Officieel is de recessie in dit deel van de wereld en in de Verenigde Staten voorbij. De meeste landen van de EU laten weer een bescheiden groei zien. Soms is die groei wel erg bescheiden, zoals in het Verenigd Koninkrijk. Daar kwam het laatste cijfer uit op 0,1%. Het Verenigd Koninkrijk is het land dat als eerst in de recessie belandde en er als laatst uitkrabbelt en daarbij de zwakste prestatie levert. Echter, in veel andere landen ligt het prestatieniveau niet veel hoger. In Duitsland lijkt de vaart er in het herstel alweer uit. De groei is teruggezakt van 0,5% naar 0,3%. In Nederland gaat het al niet veel beter.
Herstel van arbeidsmarkt
Een herstel van de arbeidsmarkt is het ultieme bewijs dat de crisis voorbij is. Wat dat betreft hebben we in Europa nog een lange weg te gaan. Het herstel is in dit deel van de wereld zo ondermaats dat voorlopig niemand rekening hoeft te houden met een herstel van de werkgelegenheid. Sterker nog, die werkgelegenheid zal in 2010 alleen maar blijven afnemen. De reden is, dat allerlei sociale steunmaatregelen uit 2009 in dit jaar ten einde zullen lopen. Europese bedrijven zullen alsnog gedwongen worden hun personeelsbestand aan te passen aan de marktomstandigheden en dat betekent dat er nog de nodige ontslagen zullen vallen. In Nederland zal naar alle waarschijnlijkheid de werkloosheid met meer dan 100 duizend stijgen en dan tellen we gemakshalve alle zzp’ers die al maanden thuis zitten duimen te draaien niet mee. Het zou best eens kunnen, dat, indien we al die zzp’ers meenemen in de statistieken, het aantal werklozen best eens 900 duizend zou kunnen bedragen, zoals het Centraal Planbureau eerder somberde.
……..in de VS
De algemene verwachting is dat in de VS de werkgelegenheid zich het eerst gaat herstellen. Bedrijven hebben in de afgelopen twee jaar bijna 9 miljoen banen weggesneden. Dat is een recordaantal in korte tijd. Volgens sommige ingewijden hebben bedrijven te snel en te diep gesneden en dat zal die ondernemingen dwingen bij een herstel van de economische groei snel nieuwe mensen aan te nemen. De groei is onmiskenbaar terug in de VS met een gemeten 5,7% over het laatste kwartaal van 2009. Dat groeicijfer moet toch hoog genoeg zijn om werkgevers te dwingen te gaan rondneuzen op de arbeidsmarkt. Of toch niet? Volgens Nouriel Roubini (Dr. Doom) is er nog steeds weinig reden voor optimisme. Volgens hem is meer dan 3% van de 5,7% te danken aan een opbouw van de voorraden bij bedrijven en de rest komt door stimuleringsmaatregelen van de overheid. Hij verwacht dan ook dat de groei in de tweede helft van 2010 kan verschrompelen tot 1,5% en dat zou zonder meer slecht nieuws zijn voor de arbeidsmarkt. Larry Summers, economisch adviseur van president Obama, is evenmin optimistisch over de mogelijkheden van een snel herstel van de werkgelegenheid, maar in tegenstelling tot Roubini verwacht hij dat het economisch herstel in de loop van 2010 meer handen en voeten zal krijgen. Voorwaarde is dan weer wel, dat er niet te snel een streep gezet wordt door alle steunmaatregelen van de overheid.
Grillig herstel
Een kenmerk van de huidige recessie en herstel is het grillige verloop ervan. Tegenover elk positief cijfer komt steevast een negatief resultaat te staan en dat geldt ook voor de arbeidsmarkt. Op basis van de vertragende trend in de laatste maanden hielden economen voorzichtig rekening met een kleine plus in de cijfers over januari. Het werd uiteindelijk een kleine min. Een mogelijke verklaring voor die teleurstellende cijfers schuilt zeker in de aanhoudende verbetering van de productiviteit van de Amerikaanse werknemer. Die zag in het laatste kwartaal van 2009 zijn productiviteit met meer dan 6% toenemen. In hetzelfde kwartaal daalden zijn arbeidskosten met 4,4%. Zolang er onzekerheid is over de kracht van het herstel lijken Amerikaanse werkgevers geneigd de laatste druppel productiviteitsverbetering uit hun werknemers te wringen. In weerwil wat sommige economen zeggen, lijkt de rek er vooralsnog niet uit als het om verdere verbetering gaat.
Voorzichtig optimisme
En toch zijn er ook nu cijfers die uitnodigen tot voorzichtig optimisme in deze sombere tijden. Goed, in de bouwsector en in de transportsector gaat het banenverlies onverminderd verder, maar daar staat tegenover dat de vraag naar tijdelijke werknemers al vier maanden op rij groeit. Het herstel van de werkgelegenheid begint steevast bij het uitzendbureau. De Amerikaanse nijverheid nam in januari voor het eerste in twee jaar meer mensen aan dan er ontslagen werden en dat terwijl de werkweek een ietsje pietsje langer duurde. Eén zwaluw maakt nog geen zomer, maar toch. Er zijn nog meer bescheiden lichtpuntjes. Eén zo’n lichtpuntje is dat het percentage mensen dat naar eigen zeggen te weinig kan werken, daalde van 17,3% naar 16,5%. Het zijn allemaal geen spectaculaire cijfers, maar het doet toch hopen dat Dr. Doom ongelijk kan hebben.
Dat moet de Europese werkloze ook hopen. Ook deze crisis heeft het Europese onvermogen geïllustreerd van economisch herstel op eigen kracht. Wij zijn en blijven afhankelijk van de rest van de wereld. De beste troefkaart is vooralsnog de combinatie van een krachtig China en een opkrabbelende VS.
Dr. C.A.M. Wijtvliet
De auteur is zelfstandig gevestigd analist. Hij schrijft over uiteenlopende onderwerpen die de beleggingswereld raken. Daarnaast geeft hij lezingen en presentaties. Voor meer informatie: corwijtvliet@dekritischebelegger.nl
Bezoek ook ons forum op https://www.dekritischebelegger.nl/forum/ en discussier actief mee. Klik hier om u aan te melden.
Wilt u op de hoogte blijven van de laatste tips en opinies van De Kritische Belegger?
Abonneer u dan op onze gratis e-mail alert service. KLIK HIER
