. Dat is wat mij betreft een goede zaak. Naked short sellers kunnen de markt in theorie overspoelen met virtuele aandelen, met een verwoestende neerwaartse kracht op het betreffende aandeel als gevolg. Dit kan bedrijven en zelfs hele landen in de vernieling brengen. En dat kan nooit de functie zijn van de financiële markten.
Jochem Baalmann
Beleggingsadviseur
www.indexus.nl
Indexus is een onderdeel van Nyenburgh Vermogensbeheer
Dat de banksters last hebben van short selling hebben ze aan zichzelf te danken. Een gezond bedrijf wordt niet aangevallen, maar een casino wel!!