Na het stoppen van het eerste kwantitatieve verruimingsprogramma (‘QE1’) van de Fed in maart 2010 steeg de Amerikaanse dollar flink in waarde van ongeveer 1,37 dollar voor een euro tot onder de 1,20 dollar voor een euro begin juni 2010 (een stijging van ongeveer 12 procent). De problemen in Europa zorgden nog eens voor een extra prijsopdrijvend effect. Het was immers in deze periode dat de Griekse betalingsproblemen zich openbaarden.
We bevinden ons nu in een vergelijkbare situatie. De problemen in (vooral) Griekenland staan weer vol in de aandacht en eind juni loopt het ‘QE2’-programma van de Fed. Zal de dollar nu wederom in waarde stijgen? Om hier een antwoord op te geven, gaan we eerst even terug in de tijd.
De eerste weken na de aankondiging van ‘QE2’ op 3 november 2010 steeg de dollar tegen alle verwachtingen in ten opzichte van de euro met ongeveer 9 procent. Onverwacht, want ‘QE2’ zorgt er immers voor dat er grote hoeveelheden dollars ‘bijgedrukt’ worden, waardoor een verzwakking logischer lijkt. In deze weken speelde echter ook het feit dat Ierland hulp nodig had en uiteindelijk ook kreeg. Nadat Ierland hulp geaccepteerd had, verzwakte de dollar weer ten opzichte van de euro tot een top van boven de 1,48 dollar voor een euro afgelopen 4 mei. De verzwakking van de dollar werd in deze periode mede veroorzaakt door het feit dat de ECB op 7 april een renteverhoging aankondigde en hintte op nog een aantal stapjes later dit jaar.
De top van begin mei lijkt vooralsnog het hoogtepunt van de euro van dit jaar te zijn. Want sinds deze datum is een eerste stijging van de dollar ten opzichte van de euro ingezet. Aanleiding voor deze duurdere dollar was het feit dat de ECB op deze datum de rente niet verhoogde, hoewel dit door menigeen wel verwacht werd. Een aantal van hen zat short. Ook vielen de die dag bekendgemaakte uitkeringsaanvragen in de Verenigde Staten enorm tegen. Als schrikreactie werden massaal dollars gekocht. Bovendien maakte ‘Der Spiegel’ een dag later bekend dat Griekenland de euro zou verlaten, wat tot op heden krachtig ontkend wordt. Door deze gebeurtenissen is de dollar ongeveer 7 cent in waarde toegenomen, maar volgens mij zit er nog meer in het vat.
Ten eerste is het einde van ‘QE2’ volgens een aantal analisten nog niet volledig ingeprijsd. Ten tweede vertraagt de economische groei. Hierdoor zullen grondstoffen, waaronder olie, op termijn waarschijnlijk goedkoper worden. De flashcrash van de olieprijs op 5 mei was hiertoe een eerste aanzet. Omdat de meeste grondstoffen in dollars afgerekend worden, zijn dit communicerende vaten. Als de grondstoffenprijzen dalen, stijgt de dollar meestal en vice versa.
Ten derde de aanpassing van de korte rente. Centrale bankdirecteur Bernanke is er vrij duidelijk over dat dit jaar de Fed de korte rente nog niet zal verhogen. Maar ook zijn Europese collega Trichet temperde na de laatste bijeenkomst van de ECB de inflatieverwachtingen voor dit jaar dankzij de verwachte lagere grondstofprijzen en vindt een renteverhoging momenteel minder noodzakelijk. Hierdoor is euro minder aantrekkelijk geworden. Zeker nu de problemen in Griekenland weer actueel zijn en een oplossing (nog) ver weg lijkt.
De meest recente notulen van de Fed zorgden voor opluchting op de markt. Hierin wordt vermeld dat de Fed de afbouw van QE2 vorm wil geven door eerst de portefeuille van 900 miljard dollar aan herverpakte hypotheken zal laten uitlopen zonder de vrijkomende middelen opnieuw te investeren. Vervolgens is het plan om de 1.500 miljard aan staatsleningen die de Fed in de boeken heeft, geleidelijk op de markt te brengen.
Voldoende redenen dus waarom de dollar in waarde zal kunnen gaan stijgen ten opzichte van de euro. Maar zoals zo vaak wanneer (vrijwel) iedereen iets verwacht, gebeurt het meestal niet. Iedereen die een stijging van de dollar verwacht zal al positie hebben ingenomen. Wie moet er dan nog euro’s verkopen?
Martine Hafkamp
Fintessa Vermogensbeheer
