Afgelopen weekeinde begon het mis te gaan in Oekraïne. Gemaskerde en Russisch sprekende mannen bezetten overheidsinstellingen in verschillende steden in het oosten van dit land. Zij eisten vervolgens lossere banden met de hoofdstad Kiev en meer toenadering tot Moskou. President Poetin zegde de bezetters steun toe. Hij verklaarde, dat Rusland zich te allen tijde het recht voorbehoudt in te grijpen mocht Kiev proberen de bezetters hardhandig te verjagen.
De oplopende spanningen in het oosten van Oekraïne vertaalde zich in een stijgen van de prijs voor een vat Brentolie. Op maandag 14 april steeg de prijs naar een niveau van $ 108,35. Zodoende naderde die prijs de bovenkant van de bandbreedte, waarbinnen de prijzen zich gemiddeld bewogen hebben over een periode van 30 dagen. De bovenkant bedraagt $ 109,40. Komt de prijs daarboven uit, dan liggen verdere stijgingen in het verschiet. Op woensdag 16 april was dat al het geval.
De kans op verdere stijgingen is reëel nu er op woensdag 15 april op verschillende plaatsen gevechten uitgebroken zijn tussen separatisten en ordetroepen uit Kiev. Volgens Moskou dreigt het land naar een (burger)oorlog af te glijden en Poetin heeft al op hoge toon getelefoneerd met mevrouw Merkel en een bijeenkomst van de Veiligheidsraad geëist.
Dat op zich klinkt uiteraard dreigend, maar veel zal daarbij afhangen van de opstelling van het westen en van met name van Europa. Het kan niet anders, dan dat eventueel Russisch geweld in zijn buurland Westerse hoofdsteden zal dwingen niet alleen in woorden, maar ook met daden stelling te nemen. Dat zou kunnen betekenen, dat Europa en de VS Rusland zware economische sancties gaan opleggen à la Iran. Het Westen zou Rusland het zwaarst kunnen treffen door een energieboycot in te stellen. Rusland is na de VS en Saoedi Arabië de grootste olieproducent ter wereld en de grootste producent van gas. Energie is op dit moment het enige succesvolle exportproduct. Energie is goed voor 70% van de Russische export. Tussen 80% en 85% van die energie-exporten gaan naar de Europese Unie. Inkomsten uit deze exporten vormen ongeveer 50% van de inkomsten van de Russische staat. Bedrijven als Gazprom of Lukoil zouden zwaar getroffen worden door een Europese boycot.
Helaas is er sprake van een wederkerige afhankelijkheid. Europa is voor 30% van zijn gasvoorziening afhankelijk van Russische pijpleidingen naar het Westen. Los daarvan stromen dagelijks ruim 3 miljoen vaten Russische olie naar het westen en ook nog eens ruim één miljoen vaten geraffineerde olieproducten. Europa heeft dankzij de zachte winter grote voorraden energie kunnen opbouwen, maar een boycot zal die doen verdwijnen als sneeuw voor de zon. Volgens Goldman Sachs bedragen de voorraden amper acht weken. Er is veel politieke moed voor nodig bij een dergelijke afhankelijkheid de leverancier te gaan boycotten.
Figuur 3 Russisch gas stroomt naar Europa
Optimisten wijzen erop, dat de kwetsbaarheid van Europa minder is dan het lijkt. Volgens het Internationaal Energie Agentschap is de productie van OPEC voor de vijfde maal in zeven maanden gedaald. In maart daalde de productie met 890.000 vaten per dag en Saoedi Arabië bezit nog een overcapaciteit van 2,75 miljoen vaten per dag. Niets aan de hand dus, zo lijkt het. Maar schijn bedriegt. De grote Westerse raffinaderijen gaan op heel korte termijn weer grote bestellingen plaatsen. Aan die wens kunnen producenten niet of nauwelijks voldoen, zeggen ingewijden. Daardoor zal er prijsdruk blijven. Mocht de EU dapper besluiten tot een energieboycot van Rusland, dan zal de prijsdruk op de wat langere termijn alleen maar toenemen en royaal uitstijgen boven $109,40.
Daar komt nog iets bij. Europa is herstellende van de diepste crisis in bijna 100 jaar. Er moet heel wat gebeuren willen politieke leiders dit herstel in de waagschaal stellen voor een onafhankelijk Oekraïne. Het heeft er alle schijn van dat Poetin hierop speculeert en denkt zijn gang te kunnen gaan. Een boycot zal bovendien ongetwijfeld Russische reacties uitlokken en dat kan veel pijn gaan doen. Heel veel grote bedrijven hebben sinds 1989 grote belangen opgebouwd in dat land. Het meest kwetsbaar is misschien wel de energiesector. Nagenoeg alle oil majors hebben belangen opgebouwd in de Russische olie- en gassector. De meest kwetsbare partij is waarschijnlijk BP, gevold door Royal Dutch Shell. Feitelijk is echter elke sector van belang, kwetsbaar voor Russische tegenmaatregelen. Pas als het westen daadwerkelijk het wapen van de boycot in alle ernst gaat toepassen, pas dan zullen energieprijzen door het dak gaan.
Figuur 4 Prijsstijgingen nog beperkt
Gratis nieuwsbrief
INVINCO biedt wekelijks tips voor beleggers. Schrijf u nu vrijblijvend in op hun gratis nieuwsbrief.
Dit is een opinie van Invinco GmbH en het mag niet worden opgevat als beleggingsadvies of uitnodiging om te gaan beleggen. In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst.
