“Staatsobligaties werden lang als een ‘veilige haven’ beschouwd, maar hebben de afgelopen maanden recordverliezen geleden,” zegt Volker Schmidt, Senior Portfolio Manager bij Ethenea Independent Investors S.A. Europese investment-grade obligaties hebben alleen al in de eerste zes maanden van dit jaar een gemiddelde van meer dan 13 procent verloren. De rente op 2-jaars Amerikaanse staatsobligaties is sinds het begin van het jaar zelfs verviervoudigd van 0,75 procent tot meer dan 3 procent.
Het einde van het monetaire beleidsantwoord op de crisis
Als gevolg van de door Corona veroorzaakte economische inzinking verlaagden bijna alle centrale banken de rente tot of nabij 0 en kochten zij obligaties in recordvolumes, aldus Schmidt: “Het daaropvolgende herstel van de wereldeconomie, de volledige werkgelegenheid en de stijgende inflatiecijfers brachten de Fed ertoe haar beleid in de tweede helft van 2021 te wijzigen.” Eerst verminderde de Fed haar obligatieaankopen om ze in maart 2022 volledig te beëindigen. Sinds juni heeft ze haar posities in staatsobligaties en door hypotheken gedekte obligaties afgebouwd. Voor deze enorme hoeveelheid staatsobligaties zullen nieuwe beleggers moeten worden gevonden. De omslag van de Fed van koper naar verkoper van staatsobligaties is niet bevorderlijk voor de veilige haven-status van staatsobligaties.
De ECB voert een soortgelijk beleid, maar met een vertraging. Haar obligatieaankopen zullen in juli niet langer doorgaan en de eerste renteverhoging zal in dezelfde maand volgen. ” De ECB worstelt alleen met het afbouwen van haar opgebouwde obligatiebezit. Volgens haar officiële verklaringen moeten vervallende middelen ten minste tot eind 2024 opnieuw worden belegd. Misschien verandert de ECB tegen die tijd haar mening en beleid volledig,” speculeert Schmidt.
Inflatie blijft hoog
De rente op 2-jarige Amerikaanse staatsobligaties bedraagt nu meer dan 3 procent en op 10-jarige obligaties ligt de rente rond de 3,25 procent. Dit in tegenstelling tot de inflatie in de VS, die in mei voor de derde maand op rij boven de 8 procent ligt. “Dit is mijlenver verwijderd van de inflatiedoelstelling van de Fed van 2 procent inflatie op jaarbasis”, legt de fondsbeheerder uit. “Het bestrijden van de inflatie is dan ook de verklaarde primaire doelstelling van de Amerikaanse centrale bank.” Daarom had de Federal Reserve in juni ook een duidelijk signaal gegeven door de rente met 0,75 procent te verhogen en verdere massale renteverhogingen aan te kondigen. Zelfs als de inflatie gedurende de rest van het jaar zou vertragen, dan zou ze nog steeds meer dan 6% bedragen, aldus Volker Schmidt. Bijgevolg zal de Fed haar belangrijkste rentetarief tegen uiterlijk eind 2022 verhogen naar ongeveer 3 procent.
“Daarom denken we dat verdere verliezen op beleggingen in Amerikaanse staatsobligaties waarschijnlijk zijn tegen het einde van het jaar, hoewel niet in dezelfde mate als de afgelopen maanden,” zegt Schmidt.
In Europa is de situatie vergelijkbaar. De inflatie in de eurozone ligt op 8,1 procent en daarmee net boven de doelstelling van de ECB. De rendementen zijn aanzienlijk gestegen, zegt hij, zelfs de rendementen op 2-jarige Duitse staatsobligaties liggen nu rond de 1 procent, na -0,8 procent afgelopen zomer. “Hoewel het grootste deel van de verliezen nu is gerealiseerd, verwachten we nog steeds verdere, lichte verliezen voor euro-obligaties,” voegde Dr Schmidt eraan toe.
Het “veilige haven”-potentieel van obligaties
Eind februari had de Russische inval in Oekraïne staatsobligaties aan kortetermijnwinsten geholpen en daarmee aangegeven dat het veiligheidsaspect voor beleggers altijd een beleggingsmotief kan zijn. Ook het woord “recessie” duikt de laatste tijd weer vaker op in economische commentaren – net als de vermelding van een mogelijke beleidsfout van de Fed om de rente toch sterk te verhogen. “Deze berichten kunnen bij beleggers de behoefte aan veiligheid vergroten en de vraag naar Amerikaanse 10-jaars schatkistobligaties aanwakkeren,” legt Dr Schmidt uit.
In het geval van een economische neergang zou de Fed geconfronteerd kunnen worden met het dilemma van een aanhoudend buitensporige inflatie in combinatie met banenverlies. “Powell heeft nu ook duidelijk gemaakt dat de Fed in dat geval prioriteit zal geven aan inflatiebestrijding”, aldus de fondsbeheerder. Na een verhoging van de centrale bankrente naar 3 procent zal de Fed echter waarschijnlijk voorlopig pauzeren en afwachten. Vanaf een niveau van 3,5 procent zouden 10-jarige Amerikaanse staatsobligaties ook weer een ‘veilige haven’ zijn met een vrij beperkt verliespotentieel en een aantrekkelijke coupon. “Wij denken echter dat voor beleggers het veiligheidsaspect pas echt overtuigend zal worden na een voltooide renteverhoging door de centrale banken in de VS, vooral als de recessievrees toeneemt.”
In de eurozone gelden Duitse staatsobligaties als veilige havens. De rente op 10-jarige Duitse staatsobligaties ligt momenteel rond de 1,6%. “Het potentieel voor koersstijgingen, zelfs in het geval van een dreigende recessie, is aanzienlijk lager dan voor hun Amerikaanse tegenhangers, aangezien we een terugkeer van de negatieve rentefase uitsluiten,” zegt Schmidt. “Duitse staatsobligaties onderscheiden zich door hun schaarste en het veel lagere niveau van de staatsschuld.”
Houdbaarheid van de schuld onder de loep
Op de lange termijn weegt de houdbaarheid van de schuld enorm op de status van staatsobligaties als een “veilige haven”. Door de enorme wereldwijde toename van de overheidsschulden zal de herfinanciering van de enorme schuldenberg steeds duurder worden met permanent hogere rendementen. Dat zal wegen op de overheidsbegrotingen, zij het alleen op de zeer lange termijn.
“Volgens berekeningen van het Congressional Budget Office in de VS zullen de netto rentebetalingen in de komende twee tot drie jaar licht dalen tot minder dan 1,5% ten opzichte van het bruto nationaal product, maar vervolgens stijgen tot 8% in 2051,” legt Schmidt uit. Het beeld is nog somberder wanneer men de netto- rentebetalingen relateert aan de totale overheidsuitgaven. Deze zouden in dezelfde periode stijgen van 8 % tot meer dan 30 %.
“Als om deze reden twijfels ontstaan over het vermogen en de bereidheid om bestaande schulden te herfinancieren, dan komt de status van ‘veilige haven’ ernstig in het geding. Dat heeft de crisis van de overheidsschulden in Europa zo’n 10 jaar geleden op ondubbelzinnige wijze aangetoond”, aldus de fondsbeheerder. “Wij twijfelen niet aan het vermogen van de VS om op enig moment te herfinancieren, ook al lijkt de wil daartoe soms te ontbreken.” Regelmatig wordt de solvabiliteit pas op de valreep veiliggesteld door de nodige compromissen te sluiten, als gevolg van partijpolitieke machtsspelletjes. Daarnaast heeft de Amerikaanse staat als emittent pas sinds 2011 een “AA+” rating. “Bij ETHENEA zijn we er echter zeker van dat de VS ook in de toekomst te allen tijde aan haar verplichtingen zal blijven voldoen en dat Amerikaanse Treasuries daarom het potentieel van een “veilige haven” zullen blijven behouden.”
In de eurozone is er geen reden om te twijfelen aan de wil om schulden te betalen, aldus Schmidt, ook al heeft de overheidsschuldencrisis van 10 jaar geleden de solvabiliteit van veel Europese staten in twijfel getrokken. “Obligaties van de perifere landen zoals Italië, Spanje en Portugal zijn al lang geen ‘veilige haven’ meer en zullen dat in de nabije toekomst ook niet worden”. Zij zouden profiteren van een communautarisering van de schuld in de eurozone. Voor Duitse staatsobligaties geldt precies het tegenovergestelde. “Zolang dit niet gebeurt, zullen Duitse staatsobligaties de ‘veilige haven’ van Europa blijven”, aldus Schmidt.
Start met Automatisch Beleggen
Het succes van een belegging op de aandelenmarkt hangt vaak maar af van een paar dagen in een heel decennium.
Gezien de sancties van het Westen is het onzeker of Rusland zijn schulden in het buitenland zal terugbetalen. Internationale investeerders moeten voorbereid zijn op wanbetalingen.
Sinds kort hou ik me ook bezig met spiritualiteit. Het lijkt er op dat het ver van beleggen afstaat, maar er zijn treffende overeenkomsten.
De Fed zal de rente tot 2023 niet verhogen. De Amerikaanse langetermijnrendementen zullen echter tegen het einde van het jaar stijgen en dat zal een impact hebben op de duratie van obligatieportefeuil...
