Het verhaal gaat dat een Amerikaanse minister van financiën een collega uit Europa, die klaagde over de dollar, toevoegde: it is our money, but it is your problem. Met andere woorden, bekijk het maar. Het antwoord geeft ook de wel heel dominerende positie van de Amerikaanse dollar aan op de internationale (valuta) markten. En dat terwijl tekorten van de Amerikaanse overheid torenhoog zijn en het land een immense schuldenlast torst. Het is dan ook niet vreemd dat criticasters al decennialang de teloorgang van de Amerikaanse munt voorspellen. Tevergeefs!
Maar toch, niets is eeuwig en dat geldt ook voor de almachtige internationale positie van de dollar. Wie goed kijkt, ziet al de scheurtjes. Het IMF heeft onderzoek gedaan naar de opbouw van valutareserves door centrale banken en komt tot de conclusie dat de centrale bankiers voorzichtig gaan kijken naar andere valuta’s. Zo daalde in september het aandeel van de dollar in het totaal van reserves bij centrale banken lichtjes met 0,76% naar iets onder 62%. Het aandeel van de euro bedroeg 20%. De teruggang mag geen naam hebben maar is toch veelzeggend. Het afgelopen kwartaal was de dollar verreweg de aantrekkelijkste valuta voor de belegger. Het zou dus logischer geweest zijn als het aandeel van de dollar was toegenomen in plaats van afgenomen.
De cijfers wijzen hoe dan ook de andere kant op. Centrale bankiers vermeerderden hun dollartegoeden in 2019 met 3,5%, maar de tegoeden genoteerd in renminbi namen met 17% toe en zelfs het Brexitpond deed het 8% aanmerkelijk beter.
Critici zien in deze ontwikkeling het bewijs dat centrale bankiers hiermee een statement maken tegen de bijzondere positie van de Verenigde Staten. Het zou beleidsmakers in dat land meer tot bezinning moeten brengen en niet de dollar steeds in de internationale, economische strijd werpen om hun zin door te drijven. Een man als Mark Carney, gouverneur van de Bank van Engeland, doet er nog eens schepje bovenop. Hij wijst erop, dat in de internationale handel de dollar het betaalmiddel bij uitstek is. Dat geldt ook voor de wereld van de effecten en voor de internationale valutareserves. Dat betekent in zijn ogen, dat het binnenlands economisch beleid gevolgen heeft voor het monetaire beleid elders in de wereld. Vooral de opkomende Landen blijken in de praktijk extreem gevoelig.
Dat is een onwenselijke situatie, maar niet een die van de een op andere dag grondig veranderd kan worden. Carney pleit voor een multipolair systeem, waarin bijvoorbeeld een belangrijke rol is weg gelegd voor de Chinese renminbi. Maar het duurt nog wel even, voordat de Chinese munt echt kan concurreren met de dollar.
Toch, zo zeggen ze bij Goldman Sachs, zijn de fundamenten voor de multipolaire wereld al wel geldig. De bankiers constateren dat dollarreserves in 2017 en 2018 met 4 procentpunt afnamen, maar dat vooral meer renminbi’s en Japanse Yens gekocht werden. Daar past weer wel een kanttekening bij. Vooral landen die een moeizame relatie met Washington hebben, zijn op zoek naar een alternatief voor de dollar. In 2018 waren het vooral de Russen die renminbi’s kochten. Dit jaar zijn het vooral Brazilië en Chili.
Niet alleen centrale banken gaan voorzichtig in de tegenaanval, het gaat nu bijvoorbeeld in de olie-industrie gebeuren. Nog steeds is de dollar het betaalmiddel bij uitstek, maar de euro is aan een voorzichtige opmars begonnen. Bij de Bank for International Settlement zijn ze er al van overtuigd dat de opmars van de euro de internationale slagkracht van de Verenigde Staten kan inperken. Een land als Rusland gebruikt de euro steeds vaker als alternatief in zijn contracten met Europa en China.
Dat klinkt allemaal mooier dan het is. De euro noch de renminbi kunnen in de verste verte niet tippen aan de enorme liquiditeit van de dollarmarkt. Het zal zeker nog twee decennia duren voordat euro en dollar daar maar in de buurt komen. Dat het gaat gebeuren, lijkt onvermijdelijk. In de tussentijd kunnen ontevreden landen hun reserves aanvullen met goud in plaats van dollars. Volgens the World Gold Council kopen centrale banken steeds meer goud. Het gaat om hoeveelheden die doen denken aan de Bretton Woods jaren. In die periode waren wisselkoersen gekoppeld aan goud!
Het zal overigens niemand verbazen, dat de grootste goudkopers Rusland en China zijn!
Cor Wijtvliet
Start met Automatisch Beleggen
De Turkse lira is in een vrije val geraakt. De munt blijft in waarde dalen ten opzichte van de euro en de Amerikaanse dollar.
De Turkse centrale bank schokte de financiële markten met een verrassende renteverlaging.
De edelmetalen hebben het moeilijk: zowel goud als zilver staan in de correctiestand, aan de andere kant werd de US-dollar sterker.
Wat zijn de gevolgen van de Brexit voor het Britse pond en de Britse overheidsobligaties?
