Afgelopen weekeinde zei ruim 97% van de deelnemers aan het referendum op de Krim ‘ja’ tegen de aansluiting bij Rusland. Het Westen reageerde, zoals te verwachten was, met verbale verontwaardiging. Zowel De VS als de Europese Unie troffen sancties tegen een reeks hoge Russische beleidsmakers en dreigden met verdergaande stappen.
Er heerste echter rust op de internationale financiële markten. Eigenlijk verloopt alles volgens plan. De Krim kiest, zoals verwacht voor Rusland. Europa en de VS kiezen voor sancties die Rusland economisch niet echt pijn doen en voornamelijk een symbolische waarde hebben. De opluchting is af te lezen aan een reeks van prijsbewegingen. Zo waren de prijzen voor olie en gas in de aanloop naar het referendum omhoog geschoten. De gasprijs in Europa was sinds het begin van de crisis met 3,6% gestegen en de prijs voor een vat Brentolie was op 14 maart, de vooravond van het referendum, met 1,1% gestegen. Na het bekend worden van de uitslag van het referendum, begonnen prijzen zich in een omgekeerde richting te bewegen.
Natuurlijk gelooft niemand, dat het spel rond de Krim en Oekraïne definitief gespeeld is. De politieke spanningen zullen waarschijnlijk nog maanden en misschien nog wel enkele jaren aanhouden. Eén ding staat echter al vast. Het Westen zal in ieder geval geen overhaaste en zeker geen domme dingen doen. Trouwens, daar is zeker de Europese Unie intern te verdeeld over. Dat bleek alweer tijdens de bijeenkomst van de ministers van buitenlandse zaken op maandag 15 maart. Landen als Polen en de Baltische Staten, die geen goede herinneringen hebben aan de Russische overheersing tot 1989, wilden verder reikende sancties treffen dan bijvoorbeeld een land als Finland. Dat leunt voor zijn economie en exporten zwaar op Rusland. Het Verenigd Koninkrijk ziet het liefst helemaal geen sancties. Het land is bang voor een exodus van Russische miljardairs uit de City.
Het zijn juist deze uiteenlopende belangen van de individuele lidstaten, die verdergaande economische sancties min of meer uitsluiten. Toch valt in Brussel te beluisteren, dat de EU zware economische sancties zou overwegen. Volgens sommigen zou de EU overwegen de Russische export van energie te treffen, als dat land de territoriale integriteit van Oekraïne gaat aantasten. Dat klinkt heel dapper, maar in Brussel is men zich er terdege van bewust, dat een boycot van Russische energie Europa zwaar kan treffen. Europa leunt voor haar energiezekerheid zwaar op Rusland. Meer dan 30% van het benodigde gas komt uit Rusland. Los daarvan stromen dagelijks ruim 3 miljoen vaten Russische olie naar het westen en ook nog eens ruim één miljoen vaten geraffineerde olieproducten. Er is veel politieke moed voor nodig bij een dergelijke afhankelijkheid de leverancier te gaan boycotten.
Ongeveer 50% van het benodigde gas voor Europa komt via Oekraïne, maar naar het zich laat aanzien stroomt het gas nog steeds ongehinderd van oost naar west. Daar zijn goede redenen voor op te sommen. Oekraïne waakt er wel voor om de Russen onnodig voor het hoofd te stoten en hen zo een alibi te verschaffen om het land militair aan te pakken. De Russen op hun beurt hebben er ook weinig belang bij de gaskraan dicht te draaien. Hun economie zit alweer enkele jaren het slop. Eigenlijk is energie het enige exportproduct waar ze nog iets aan verdienen. Als het even kan, moeten de exporten daarom doorgang vinden.
Figuur 2 Goudprijs blijft gestaag stijgen
Toch zou het veel te ver gaan te beweren, dat alles koek en ei is. Dat blijkt wel uit de beweging van de goudprijs. De prijs van goud is in dit jaar voortdurend gestegen en aan de vooravond van het referendum bereikte het zelfs het niveau van $ 1392,60. Dat prijsniveau is in meer dan zes maanden niet meer gezien. Voor veel beleggers is voorzichtigheid nog steeds troef in een wereld waar onzekerheid troef is. Niet alleen zijn er politieke spanningen rondom de Krim, maar er is groeiende twijfel over de kracht van de economieën van de VS en China. Er lijkt niet zo veel meer voor nodig om de prijs door de barrière van $ 1400 heen te stoten.
Maar wat als zaken echt mis gaan lopen. De kans dat Europa in een nieuwe wereldoorlog gerommeld wordt, zoals in 1914, lijkt gering. Toch is niet uit te sluiten dat spanningen in die regio naar een kookpunt gaan. Dinsdagochtend riep de regering in Kiev haar resterende troepen op de Krim op om verzet te bieden tegen de Russen. De oproep kwam nadat Russische troepen het Oekraïense marinehoofdkantoor in Sebastopol zonder slag of stoot hadden overgenomen.
De oproep van Kiev kan het begin zijn van een glijdende schaal. Oorlogsgeweld op de Krim kan heel gemakkelijk overslaan naar het oosten van Oekraïne, waar een grote Russische minderheid woont. Het zijn dit soort omstandigheden, waardoor de vlam in de pan kan slaan.
Het kan niet anders, dat eventueel Russisch geweld in zijn buurland Westerse hoofdsteden zal dwingen niet alleen in woorden, maar ook met daden stelling te nemen. Dat zou kunnen betekenen, dat Europa en de VS Rusland zware economische sancties gaan opleggen à la Iran. Europa zou Rusland het zwaarst kunnen treffen door een energieboycot in te stellen. Rusland is na de VS en Saoedi Arabië de grootste olieproducent ter wereld en de grootste producent van gas. De Russen exporteren dagelijks miljoenen vaten energie naar het Westen. Energie is op dit moment het enige succesvolle exportproduct. Een bedrijf als Gazprom zou zwaar getroffen worden door een Europese boycot.
Helaas is er sprake van een wederkerige afhankelijkheid. Europa heeft dankzij de zachte winter grote voorraden energie kunnen opbouwen, maar een boycot zal die doen verdwijnen als sneeuw voor de zon. Zeker de prijs van olie zal bij een eventuele boycot door het plafond gaan. Nu al beweegt de prijs van een vat olie mee op de golven van oplopende en weer afnemende politieke spanningen.
Figuur 4 Olieprijs is gevoelig voor politieke spanningen
Een boycot zal ongetwijfeld Russische reacties uitlokken en dat kan veel pijn gaan doen. Heel veel grote bedrijven hebben sinds 1989 grote belangen opgebouwd in dat land. Het meest kwetsbaar is misschien wel de energiesector. Nagenoeg alle oil majors hebben belangen opgebouwd in de Russische olie- en gassector. De meest kwetsbare partij is waarschijnlijk BP, gevold door Royal Dutch Shell. Feitelijk is echter elke sector van belang kwetsbaar voor Russische tegenmaatregelen.
Gratis nieuwsbrief
INVINCO biedt wekelijks tips voor beleggers. Schrijf u nu vrijblijvend in op hun gratis nieuwsbrief.
Dit is een opinie van Invinco GmbH en het mag niet worden opgevat als beleggingsadvies of uitnodiging om te gaan beleggen. In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst.
Start met Automatisch Beleggen
Verkoop in mei en ga weg" is een populair gezegde uit de financiële wereld. Het wordt vaak gevolgd door "...maar vergeet niet om in september terug te keren".
Het is te hopen voor beleggers dat de maand december het historisch patroon gaat volgen! Er zijn zoveel beren op de weg, waarvan de belangrijkste het omicronvirus zijn en het nieuwe beleid van de Fed.
In principe is het een goed idee om de aandelenmarkt te betreden na een sterke daling van de totale markt, maar wanneer ?
Hoeveel goud is er nodig om optimale voor risico gecorrigeerde portefeuilleprestaties te bereiken?
