De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China ging in juli een nieuwe fase in. Door exportrestricties in te stellen voor gallium en germanium werden grondstoffen voor het eerst ingezet als ‘wapen’. De twee metalen worden voornamelijk gebruikt voor een aantal strategisch belangrijke producten zoals elektrische auto’s, microchips en defensiemateriaal. Twee maanden later blijkt dat er sinds het ingaan van de restricties op 1 augustus helemaal geen gallium en germanium door China is geëxporteerd. Als dit een trend wordt die overslaat naar andere grondstoffen kan de energietransitie onbetaalbaar of zelfs geblokkeerd worden.
China investeert veel meer in grondstoffen dan het Westen
Over de grondstoffendominantie van China is al veel geschreven. Een vroege wake-up call voor het Westen kwam in 2010 toen China twee maanden lang geen zeldzame metalen naar Japan exporteerde vanwege een conflict in de visserij. Sindsdien investeren de Verenigde Staten en hun bondgenoten meer in mijnbouw, maar door het vervuilende karakter van de industrie veel minder dan nodig is om aan de toekomstige vraag te voldoen. Met het strategische doel voor ogen heeft China daar minder moeite mee. Volgens de universiteit van Fudan investeerde het land in de eerste helft van 2023 al meer dan $10 miljard in metalen en mijnbouw, een stijging van 131% ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder.
Europa bevindt zich in een benarde positie
Kritieke mineralen zoals koper, nikkel en lithium zijn nodig voor de productie van zonnepanelen, windturbines, elektrische auto’s en batterijen. Het uit de grond halen van grondstoffen is één ding, maar het verwerken tot bruikbare materialen is een ander. Bij batterijen bijvoorbeeld heeft China volgens Goldman Sachs maar liefst 90% van de verwerkende industrie in handen. Dit stuk van de toeleveringsketen wordt in het Westen en met name in Europa nog maar al te vaak over het hoofd gezien. Inmiddels begint het te dagen. Deze maand kondigde de Europese Unie een mededingingsonderzoek aan naar elektrische auto’s en uit China en werd voormalig ECB-baas Mario “whatever it takes” Draghi door Ursula von der Leyen aangesteld om de concurrentiepositie van Europa door te lichten.
Risico op verdere escalatie in de handelsoorlog
De impact van de exportrestricties op gallium en germanium zijn op korte termijn beperkt en bedoeld als afschrikmiddel. China op zijn beurt is afhankelijk van het Westen voor geavanceerde chipmachines van bijvoorbeeld ASML en wordt daar door de Verenigde Staten lelijk in de weg gezeten. Het lijkt er vooralsnog op dat de handelsoorlog zich steeds verder uitbreidt. Als andere grondstoffen in het conflict worden betrokken kan het de energietransitie zeer ernstig bedreigen. Tel daarbij op dat China met de toelating van Saudi-Arabië en Iran tot de BRICS-organisatie ook de banden met de grootste olieproducerende landen verder aanhaalt en het leidt geen twijfel dat beleggers het komende jaar de grondstoffenmarkten heel goed in de gaten moeten houden.
Geschreven door eToro’s marktanalist Jean-Paul van Oudheusden
