Het aandeel van de online aankopen in de VS is in 2020 gestegen tot meer dan 20 procent van de totale detailhandelsverkopen, en volgens de laatste cijfers was dat in december zelfs 23,4 procent. Wereldwijd wordt verwacht dat de online verkoop tegen 2023 zal stijgen tot een duizelingwekkende 6,5 biljoen dollar per jaar. Maar hoe zit het met de CO2-voetafdruk van dit bedrijfsmodel?
Na het uiteenspatten van de dot.com-zeepbel, toen het internet nog in de kinderschoenen stond voor de consument, zat de online kleinhandel bij een paar pioniers zoals Amazon of Ebay. De toegangsdrempel voor retailers was toen hoger en velen maakten uitsluitend gebruik van deze grote platformen.
Vandaag de dag is het makkelijker – en minder duur – om producten te verkopen in uw eigen online winkels. Oplossingen voor betalingsverwerking, webwinkels, warehousing, corporate design en reclame op sociale media zijn nu eenvoudig en goedkoop op te zetten. Tegenwoordig maken meer bedrijven gebruik van hun eigen marktplaatsen. Getuige de pionier Zalando: mode kan met succes worden verkocht via vooraf geselecteerde content en coherente campagnes op het eigen platform. We zien ook marktplaatsen ontstaan voor leaseauto’s, apotheekartikelen, voorgeschreven medicijnen of zelfs meubilair; elk afgestemd op de behoeften van zowel het product als de klant.
De groei van de industrie, versneld door Covid-19, heeft ook de aandelenkoersen van e-commerce bedrijven in 2020 opgedreven, zoals Amazon, Zalando, Shopify, Zur Rose, Shop Apotheke, MercadoLibre en Meituan Dianping, waarvan sommige met meer dan 100 procent zijn gestegen. De koers van Alibaba kwam eind vorig jaar onder druk te staan door de beursgang van dochteronderneming ANT. De kernactiviteit, online retailing, bleef echter sterk groeien met 30 procent per jaar en zou de komende jaren een opwaarts potentieel moeten blijven hebben.
Naast deze klassieke online retailers zijn er ook bedrijven die zelf geen goederen verkopen op het internet, maar indirect deelnemen aan de hausse. PayPal werd altijd al beschouwd als de “gouden standaard” voor online betalingen. Met elk jaar dat e-commerce groeit, neemt ook de omzet van de betaaldienstverlener toe. Hetzelfde geldt voor Adobe, de softwareprovider voor grafisch ontwerp, planning en vormgeving, die onmisbaar is geworden op het gebied van online reclame. De laatste jaren heeft bijna geen enkel ander bedrijf zijn omzet zo sterk en gestaag kunnen verhogen als Adobe. De beurs heeft dit succes ook erkend met een waardering van 230 miljard dollar.
Hoe schadelijk is e-commerce voor het milieu?
Alleen al in Duitsland worden er dagelijks meer dan 5 miljoen pakketten via internet besteld en dat is een stijgende trend. Gemiddeld wordt elk zesde pakket teruggestuurd en deze retours genereren een hoge CO2-uitstoot. Maar hoe schadelijk is e-commerce eigenlijk voor het milieu en welke factoren hebben een significante invloed op de ecologische voetafdruk?
Het Öko-Institut in Berlijn, een van Europa’s toonaangevende wetenschappelijke adviesbureaus voor het vormgeven van een duurzame toekomst, heeft in een casestudy de CO2-voetafdruk van de online aankoop van een paar sportschoenen in een grote stad onder de loep genomen, met een aantal verrassende resultaten.
- Productie. Voor de fabrikant die zijn sportschoenen bij een groothandelaar aflevert, is er vrijwel geen verschil tussen een online of een winkelverkoop. In beide gevallen gebeurt de levering meestal per schip of vliegtuig en vervolgens door transportbedrijven met dieselvrachtwagens.
- Bestellen. Bij de online verkopen zijn er iets meer kooldioxide-emissies voor de stroomvoorziening van de servers, de afhandeling in het distributiecentrum en het gebruik van de pc van de klant bij het bestellen. Tot op dit punt is de voetafdruk voor een paar schoenen echter beheersbaar door de grote schaalvoordelen van de levering voor beide distributiekanalen. De levering van pakketten voegt 230 g toe aan het totaal. Kledingstukken hebben echter de hoogste retourpercentages met ongeveer 0,7 retours per verkocht artikel. Dit betekent dat verpakkingen en retours gemiddeld nog eens 250 g CO2 genereren.
- Verkoopruimte. De online verkoop heeft een duidelijk voordeel. Er zijn geen verkoopruimtes nodig die van elektriciteit en warmte moeten worden voorzien. Dit schat het Öko-Institut in op 1 kg CO2 per paar verkochte schoenen. Zelfs als we rekening houden met het hoge gemiddelde aantal retours, wordt er online slechts ongeveer 919 g CO2 geproduceerd, terwijl er bij het shoppen in de winkelstraat ongeveer 1.270 g wordt geproduceerd.
- Transport van de klant / pakketbezorging. De afsluitende bevindingen van de studie zijn desastreus voor de detailhandel in de winkelstraten, omdat er ook rekening moet worden gehouden met het traject van de klant, met behulp van een gemiddeld transportmiddel. In een grotere stad gebeurt dit hetzij te voet of met de fiets, het openbaar vervoer, of de auto. Wie een auto gebruikt, produceert nog eens 2 kg CO2 bij een gemiddelde rit van vier kilometer. Op het platteland daalt het percentage voetgangers en fietsers tot bijna nul. Bij een landelijke reis van 15 kilometer stijgt de CO2-uitstoot tot meer dan 7 kg. Hoewel pakketbezorging ook buiten de bebouwde kom meer uitstoot oplevert, is het emissieaandeel van een pakket in een bestelauto die honderden pakketten vervoert vrijwel verwaarloosbaar. Ter vergelijking: in de stad is een levering goed voor slechts 230 g CO2 per pakje. Om de uitstoot aanzienlijk te verminderen, wordt de consument daarom aangeraden om gebruik te maken van bus, trein of fiets en, indien mogelijk, te verhuizen naar een grote stad. Niet alleen wordt de persoonlijke CO2-voetafdruk positief beïnvloed door kortere ritten naar het werk en de winkel, maar we zien ook een lagere uitstoot als gevolg van de bezorging van online aankopen. In andere delen van de wereld is het uitstootnadeel van winkelstraten nog groter. In de VS wordt bijna al het winkelen met de auto gedaan en bovendien ligt het gemiddelde benzineverbruik van de auto’s daar hoger.
Ondanks dit alles mag de mogelijkheid om meerdere aankopen te combineren niet worden uitgesloten. De casestudy van het Öko-Institut heeft betrekking op de aankoop van kleding, de productcategorie met de hoogste retourpercentages. Hoewel de aankoop van kleding, gereedschap of elektronica nu relatief vaak voorkomt, zijn online aankopen van voedsel voor veel mensen nog steeds onbekend terrein. We kunnen ervan uitgaan dat de retourpercentages hier bijna nul zouden moeten zijn en het besparingspotentieel voor de uitstoot is ook aanzienlijk. Het gebruik van één enkel transportmiddel voor leveringen aan 30 huishoudens zou een geschatte 15 privé-autoreizen kunnen vervangen. Bovendien zou het aantal supermarkten die hun goederen gedurende 15 uur per dag uitstallen, verminderd kunnen worden.
Combinatie van positief rendement en kleinere CO2-voetafdruk
Qua CO2-voetafdruk kan het de moeite waard zijn om open te staan voor nieuwe winkelconcepten. De elektrificatie van bestelwagens is deels al begonnen en verloopt waarschijnlijk sneller dan met de auto van de doorsnee persoon. Ten slotte bieden de toenemende capaciteitsbenutting en de kortere leveringsroutes nog meer CO2-besparingspotentieel voor de onlinedetailhandel.
Kortom, we kunnen stellen dat beleggers niet alleen een positief rendement kunnen behalen door gericht te beleggen in e-commerce bedrijven, maar dat zij in combinatie met een duurzaamheidsfocus ook de CO2-voetafdruk op een gerichte manier positief kunnen ondersteunen.
Auteur: Jan-Christoph Herbst, Portfolio Manager van MainFirst Global Equities Fund, MainFirst Global Equities Unconstrained Fund & MainFirst Absolute Return Multi Asset
