De schokgolven op de financiële markten maken steeds meer slachtoffers. De meest recente ontwikkelingen zijn een ontslaggolf in de oliesector, ontkoppeling Zwitserse frank van de euro, forse trading-verliezen bij financiële instellingen en een vlucht in obligaties en goud. De chaos is compleet en de ontknoping nadert. De ontwikkelingen op de financiële markten groeien naar een climax toe.
De voorzitten van de SNB, Thomas Jordan, heeft herhaaldelijk gezegd dat de koppeling met de euro voor altijd is en dat hij bereid is met ‘ongelimiteerde hoeveelheden geld’ deze koppeling te ondersteunen. Afgelopen week gooide hij de handdoek in de ring.
Het belangrijkste wat beleggers afgelopen week geleerd hebben is dat je een centrale bankier nooit op zijn blauwe ogen mag geloven. Centrale banken proberen ons steeds te doen geloven dat zij sterker zijn dan de financiële markten.
De SNB, de bankier van het Zwitsers bastion, heeft aangetoond dat uiteindelijk de markt de baas is. Het vertrouwen van de financiële marken in de ‘hoeders’ van ons financieel systeem hebben een flinke deuk opgelopen. Het systeem kraakt in haar voegen door een economische oorlog in grondstoffen en een valutaoorlog.
Kettingreactie
Vele analisten zijn van mening dat de SNB heeft geblunderd door de ontkoppeling en daardoor de Zwitserse economie in een recessie raakt. Wel om te beginnen heeft de SNB geblunderd door ooit een koppeling te introduceren. Kunstmatige ingrepen werken uiteindelijk altijd averechts. Je bestrijdt de symptomen, maar onderhuids woekert het probleem door.
De Zwitserse economie zal een klap te verwerken krijgen maar zal uiteindelijk er sterker uitkomen. Spekkoper is voorlopig de Zwitserse bewoner met franken op zijn bankrekening. Als de Zwitser boodschappen doet buiten de landsgrenzen of bijvoorbeeld een vakantiehuis koopt in Spanje is hij ruim 20% goedkoper uit.
Een valuta moet een weerspiegeling zijn van de kracht van een economie, zoals de Zwitserse frank aantoont, en niet gebruikt worden als speelbal om export in te pikken van andere landen. Dat leidt tot een kettingreactie waarbij ieder land zijn ‘concurrentie’ probeert af te troeven. In een valutaoorlog zijn er net zoals in een echte oorlog geen winnaars alleen maar verliezers.
De valutaoorlog door de centrale banken is gestart omdat er niet genoeg groei is in de wereld om aan al de schuldverplichtingen te voldoen. Door een valuta te verlagen wil men de export een impuls geven en de inflatie aanwakkeren.
Probleem is natuurlijk dat als de concurrentiepositie van een land verbetert dit ten koste gaat van de export van een ander land. Als de mondiale economische groei bijvoorbeeld op een gegeven moment nul is, verschuift de handel alleen maar van het ene land naar het andere land. Per saldo schiet de wereldeconomie er dan dus niets mee op.
Bazooka
Door de negatieve rente als gevolg van de valutaoorlog en de stimulaties van de centrale banken neemt de bestedingskracht van inwoners van landen af die een positieve spaarquote hebben. Men teert in op inkomsten van spaargelden waardoor er minder te besteden is. De daling van een valuta heeft dan dus een negatief effect op de groei van een land.
Ik moet een uitzondering maken voor de VS. Amerikanen zijn gewend om op krediet te leven, waardoor bovengenoemd negatief effect dus wegvalt. Maar Europa en Japan zijn per saldo spaarlanden waarin dit negatieve effect wel degelijk aanwezig is.
Dit verklaart dan ook waarom QE in Amerika een redelijk succes is en waarom Japan al decennia worstelt met recessies en deflatie. Europa is vergelijkbaar met de Japanse situatie en daarom zal de bazooka van Draghi vrijwel geen effect hebben om de groei te stimuleren.
De Zwitserse bank wordt verguisd door de financiële markten. Het is niet goed te praten dat lange tijd stug is vol gehouden om de koppeling oneindig aan te houden. Maar het is bewonderenswaardig dat de SNB erkent dat het aanhouden van de koppeling onhoudbaar is en niet tegen beter weten in de kredietwaardigheid van haar land in gevaar wil brengen.
Ik hoop dat als Draghi, als zijn bazooka terugslaat en hij zijn fout inziet, hij ook zo moedig is als SNB-voorzitter Thomas Jordan en noodzakelijke acties neemt om erger te voorkomen. Inmiddels plunderen de Grieken hun spaarrekeningen, vooruitlopend op de verkiezingen, om te voorkomen dat hun geld mogelijk (deels) wordt geconfisqueerd. De chaos op de financiële markten is compleet en nadert een ontknoping.
Start met Automatisch Beleggen
Aandelenstrategen bij Morgan Stanley verlagen hun aanbeveling voor Amerikaanse aandelen.
Traditioneel kijken financiële instellingen aan het begin van het nieuwe jaar in de kristallen bol en geven ze hun economische verwachtingen voor de komende 12 maanden.
Beleggers maken zich zorgen over een bull trap, want de rode kaars van gisteren op de DAX ziet er in ieder geval niet goed uit.
De Britse beurslegende Jeremy Grantham waarschuwt in een brief voor buitensporige overdrijvingen.
