De toekomst van duurzaam beleggen hangt af van de manier waarop de wereld omgaat met de schaarste aan grondstoffen. Dat was een van de belangrijkste boodschappen van grondstoffenexpert Fraser Thompson van het McKinsey Global Institute op het RobecoSAM Forum in Zürich.
Het veranderende grondstoffenlandschap
Fraser Thompson windt er geen doekjes om. Als overheden, bedrijven en beleggers succesvol willen inspelen op toenemende schaarste aan grondstoffen, zullen zij hun aanpak ten opzichte van natuurlijke hulpbronnen drastisch moeten heroverwegen, zegt hij.
Gewapend met een aantal opmerkelijke statistieken liet de uitbundige Australiër het publiek, bestaande uit ruim 170 beleggers en vertegenwoordigers van bedrijven, weten dat het veranderende landschap rond moeilijker te verkrijgen grondstoffen belangrijke nieuwe kansen en risico’s creëert.
IJzererts – een grondstof voor het maken van staal dat zijn weg vindt in de bouw van veel infrastructuur wereldwijd – is sinds de eeuwwisseling 332% in prijs gestegen als gevolg van de snelgroeiende vraag van opkomende landen in combinatie met een krap aanbod. De koperprijs is 300% gestegen, ook grotendeels door de onverzadigbare Chinese vraag. En de landbouwsector is beïnvloed door een combinatie van een snelgroeiende vraag naar voedsel, brandstof en veevoer, en ongunstige weersomstandigheden. Hierdoor zijn de graanprijzen sinds 2000 circa 183% gestegen.
De vraag zal in de toekomst waarschijnlijk net zo groot blijven: de komende 20 jaar kunnen tot drie miljard mensen gerekend worden tot de wereldwijde consumentenklasse. De meeste extra vraag zal komen van opkomende markten. In 2025 zal bijna de helft van alle wereldwijde BBP-groei afkomstig zijn van slechts 440 steden.
Exploderende vraag
“Tot 2000 daalden de prijzen van hulpbronnen; sinds de eeuwwisseling stijgen ze alleen maar,” zegt Fraser. “In het verleden waren de dalende prijzen het gevolg van innovatie en de beschikbaarheid van grote, goedkope voorraadbronnen. Hoewel de natuurlijke hulpbronnen nog niet opraken, lijkt het aanbod nu steeds minder goed in staat om snel in te spelen op wijzigingen in de vraag. Het is namelijk duurder om toegang te krijgen tot nieuwe reserves.
“Er is daarom een wereldwijde doorbraak nodig in de productiviteit van grondstoffenwinning, zoals die tijdens de eerste industriële revolutie plaatsvond met de introductie van de stoommachine van James Watt.”
De ontbrekende schakel
Het beheer van bestaande hulpbronnen vereist een meer geïntegreerde denkwijze, zegt Fraser. “De grondstoffen die voor verschillende processen worden gebruikt, zijn onderling met elkaar verbonden: water is nodig voor delfstofwinning terwijl 2% van de landbouwgrond wordt gebruikt voor de productie van biobrandstoffen,” zegt hij.
“Deze schakel wordt vaak over het hoofd gezien. Aangezien de productie van olie steeds meer offshore plaatsvindt in plaats van onshore, wordt er per olievat vier keer zoveel staal verbruikt. Dit vereist toegang tot ijzererts, terwijl 40% van deze grondstof uit gebieden komt met een groot tekort aan water. De vraag is: hoe gaan ondernemingen om met dergelijke vraagstukken die niet direct betrekking hebben op hun directe toeleveringsketen?”
Portefeuilles heroverwegen
Hoe moeten beleggers zich voorbereiden op wat hij een ‘grondstoffenrevolutie’ noemt? “Ons eerste advies voor aandelenbeleggers is om de bestaande portefeuille te heroverwegen, en te bekijken hoe deze inspeelt op een aantal van deze trends,” zegt hij.
Het is voor ondernemingen essentieel dat ze zich bewust zijn van de risico’s van deze grondstoffentrend. Ze moeten hun ketenbeheer versterken en ontwrichtende bedrijfsmodellen in overweging nemen om zo in te spelen op het grondstoffenlandschap van opkomende landen, zegt Fraser.
“Een aantal ondernemingen, zoals Turntoo, een Nederlands adviesbureau dat het behoud van grondstoffen nastreeft, helpt klanten die toe willen werken naar een meer gesloten kringloop of een circulair bedrijfsmodel waarbij alle belangrijke producten worden verminderd, hergebruikt en gerecycled, en waarbij kopers van goederen leveranciers van diensten worden,” licht hij toe.
“Andere ondernemingen zijn meer gericht op het verhogen van de beschikbaarheid van bedrijfsmiddelen (asset utilization). Denk bijvoorbeeld aan motorvoertuigen die zo’n 96% van de tijd stil staan. Bedrijven zoals ZipCar en RelayRides ontwikkelden een nieuw bedrijfsmodel rond ‘car sharing’, ofwel autodelen.”
Dit kan op de lange termijn vruchten afwerpen. Bedrijven die efficiënter gebruikmaken van hulpbronnen deden het de afgelopen acht jaar gemiddeld ruim 5% beter dan de MSCI, volgens onderzoek van beleggingsfonds Osmosis.
Mogelijk grote beloningen
Beleggers die vooruitkijken en inspelen op de belangrijkste mogelijkheden op het gebied van grondstoffenproductiviteit, zouden hiervoor rijkelijk beloond kunnen worden. “Als we kijken naar de productiviteit van de grondstoffen water, energie, land en staal, biedt dit volgens ons beleggingsmogelijkheden ter waarde van USD 3 biljoen, waarvan 70% gemiddeld meer dan 10% per jaar oplevert,” zegt hij.
“We zijn beter geworden in het identificeren van bedrijfsmodellen die het landschap kunnen veranderen. De komende tien jaar zullen veel beleggers zich richten op een efficiënt gebruik van grondstoffen, wat concurrentievoordelen oplevert.”
Verrassende cijfers:
- WATER: Om te voldoen aan de verwachte vraag moet het wateraanbod de komende twintig jaar bijna 140% hoger zijn dan de afgelopen twintig jaar.
- ENERGIE: Om het olie-aanbod de komende tien jaar constant te houden, moet de wereld oliereserves die vier keer zo groot zijn als Saoedi-Arabië vinden. De helft van de huidige oliereserves bevindt zich in slechts vier landen: Iran, Irak, Saoedi-Arabië en Venezuela.
- VOEDSEL: De voedselproductie van de komende vijftig jaar moet gelijk zijn aan die van de afgelopen 10.000 jaar. Tegelijkertijd wordt ongeveer een derde van al het voedsel ergens in de keten verspild, bijvoorbeeld bij de verwerking na de oogst of door consumenten die gekocht voedsel niet opeten.
- METAAL: Circa 40% van de ijzerertsprojecten vindt plaats in regio’s met schaarse waterbronnen. Ondanks dat er vier keer zoveel geld wordt besteed aan exploratie, worden er nauwelijks nieuwe voorraden ontdekt.
Bron: Robeco
